Voedselvergiftiging: wat moet je weten om veilig te eten?

Zalig, dat barbecueweer, maar er is ook sneller kans op een voedselvergiftiging. Dorine Van Geert, woordvoerster van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen, vertelt je alles wat je moet weten om veilig te eten.

Wat is een voedselvergiftiging precies?

Dorine Van Geert: “Een voedselvergiftiging krijg je als je besmet voedsel eet. Die vergiftiging wordt dan veroorzaakt door een bacterie, virus of parasiet. De meest voorkomende vergiftigingen zijn salmonella en listeria, waar het dus gaat om een bacterie.

Het zijn beide hittegevoelige bacteriën, die je dus makkelijk doodt door het eten goed op te warmen. Gebeurt dat niet, dan kan dat leiden tot diarree, misselijkheid, braken, buikpijn, buikkrampen en in sommige gevallen koorts. Al kan een voedselvergiftiging ook onopgemerkt voorbijgaan.”

Hoe voorkom je een voedselvergiftiging?

“Onbereid voedsel, zoals rauw vlees en groenten, bevatten altijd bacteriën. Om die te doden, moet je eerst en vooral de voedingsproducten goed schoonmaken vóór je ze gebruikt. Slechte hygiëne is een belangrijke oorzaak van voedselinfecties. Daarom ook dat je voor het koken best je handen wast, je groenten en je vlees niet op dezelfde snijplank snijdt én je niet met dezelfde vork het rauwe vlees in de pan legt en nadien op je bord. Zorg er dus voor dat rauw voedsel niet in contact komt met gekookt of gebakken eten.

Een tweede belangrijke oorzaak van voedselinfecties is eten dat onvoldoende of helemaal niet verhit is. Pas als je vlees of groenten warmer dan 60 graden zijn, worden alle bacteriën gedood. Lees dus ook zeker goed het etiket op de verpakking, want sommige producten moeten verhit worden vooraleer je ze mag opeten.

En als laatste speelt de warmte natuurlijk een belangrijke rol, zeker in de zomermaanden. Eten dat te lang in de warmte staat, bederft sneller. Zet dus al je groentjes pas op tafel als je begint te eten, en ruim onmiddellijk na het eten alles weer af. Maaltijdresten die minder dan twee uur in de warmte hebben gestaan, kun je nog zo’n twee dagen bewaren in de koelkast.”

Van welke voedingsproducten kun je ziek worden?

“In principe kun je van elk voedingsproduct ziek worden. Ze leggen een lange weg af nog voor ze op je bord komen. De bedrijven die voedingsproducten produceren, worden wel streng gecontroleerd, om besmetting te voorkomen. Maar je kunt dus ziek worden van zowel diepvriesgroentjes die verkeerd zijn ontdooid, als pasta die te lang in de warmte heeft gestaan of vlees dat niet voldoende gebakken is.”

Hoe ontdooi je je eten het best?

“Als je eten ontdooit op kamertemperatuur is de kans groot dat het voedsel een temperatuur bereikt tussen de 4 en de 60 graden. Perfect voor bacteriën om zich te ontwikkelen, dus dat vermijd je beter. Je vlees veilig ontdooien, doe je zo:

• In de koelkast, waar het vlees op een veilige, koude temperatuur bewaard blijft en bacteriën geen kans krijgen. Je hoeft het vlees dan ook niet meteen te bereiden als het ontdooid is.
• In de microgolfoven, wat de snelste manier is. Stel je microgolf in op de ‘ontdooi-functie’, zodat de randen niet garen. Als je bijvoorbeeld gehakt ontdooit, roer dan regelmatig een keer door het vlees zodat de warmte zich gelijkmatig verspreidt. Let wel: vlees dat ontdooid is in de microgolf, moet meteen bereid worden.
• In een kom met ijswater of heel koud kraantjeswater, wat trouwens de veiligste manier is. Water geleidt warmte veel sneller dan lucht, wat wil zeggen dat het vlees sneller ontdooit in ijswater dan in de koelkast. De kern van het vlees zal ook sneller ontdooien terwijl het aan de buitenkant lekker koel blijft, waardoor bacteriën geen schijn van kans maken. Let wel dat je het vlees luchtdicht verpakt in het water legt, want ook in water kunnen bacteriën zitten.”

Mag je iets invriezen als het al eens ontdooid werd?

“Absoluut, op voorwaarde dat het product voldoende verhit is geweest voor je het opnieuw invriest. Heel wat mensen gaan één keer per week boodschappen doen en vriezen vlees, groentjes en sauzen in. Denk maar aan gehakt voor een spaghettisaus. Zodra het ontdooide gehakt in de saus wordt gedaan en wordt verwarmd tot meer dan 60 graden, zijn de meeste bacteriën gedood en kan het weer de vriezer in. Vlees of groentjes ontdooien en opnieuw invriezen zonder het te bakken of in een saus te verwerken, kan dan weer niet. Ze bevatten dan meer bacteriën en die zullen zich alleen maar verder ontwikkelen als je het voor een tweede keer ontdooit.”

Kun je restjes de volgende dag nog opeten, of gooi je die beter weg?

Dat kan perfect, maar ook hier moet je met een aantal dingen rekening houden.

• Ten eerste moet je het eten zo snel mogelijk laten afkoelen vóór je het in de ijskast zet. Zo krijgen bacteriën geen kans om zich te ontwikkelen. Dat doe je door het eten te verdelen in kleinere porties, of het afgesloten bakje in een kom met ijswater te zetten. Pas als het voldoende afgekoeld is, kun je het in de koelkast zetten.
• Daarnaast is het belangrijk om het de volgende dag opnieuw goed op te warmen om de bacteriën te doden. Vergeet dus zeker niet af en toe te roeren als je eten opnieuw opwarmt, zodat de warmte gelijkmatig verdeeld wordt.

Lees ook:

• Voedsel invriezen: 6 veelgemaakte fouten (en zo pak je ze aan)
• Dit gebeurt er als je iets eet wat beschimmeld is
• Prikkelbare darm: deze natuurlijke middeltjes kunnen helpen

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!