Vriendinnen maken en houden op latere leeftijd: daarom is het moeilijk (en dit doe je eraan)

Waar vroeger vriendschappen als vanzelf kwamen aanwaaien, lijkt je sociale kring met de jaren uit te dunnen. Herkenbaar? Je bent niet de enige, zo blijkt uit de reacties van heel wat Libelle-lezeressen. We gingen op zoek naar waarom het zo moeilijk is om op latere leeftijd vriendinnen te maken en te houden én geven je een aantal concrete tips. 

Goeie vraag: wat is vriendschap?

Klinisch psychologe en relatietherapeute Chloé De Bie: “Vriendschap is eerst en vooral iets heel individueels. En dus variëren ook de verwachtingen die we hebben tegenover onze vrienden. Maar er zijn wel een aantal basisprincipes:

• Er is een verbinding tussen twee of meerdere personen, gebaseerd op vertrouwen.
• Maar ook op wederkerigheid. Als je bijvoorbeeld een berichtje stuurt naar je vriendin, dan verwacht je reactie en omgekeerd.
• Daarnaast staat gelijkheid centraal in vriendschappen: hoe meer gemeenschappelijke interesses, hoe meer kans op slagen de vriendschap heeft. Maar je interesses en jijzelf als persoon kunnen evolueren, dus dat kan mogelijk een bedreiging voor de vriendschap zijn.
• Tot slot speelt de nabijheid een belangrijke rol: hoe verder iemand van je verwijderd is, hoe groter de kans dat de vriendschap verwatert. Tenzij die persoon beschikbaar blijft: echte vrienden gaan er immers vanuit dat je op elkaars prioriteitenlijstje staat.”

Vriendschappen bepalen ons geluksgevoel

Dat vriendschappen cruciaal en noodzakelijk zijn in onze levens, blijkt uit het geluksonderzoek van UGent: vriendschappen hebben de grootste invloed op ons maatschappelijk geluksgevoel, gevolgd door gezondheid, de financiële situatie en de relatie met de partners.

Waarom is dat? Chloé De Bie: “Het is een basisbehoefte van de mens om zich te hechten aan anderen. We hebben anderen nodig, in welke situatie dan ook. In moeilijke tijden heb je elkaars steun nodig, mooie momenten wil je dan weer delen met anderen. Want wat heb je er anders aan? En dat geluksgevoel is ook besmettelijk: als je vrienden gelukkig zijn, straalt dat ook af op jou. En omgekeerd.”

Aantal vriendschappen daalt na je 25ste

Uit onderzoek blijkt dat de meeste sociale contacten worden gelegd voor je 25 wordt. Nadien neemt het aantal nieuwe vriendschappen snel af, vooral bij vrouwen. Experts noemen dit het ‘oma-effect’: we houden ons vanaf die leeftijd meer bezig met enkele hechte vriendschappen, voornamelijk met mensen die ons helpen de kinderen op te voeden.

Volgens een Nederlands onderzoek heeft elke persoon gemiddeld 3,5 vrienden.

Opgelet voor eenzaamheid

Daarbij komt nog dat we moeilijker nieuwe vriendinnen maken op latere leeftijd. En bijgevolg lonkt de eenzaamheid steeds meer.

Een paar cijfers uit het Nationaal Geluksonderzoek van UGent (2019):

• De gemiddelde Belg scoort op de kwaliteit van hun sociale relaties amper 5,78 op 10. Bijna 33% van de Belgen scoort hier minder dan 5 op 10.
• Belgen die zich eenzaam voelen, hebben vier keer meer kans om ongelukkig te zijn. Bijna de helft (46%) van de Belgen bevindt zich momenteel in die situatie.
• 54,5% van de Belgen tussen de 20 en 34 jaar en 53% tussen de 35 en 50 jaar voelt zich eenzaam. Bij de 70-plussers is dat maar 28,3%.

Vriendinnen houden én maken op latere leeftijd: daarom is het moeilijk

Chloé De Bie: “Vriendschappen in stand houden enerzijds en nieuwe vriendschappen sluiten anderzijds, het is een uitdaging van deze tijd. En daar kunnen we een aantal oorzaken voor aanwijzen.”

Vriendinnen houden: waarom het moeilijker is op latere leeftijd

Het vraagt tijd (die we niet/te weinig hebben)

“Het vraagt heel veel tijd om vriendschappen te onderhouden. En dat heeft te maken met de maatschappelijke druk: er zijn veel verwachtingen, de werkdruk is hoog, er zijn kinderen (vaak met meerdere hobby’s), het huishouden is complexer geworden,… Dus er zijn te weinig uren in een dag om al die ballen, inclusief onze vriendschappen, in de lucht te houden.

