10 vragen over een psycholoog beantwoord door… een psycholoog
Hoe werkt dat eigenlijk, zo’n psycholoog? Of wanneer heb je nu precies baat bij therapie? Wij bundelden de belangrijkste vragen over een psycholoog en legden ze voor aan Daisy Buttiens, psychologe en preventieadviseur bij Mensura. Daar staat ze bedrijven bij om het psychosociaal welzijn van hun werknemers te verbeteren.
1. Waarom of wanneer komt iemand bij een psycholoog terecht?
“Op dit moment komen mensen nog te vaak bij een psycholoog als ze voelen dat het echt niet meer gaat”, vertelt psychologe Daisy Buttiens. “Mensen zien dan even geen uitweg meer of lopen helemaal vast om welke reden dan ook. Maar eigenlijk kun je al veel sneller bij een psycholoog terecht. Bijvoorbeeld wanneer je op zoek bent naar een luisterend oor.”
2. In de Verenigde Staten is het heel gewoon om naar een psycholoog te gaan, terwijl het bij ons nog een taboe is. Hoe komt dat?
“In de Verenigde Staten leeft veel meer het principe dat een psycholoog kan helpen bij je persoonlijke ontwikkeling. Ook al heb je geen enkel probleem, dan helpt een psycholoog om jezelf verder te ontplooien. Zover zijn wij nog lang niet. Bij ons leeft het idee dat je een probleem moet hebben om naar een psycholoog te gaan. Maar je kunt soms dus ook gewoon naar een psycholoog gaan omdat je ergens tegenaan loopt dat niet per se een probleem vormt, maar waar je graag simpelweg een andere visie op wilt krijgen. Van iemand extern bijvoorbeeld.”
“Bij ons leeft het idee dat je een probleem moet hebben om naar een psycholoog te gaan. Als je al in een depressie zit, bijvoorbeeld. Maar eigenlijk zou je al vroeger de stap moeten zetten.”
“Twijfel je? Neem dan contact op. Zet die stap liever te snel dan te laat. Wat we heel vaak zien gebeuren, is dat we mensen bij ons krijgen op een punt dat ze al zo uitgeput zijn dat het eigenlijk al een heel lange weg terug is.
Heel vaak komen koppels bijvoorbeeld pas bij een relatietherapeut als de echtscheiding effectief al op tafel ligt. Of komen mensen pas bij een psycholoog als ze na zich jaren ongelukkig gevoeld te hebben, het nu écht niet meer zien zitten. Terwijl je beter al naar een psycholoog kan gaan als je ervaart dat je niet het leven leidt dat je zou willen leiden, of als je merkt dat je je somber voelt en niet weet hoe je met die gevoelens moet omgaan. Een psycholoog kan dan veel sneller en veel efficiënter aan de slag gaan. Als we die boodschap kunnen uitdragen, zijn we al heel ver.”
3. Hoe komt het dat wij die stap zo moeilijk nemen?
“Wat ik vaak zie terugkomen, is het idee van ‘Ik kan dat wel alleen‘ of ‘Wat zullen anderen denken als ik naar een psycholoog ga?’. Ook het idee dat je wel heel diep moet zitten om naar een psycholoog te gaan, leeft nog veel te sterk. Alsof je ‘zwak’ zou zijn. Het is niet omdat je iets alleen kunt, dat je het ook alleen moet doen.
“Het is niet omdat je iets alleen kunt, dat je het ook alleen móet doen.”
Het is de afgelopen jaren al flink verbeterd, maar we hebben nog een lange weg te gaan. Het idee dat je compleet gek moet zijn om naar een psycholoog te gaan, heerst gelukkig niet meer.”
