Waarom diëten géén goed idee is, en hoe je wél gezond leeft
Op 6 mei vieren we anti-dieetdag, een dag waarop er gewezen wordt op de gevaren van streng diëten, en waarop duidelijk wordt gemaakt dat je helemaal niet blijvend afvalt als je het zoveelste dieet probeert. Celien Rombouts, diëtist en voorvechter van intuïtief eten, verklapt alles wat je wilt weten gezond eten zonder aan regeltjes te moeten voldoen.
Celien Rombouts is de oprichtster van Healthy Habits en wil diëten uit de wereld helpen. Ze heeft meer dan 100.000 volgers op Instagram, schreef het boek ‘F*ck it, maandag start ik echt’, maakte met Gudrun Hespel samen de podcast BOOST! om je gezonde gewoontes aan te leren en vertelt in online trainingen hoe je zelf intuïtief kunt eten en terug positiever naar je lichaam kunt leren kijken.
Je programma’s zijn erg populair. Is zo’n anti-dieetdag nog wel nodig?
“Helaas wel. Die dag is op 6 mei 1992 in het leven geroepen in Groot-Brittannië nadat een 15-jarig meisje zelfmoord pleegde omdat ze zichzelf te dik vond. We bereiken inderdaad veel mensen met Healthy Habits, maar helaas weten we ook dat heel veel anderen wél nog bezig zijn met diëten of zichzelf strenge doelen opleggen. Er komen nog altijd dagelijks nieuwe diëten op de markt, en mensen trappen nog steeds in de val. Tegelijkertijd lezen we onheilspellende berichten over de gezondheid van de Belg. Het ultieme bewijs dat die afslankschema’s niet werken. Begrijp me niet verkeerd, ik pleit voor gezond eten, maar dan zonder die focus op gewicht. Er zijn trouwens veel betere manieren om iemands gezondheid te meten.”
Je zou denken: ‘baat het niet, dan schaadt het niet’, maar ook die vlieger gaat niet op?
“Om verschillende redenen zelfs. Enerzijds is diëten een aanslag op het zelfbeeld van mensen. Ze leggen zichzelf strenge regeltjes op, maar als die niet blijken te lukken, voelen ze zich gefaald. Gevolg: ze hervallen in oude gewoontes en dat heeft op korte én lange termijn invloed op hun lichaamsbeeld én zelfbeeld. Ze vinden zichzelf niet alleen te dik, ze zoeken de oorzaak ook bij zichzelf en vinden dat ze niet genoeg karakter hebben of beter hun best moeten doen, daardoor twijfelen ze aan zichzelf. Terwijl uit onderzoek blijkt dat 95% van de diëtende mensen op termijn gewoon weer bijkomt, het ligt dus niet aan die mensen zelf.
Tegelijkertijd vertraagt onze stofwisseling als we een tijdje te weinig energie binnenkrijgen. Als ons lichaam te weinig calorieën binnenkrijgt, reageert het daarop door onze stofwisseling te vertragen en een groter deel van die calorieën als vet op te slaan in je lichaam. Daardoor mag je minder eten om op hetzelfde gewicht te blijven. Mensen worden dus steeds strenger en mogen steeds minder eten om aan dat streefgewicht te geraken. Ze komen met andere woorden in een vicieuze cirkel terecht. ‘Ik kan niks eten zonder bij te komen’, hoor ik dan. En dat kan ook echt kloppen. Dat metabolisme is zodanig in de war gestuurd door al dat diëten.
Helaas zijn het dan ook nog eens vaak diëten die haaks staan op iemands voorkeuren. Zo krijg ik soms mensen in mijn cursus die een strikt koolhydraatarm dieet volgen, terwijl ze dolgraag brood eten. Het spreekt voor zich dat ze dat niet op lange termijn kunnen volhouden. En hoe zonde ook: dat je iets dolgraag hebt, maar het nooit meer zou mogen eten.”
Zorg voor je lichaam zoals je dat voor je kind zou doen. Dat honger je natuurlijk ook niet uit
Waarom zijn die diëten toch zo populair?
“Er zijn drie belangrijke redenen. Er is dat maatschappelijke beeld: onder andere in reclameboodschappen, in magazines en op Netflix-series zien we heel vaak dat de succesvolle mensen slanke mensen zijn. Het zijn zelden dikke mensen die de held zijn in het verhaal. We zijn helaas zo geconditioneerd dat we slank moeten zijn om onszelf goed genoeg te vinden.
Daarnaast is de dieetindustrie gebrand om mensen onzeker te doen voelen, want dat maakt dat ze willen diëten en bijgevolg geld uitgeven aan diezelfde industrie. Als je die voor-en-na-foto’s ziet, lijken die mensen die kilo’s zijn verloren veel gelukkiger. Dat is natuurlijk maar schijn. Zo probeert de industrie mensen warm te maken voor een quick fix of een snelle gemakkelijke oplossing om kilo’s te verliezen, maar die bestaat helemaal niet.