Vriendschappen krijgen met andere woorden steeds minder prioriteit, en het is net daar waar de meeste vriendschappen op stranden. Ze bloeden als het ware dood.

Het vraagt energie

Daarnaast vraagt het ook energie: je moet zelf een en ander ondernemen om je vriendinnen te zien. Als tiener of jonge twintiger waren er ‘automatische situaties’ waar je je vrienden zag, zoals de school, de sportvereniging, de jeugdbeweging,… Naarmate je ouder wordt, vermindert dat. Want door dat tijdsgebrek hebben we steeds minder hobby’s. En dus minder ‘automatische situaties’ om vriendinnen te zien.”

Social media als beste vriend

Chloé De Bie: “Natuurlijk zijn er ook de social media die onze real life vriendschappen een beetje uithollen. Maar er is wel een dubbel effect, wat mij betreft: enerzijds positief, omdat het een snel en efficiënt medium is om contact te houden. Een lange autorit kan bijvoorbeeld perfect zijn om even die ene vriendin op te bellen. Of tussen meetings door een attent appje versturen voor de verjaardag van je vriendin of om haar succes te wensen voor die sollicitatie. Het zijn uitstekende en snelle middelen om te tonen dat je er voor elkaar bent.

Uiteraard is er ook een keerzijde aan social media. Iedereen heeft nood aan menselijk, fysiek contact. En dat kunnen sociale media natuurlijk niet bieden. Het is belangrijk om erover te waken dat dat virtuele aspect de face-to-facecontacten niet vervangt.”

We worden kieskeuriger

Chloé De Bie: “Net zoals met liefdespartners, worden we ook kieskeuriger in onze vriendschapsrelaties. Onze schaarse tijd willen we alleen maar investeren als het echt de moeite is. We zoeken bijgevolg steeds vaker naar gelijkgestemden, personen die helemaal op dezelfde golflengte zitten, waarmee we de meeste raakvlakken hebben. En die zijn uiteraard niet zo dikgezaaid.

De persoonlijke situatie verandert

Het komt helaas steeds meer voor: relaties die stranden, en waardoor de vriendengroep uit elkaar valt. Of een verhuis naar het buitenland. Dat zijn struikelblokken, want vooral bij die laatste valt de factor ‘nabijheid’ weg.”

Nieuwe vriendinnen maken: de obstakels

Chloé De Bie: “Heel wat van de oorzaken die het moeilijk maken om bestaande vriendschappen te behouden, gelden uiteraard ook voor het maken van nieuwe vriendinnen. Denk maar aan het tijdsgebrek en het feit dat we kieskeuriger worden.

Investeren is ook hier aan de orde, zelfs nog meer dan bij het behouden van vriendschappen. We moeten effectief van nul beginnen, de andere echt willen leren kennen, vragen stellen,… Dat vraagt heel wat extra energie.

Verder zijn er nog oorzaken als je nieuwe vriendinnen wilt maken:

• Er is een zekere risicofactor aan verbonden: we zijn bang om afgewezen te worden of om iemand af te wijzen. Dat is pijnlijk, dus dat vermijden we liever.
• Het verleden speelt ons parten: vroegere teleurstellingen (een vriendin die je gekwetst heeft bijvoorbeeld) kunnen ervoor zorgen dat je je niet meer zo snel openstelt voor anderen.

Kortom: een vriendschapsrelatie is net zoals een liefdesrelatie. We zijn bang om teleurgesteld te worden of om iemand teleur te stellen.

Druk van media

Heel wat mensen hebben wel individuele vriendschappen, maar willen graag een vriendengroep. Een zogezegd ‘gemeenschapsgevoel’, dat vaak in de hand wordt gewerkt door wat we in de media of televisie zien.

Sociaal wetenschapper Vanessa Edwards: “Het is niet alleen moeilijk voor veel mensen om op latere leeftijd vriendschappen te sluiten, maar ze worden ook onzeker van het niet hebben wat ze denken te moeten hebben. Alsof je leven is mislukt als je niet de perfecte Friends-groep hebt of een Sex and the City-vriendinnenbende. Die mythe zou nog de wereld uit moeten. Want als je die niet hebt, ben je niet abnormaal. Je bent niet raar. Je mist niet iets.”

Hoe ervaren de Libelle-lezeressen het?