4. Hóé zetten mensen die eerste stap naar een psycholoog?
“Dat kun je zelf een beetje kiezen. De makkelijkste weg is die via de huisarts. De meeste huisartsen hebben wel een aantal psychologen in de regio waar ze mee samenwerken en waarvan ze weten dat het goede psychologen zijn. Een tweede mogelijkheid is de website Vind een psycholoog.be, een website waar je kunt filteren op regio, klachten en therapievorm. Voor wie het financieel moeilijk heeft, bestaat het CGG (Centrum Geestelijke Gezondheidszorg).”
5. Hoeveel kost een psycholoog?
“Bij een zelfstandig psycholoog betaal je gemiddeld tussen 50 à 70 euro per sessie van ongeveer 50 à 60 minuten. Een beperkt aantal sessies wordt terugbetaald door het ziekenfonds. Bij een CGG betaal je maar 11 euro per uur. Omdat dat vanuit de overheid georganiseerd wordt, kun je genieten van een verminderd tarief. Maar daardoor bestaan er helaas wel lange wachtlijsten van zes maanden tot een jaar. Als je dan al wacht tot je heel diep zit, is dat natuurlijk niet haalbaar.”
6. Klinische psychologie, eerstelijnspsychologie … Hoe vind je een psycholoog die bij je past?
“Als leek verlies je jezelf uiteraard in al die therapievormen. Ik raad vaak aan om op de website van Vind een psycholoog.be geen therapie of klachten in te geven, enkel een regio. Kijk dan naar de foto’s, lees de tekstjes en kijk welke psychologen jou een goed gevoel geven. Op school had je vroeger ook mensen waarmee je meteen een klik voelde. Dat verschilde ook voor iedereen, en psychologen zijn in eerste instantie ook gewoon maar mensen. Dat wordt nog veel te vaak vergeten.
De veiligheid binnen een therapeutische relatie hangt heel erg af van hoe je je voelt bij een persoon. En dat heeft dan weer een grote impact op wat je ook effectief uit je sessies gaat halen. Je mag ervan uitgaan dat de psychologen die op de website verzameld staan op z’n minst enige achtergrond hebben. Misschien voel jij meer voor een iets zakelijkere aanpak, of ben je net op zoek naar warmte en geborgenheid.”
“Weet je niet welke psycholoog voor jou de beste is? Kijk welke jou een goed gevoel geeft. Dat heeft een grote impact op wat je uit je sessies zult halen.”
7. Hoe verloopt zo’n sessie bij een psycholoog?
“Dat zal verschillen per psycholoog, maar standaard mag je je tijdens een eerste gesprek verwachten aan een soort van kennismaking. Een psycholoog wil je leren kennen, kijken waar je tegenaan loopt, weten hoe je leven eruitziet. Hij/zij probeert vooral samen met jou een beeld te krijgen van wie je bent en de situatie waar je je in bevindt. Hoe die kennismaking concreet verloopt, zal er echt van afhangen. Bij sommige psychologen ga je een vragenlijst krijgen of moet je bijvoorbeeld een formulier invullen, maar op andere plaatsen gaan ze veel meer vragen stellen en op die manier proberen te verkennen.
Op het einde van de sessie wordt dan vaak gekeken naar de verwachtingen en wat jij hoopt uit de therapie te halen. Geen zorgen als je daar totaal geen idee van hebt, want dat is net de job van de psycholoog om daar samen met jou over na te denken. Een psycholoog zal op het einde van het gesprek kunnen zeggen hoe zij jou kunnen helpen en jij gaat vooral een beetje kijken of je je goed voelt bij die persoon.”
8. Psycholoog, therapeut, psychiater: wat is het verschil?
“Een psycholoog is iemand die een vijfjarige studie psychologie heeft gevolgd en dus het diploma psychologie behaald heeft. Een therapeut daarentegen is iemand die ofwel geen basisopleiding psychologie heeft gehad, maar wel een therapie-opleiding. Ofwel iemand die én een opleiding psychologie heeft gehad én een therapie-opleiding. Een therapeut is daarnaast geen beschermde titel.
