Wist je dit al over het uitstrijkje?

Een uitstrijkje is wanneer de gynaecoloog of huisarts met een speciaal borsteltje cellen uit je baarmoederhals neemt en die laat onderzoeken in het labo. Maar wist je dit al over het uitstrijkje?

7x vragen over het uitstrijkje

1. Waarom is het nodig?

Het uitstrijkje dient ter preventie van baarmoederhalskanker. Het is een erg efficiënte manier om afwijkende cellen heel vroeg op te sporen – tot tien jaar voor de eerste echte tekenen van kanker optreden. Baarmoederhalskanker ontwikkelt zich erg traag. Elk jaar krijgen honderden Vlaamse vrouwen de diagnose. Maar indien hij tijdig wordt opgespoord, valt deze kanker goed te behandelen.

2. Van waar komen eventuele ‘afwijkende cellen’?

Afwijkende cellen in de baarmoederhals zijn doorgaans het gevolg van besmetting met het humaan papillomavirus (HPV): een seksueel overdraagbare aandoening met veel varianten. Sinds 2017 is er een nieuwe generatie HPV-vaccins beschikbaar – Gardasil 9 – die beschermt tegen 9 types of 90% van de infecties (wend je hiervoor tot de huisarts, gynaecoloog of pediater). Voor alle meisjes van 12 tot en met 18 jaar wordt het vaccin bovendien volledig terugbetaald. Vaccinatie gebeurt best voor het eerste seksueel contact.

Een hele vooruitgang, al blijft het uitstrijkje een noodzakelijke aanvulling om baarmoederhalskanker te voorkomen.

3. Moet ik me zorgen maken als de uitslag afwijkend is?

Ongeveer één op de twintig uitstrijkjes bij vrouwen zonder klachten is afwijkend. Toch blijkt de meerderheid van de afwijkende uitstrijkjes bij een tweede controle vals alarm omdat je immuunsysteem het HPV-virus soms elimineert. Bovendien is de kans dat je ook echt (een voorstadium van) baarmoederhalskanker ontwikkelt erg klein. Bij verdere opvolging zal de arts een colposcopie aanbevelen. Daarbij worden de vagina en de baarmoederhals met een microscoop bekeken. De meest afwijkende zones worden gekleurd met een speciale vloeistof en daar wordt een biopsie van genomen. Verdere opvolging of behandeling hangt af van de uitslag.

4. Wordt een uitstrijkje altijd terugbetaald?

Elke vrouw tussen 25 en 64 jaar wordt via een bevolkingsonderzoek om de drie jaar opgeroepen om een uitstrijkje te laten nemen en dat wordt volledig terugbetaald door de mutualiteit. Tussentijdse uitstrijkjes worden niet terugbetaald.

5. Is een uitstrijkje ook nuttig voor seksueel actieve tienermeisjes?

Aangezien HPV een soa is, heeft een uitstrijkje inderdaad nut als je seksueel actief bent. Maar omdat HPV onder de leeftijd van 25 jaar maar zelden voorkomt, wordt algemeen aanbevolen om het pas vanaf die leeftijd te doen. Is er sprake van tussentijds bloedverlies, bloedverlies na seksueel contact of bloederige afscheiding, dan kan een uitstrijkje op jongere leeftijd wél nuttig zijn.

6. Heeft een uitstrijkje nog nut na de menopauze?

Absoluut! De gemiddelde leeftijd waarop baarmoederhalskanker wordt vastgesteld, is 54 jaar. Pas wanneer je ouder bent dan 65 en je laatste twee uitstrijkjes normaal waren, is preventie niet meer nodig. De kans dat je dan nog baarmoederhalskanker ontwikkelt, is minimaal.

7. Wanneer kun je géén uitstrijkje laten nemen?

Als je ongesteld bent, is het uitstrijkje minder duidelijk en wordt het dus niet genomen. Onderging je een hysterectomie waarbij ook je baarmoederhals werd verwijderd, dan is een uitstrijkje overbodig.

Tekst: Sanne De Lee • Met medewerking van gynaecologe Lien Van den Haute (OLV Aalst)

Ook interessant:

• HPV: wat je moet weten over dit vaak voorkomende virus
• Welke gezondheidscheck-up op welke leeftijd?
• 9 ongemakken die een invloed hebben op je maandstonden

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!