Nathalie: “Ik mis een hartsvriendin die me door en door kent en die weet wat ik al meegemaakt heb. Het is moeilijk om nieuwe vrienden te maken aangezien ik weinig tijd heb door mijn kinderen en de levensdrukte in het algemeen. Ik dacht goede vrienden te hebben op mijn werk, maar sinds ik daar mijn ontslag kreeg, heb ik bijna niets meer van hen gehoord. En dat na 14 jaar samengewerkt te hebben…”

Kristel: “Ik ben opgelucht dat je tegenwoordig toch mag zeggen dat je geen vriendinnen hebt. Ik heb jaren rondgelopen met een soort van schaamtegevoel omdat mensen je beschouwden als een raar iemand wanneer je toegaf geen echte vriendinnen te hebben. De meeste contacten die ik heb, zie ik eerder als kennissen. Een hartsvriendin heb ik nooit gehad.”

Sabine: “Ik heb geen vriendinnen. De meeste mensen kwamen toch alleen bij mij om te profiteren of te roddelen. De enige goede vriend die ik ooit had, werd al snel mijn allerbeste vriend en uiteindelijk werd hij ook mijn man!”

Caroline: “Ik ben 40 en heb geen vriendengroep. Ik heb wel één goede vriendin en enkele vrienden waar ik een paar keer per jaar mee afspreek, maar dat is het. Ik heb in het verleden al enkele negatieve ervaringen gehad waardoor ik wat terughoudend ben geworden en mensen niet zo snel meer vertrouw.”

Danielle: “Wie heeft er tijd om een vriendenkring op te bouwen? Ik zorgde er na mijn werk altijd eerst voor dat mijn huis netjes was en dat al mijn strijk gedaan was. Ik kroop ook ’s avonds gewoon graag snel in mijn bed. Je hebt dan niet echt tijd om te gaan shoppen of om een koffietje te gaan drinken met vriendinnen.”

Jolanda: “Iedereen heeft een ander idee over vriendschap. Het belangrijkste is dat jullie je goed voelen bij elkaar en dat je jezelf kunt zijn. Als er echt een klik is, blijf je elkaar automatisch aantrekken. Toch heb ik het gevoel dat dit als kind makkelijker ging dan nu.”

Tanja: “Het is niet eenvoudig om op latere leeftijd vriendinnen te vinden. Als je jong bent, is dat allemaal geen probleem: je hebt je schoolvrienden en vrienden uit een jeugdbeweging of sportvereniging. Maar zodra je een gezin start en gaat werken, verdwijnen die vrienden langzaamaan uit je leven. Met de drukke levensstijl vliegen de jaren dan voorbij zonder vriendschappen te missen. Tot je een bepaalde leeftijd bereikt. Een paar maanden geleden werd ik 50. Ik ben heel gelukkig met wat ik heb, maar die echte vriendschappen mis ik toch.”

Vriendinnen maken op latere leeftijd: tips van onze lezeressen

• Sta altijd open voor nieuwe vriendschappen
• Laat negatieve ervaringen uit het verleden achter je.
• Verstop je niet, maar durf initiatief te nemen. Word bijvoorbeeld lid van onze Facebookgroep Libelle Vriendinnen en stuur een berichtje naar iemand uit die groep.
• Straal positiviteit uit. Niemand wil kennismaken met iemand die negatief in het leven staat en steeds over alles klaagt.
• Schrap jaloezie uit je woordenboek. Wees blij voor anderen wanneer ze iets leuk meemaken.
• Heb respect voor iedereen.

Tips van experte Chloé De Bie

• Zoek het niet te ver: letterlijk en figuurlijk. Misschien zijn er wel toffe collega’s waarmee je buiten het werk ook eens kunt afspreken.
• Denk ook eens aan vrienden van vrienden of zelfs je buren. Zoek ook vrienden dicht bij huis, dat is makkelijker wanneer je wilt afspreken!
• Ga je in een andere stad wonen? Bekijk eens de evenementenkalender van de stad en schrijf je in voor leuke netwerkactiviteiten, bijvoorbeeld.
• Toon oprecht interesse in het leven van de ander.
• Vertel al snel iets persoonlijks zodat je een diepgaande vriendschap kunt opbouwen en jullie niet slechts oppervlakkige kennissen blijven.
• Geef het tijd: vrienden verschijnen niet zomaar. Het duurt een tijdje voor je van echte vriendschap kunt spreken.
• Sluit je aan bij een club of vereniging.
• Pik de draad weer op met vroegere vriendinnen. Organiseer bijvoorbeeld eens een schoolreünie.
• Maak gebruik van vriendenplatforms.

Bronnen: Nationaal Geluksonderzoek UGent/hln.be/famme.nl

Met speciale dank aan klinisch psychologe en relatietherapeute Chloé De Bie.

Tekst: Isabelle Ignoul. Research: Nikita Goossens

Meer lezen over vriendschappen:

• Jeugdvriendinnen: “Wat ons typeert? Ongeremd en ongetemd!”
• Jeugdvriendinnen: “Tijdens al die jaren zijn we blijven feesten!”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!