In een opleiding psychologie kijk je vooral meer algemeen naar hoe mensen in elkaar zitten of waarom mensen bijvoorbeeld reageren zoals ze reageren. In een therapie-opleiding worden heel specifieke handvaten gegeven over hoe je gericht mensen kunt gaan verderhelpen binnen een vorm van therapie. Dat is dus heel specifiek. Alle kennis zit in je basisopleiding. Iemand die alleen maar psychologie gestudeerd heeft, heeft dus geen specifieke therapievorm. Zij gaan luisteren en samen met jou zoeken naar een oorzaak en oplossing.”
“Een psychiater heeft een geneeskundige opleiding gevolgd met een specialisatie in psychiatrie. Hij/zij is de enige die medicatie mag voorschrijven en diagnoses mag stellen van bijvoorbeeld autisme of persoonlijksproblematieken als borderline of narcisme. Psychiaters zullen minder met gesprekstechnieken werken, maar bij een depressie kunnen zij bijvoorbeeld ook antidepressiva voorschrijven. Dat kan en mag een psycholoog niet.”
9. Welke verschillende vormen therapie bestaan er?
“Er zijn verschillende takken in therapie-opleidingen. Je kan individueel in therapie gaan, maar ook als gezin of koppel. Je kan voor gesprekstherapie gaan, maar er bestaan ook alternatieven zoals muziektherapie, dramatherapie of paardentherapie.
Het belangrijkste is: geen enkele therapie is beter dan de andere. Alle vormen hebben gelijkaardige resultaten en zijn bewezen effectief. Het gaat er puur over waar jij je het meest comfortabel bij voelt en wat je eruit wilt halen. En dan nog hebben alle therapieën als gemeenschappelijke factor dat ze zonder oordeel naar je luisteren en samen met jou zoeken naar wat je nodig hebt. Er zijn zelfs onderzoeken die beweren dat de therapeutische relatie met iemand waar je je goed bij voelt meer impact heeft dan de therapievorm zelf.
Het is ook nooit zo zwart/wit als de versimpelde weergave hierboven omschreven. De meeste psychologen die een therapie-opleiding hebben gehad, zullen ook wel uit andere therapievormen stukjes gaan plukken om tot een geheel te komen dat werkt voor de cliënt. Daarvoor zijn ze ook opgeleid.”
10. Hoelang ga je naar een psycholoog?
“Dat hangt heel sterk af van hoelang je bijvoorbeeld wacht om naar een psycholoog te stappen. Als je voelt dat je al heel lang vastloopt of je merkt dat je bijvoorbeeld in je verleden dingen hebt meegemaakt die echt niet oké zijn, is het vaak aangewezen om de tijd te nemen. Dan zie je dat mensen soms een jaar of langer naar een psycholoog gaan. Wat niet betekent dat die een jaar lang elke week gaan. Soms wel, soms niet. Zeker bij een zelfstandig psycholoog ga je samen bepalen hoe lang en hoe frequent je langsgaat. Het kan evengoed zijn dat je vier of vijf keer na elkaar naar een psycholoog gaat en dan een half jaar niet. Dat varieert heel erg.”
VRAGEN OF ONZEKERHEDEN?
Voel je je eenzaam, onzeker of onrustig? Of heb je vragen over zelfdoding? Aarzel dan niet om te chatten of te bellen met de Zelfmoordlijn, op het gratis nummer 1813 en op de site zelfmoord1813.be. Ook met Tele-Onthaal kun je chatten of bellen op het gratis nummer 106 of op de site tele-onthaal.be.
DIT VIND JE VAST OOK INTERESSANT:
- Omgaan met verdriet: 8 vragen aan rouwspecialist Manu Keirse
- Krachtige vrouwen: Nowelle overwon haar depressie door er niet langer tegen te vechten
- Mijn verhaal: Valerie lijdt aan een posttraumatische stressstoornis
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!