Tenslotte heeft heel veel te maken met opvoeding. Als jij zelf bent opgevoed met het idee dat slank de norm is, is het logisch dat je dat idee hebt overgenomen.”
Wil jij je kinderen aanleren dat ze een gezonde relatie met eten mogen hebben en dat ze niet moet diëten om waardevol te zijn? Lees hier Celiens tips om te voorkomen dat je kinderen op dieet willen.
Je raadt mensen aan om intuïtief te eten. Wat houdt dat precies in?
“Intuïtief eten steunt op tien principes waarbij ingespeeld wordt op je honger- en verzadigingsgevoel en je mindset rond eten. Vaak wordt er nog gedacht dat dat gaat over zomaar alles eten wat je wil, maar dat is niet het geval. Dat zou impulsief eten zijn. Het is de bedoeling dat je weer leert luisteren naar je lichaam – want als baby heb je wel nog dat honger- en verzadigingsgevoel – en dat je je lichaam de nodige gezonde voedingsstoffen geeft. Alles draait om honger, verzadiging en intuïtie en niet om calorieën tellen, voedingsgroepen schrappen of streng zijn voor jezelf.
Als iemand met perfectionisme naar ongezond eten grijpt, heeft het weinig nut de eetgewoontes onder de loep te nemen
Om die reden heb ik samen met Gudrun Hespel de BOOST!-app gemaakt. Die moet een tegenwicht bieden voor al die dieetapps die op de markt zijn. Je vindt er gezonde en lekkere recepten, maar ook work-outs om van te genieten, meditatietrainingen die je doen ontspannen, tips om van je perfectionisme af te raken,… Het doel is om gezond en gelukkig te zijn. Uiteraard vind je er geen calorieën in terug of regels rond eten, wel inspiratie om te genieten van gezond eten en de bewegingsvorm te vinden die je gelukkig maakt.”
Je had het al over die quick fix. Mensen willen nu werken aan een ‘summer body’. Maar zo werkt het niet?
“Elk lichaam is een zomerlichaam, dat staat vast. We moeten eerst en vooral af van het idee dat we ons moeten klaarstomen voor iets. Wil je naar een gezondere levensstijl en intuïtief leren eten, dan moet je toch wel minstens zes maanden tellen, vaak eerder een jaar. En eigenlijk ben je dan nog niet klaar. Want zelfs als je intuïtief eet, zijn er momenten dat je bijvoorbeeld moe bent en toch weer breinloos eet. Ook dan is het weer een kwestie van bewustwording en mild zijn voor jezelf. Het is een constant leerproces en continu ontdekken hoe je in elkaar zit en waarom je soms eetbuien hebt. Belangrijk: je kunt nooit falen binnen dat intuïtief eten.
Daarnaast raad ik altijd aan om te zorgen voor je lichaam zoals je voor het lichaam van je kind zou zorgen. Dat zou je nooit uithongeren of heel streng toespreken.“
Je hebt het niet alleen over eten in je cursussen of apps, maar ook over stress, perfectionisme…
“Gezond eten is essentieel, daar kun je niet onderuit. Maar het hangt allemaal samen met die andere pijlers. Heel wat van mijn klanten zijn people pleasers, ze zetten zichzelf altijd op de laatste plaats, en willen goed doen voor anderen. Ze gaan over hun grenzen, zijn uitgeput en gaan bijvoorbeeld ’s avonds eten in hun zetel. Ook mensen die stijf staan van de stress omdat ze te perfectionistisch zijn, kunnen daardoor voedingskeuzes maken waar ze achteraf spijt van hebben.
Het heeft dan weinig nut om te focussen op dat eten, dan moet dat people pleasen of dat perfectionisme en die onderliggende angsten aangepakt worden. Dat verklaart natuurlijk ook waarom dat niet op 1-2-3 aangepakt is.”
Anti-dieetdag is de perfecte start voor een nieuwe levensstijl. Met welke tips kunnen we alvast aan de slag?
- Gooi de weegschaal buiten: dat is voor veel mensen een enge stap, maar wel een belangrijke. Want het is dé eerste fase om te stoppen met focussen op dat gewicht.
- Wees mild voor jezelf en zorg voor je lichaam zoals je voor het lichaam van je kind zou zorgen.
- Kijk kritisch naar wie je volgt op sociale media: volg de profielen die je een goed gevoel bezorgen en ontvolg de profielen die je willen doen diëten.
- Stop met calorieën tellen, maar geniet van gezonde voeding.
Meer tips om gezond en gelukkig te zijn:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes