Waarom word je net ziek op vakantie of in het weekend?

Dagenlang heb je uitgekeken naar die zuurverdiende vakantie, maar na je eerste dagje verlof voel je je al slap worden. Misselijkheid, hoofdpijn, verstopte neus, koorts, … Terwijl je de rest van het jaar gezond en wel doorwerkt, word je op vakantie steeds ziek. Hoe komt dat toch? En kun je er iets aan doen?

Het omgekeerde Kortjakje-syndroom

Wordt je langverwachte vakantie meteen gekaapt door ziekte? Dan is dat niet zo abnormaal, zo stelt professor arbeidsgeneeskunde Lode Godderis (KU Leuven). Wanneer we rust nemen, zouden we vatbaarder zijn voor ziekte. Als ons lichaam onder stress staat, wordt ook je immuunsysteem aangewakkerd, waardoor sommige mensen minder vaak ziek worden. Als je steeds ziek wordt net wanneer je in vakantiemodus komt, ben je slachtoffer van het omgekeerde Kortjakje-syndroom of de vrijetijdsziekte.

In tegenstelling tot Kortjakje wordt je immers niet ziek ‘midden in de week’, maar juist in het weekend of op vakantie. Het aantal hartinfarcten kent dan ook een piek tijdens de eerste vakantiedagen, en migraine treft mensen vooral in het weekend.

Enkele mogelijke oorzaken verklaren dit fenomeen:

1. Meer aandacht voor je lichaam

Wie hard werkt, heeft vaak geen tijd om de signalen van het lichaam op te vangen. Veel (andere) zintuiglijke prikkels zorgen ervoor dat je hersenen signalen niet kunnen verwerken. Eens die afleiding wegvalt, merk je de vermoeidheid of klachten dubbel en dik. Je wordt dan niet echt ziek tijdens je vakantie, maar je voelt je beduidend slechter of vermoeider.

Hetzelfde principe kun je op een positieve manier gebruiken bij het sporten. Als je afgeleid wordt door leuke muziek merk je de vermoeide benen minder snel op. Wel opletten dat je je niet forceert!

2. Terugval na een drukke periode

Misschien word je wel écht ziek door griep tijdens je eerste week vakantie. Dan heeft dat vaak te maken met een drukke periode voor je verlof. Soms moet je die laatste week nog even extra had doorwerken om een hoop werk net voor je vakantie af te krijgen. In dat geval ga je meer adrenaline aanmaken.

Door dat stofje krijg je meer energie en kan je lichamelijk en geestelijk langer presteren. Maar als je lange tijd een hoge werkdruk ervaart, gaat dat adrenalinepeil niet zomaar zakken als je terug thuis bent. Daarom blijf je gedurende lange tijd meer energie aanmaken, zelfs al zit je ’s avond rustig tv te kijken. Het gevolg is dat je lichaam ontregeld raakt en je weerstand afneemt. En op dat moment pik je sneller ziektes op, zeker op het omslagmoment van werken naar vakantie.

3. Een andere levensstijl

Vanaf de eerste vakantiedag maken sommige mensen meteen een switch naar een ander dagritme. Je slaapt langer (of juist korter), ontbijt later, drinkt meer alcohol, eet meer en anders, of rookt misschien zelfs meer. Zo’n plots verschil kan heel wat klachten veroorzaken. Zo krijgen veel mensen hoofdpijn doordat ze op vakantie minder (en op een ander moment) koffie drinken in vergelijking met een traditionele werkdag.

Bovendien breng je plots ook meer tijd door in een andere omgeving. Je ziet bijvoorbeeld meer mensen uit andere landen, bent veel langer bij je huisdier, komt in contact met meer pollen en planten, of slaapt in een slecht geventileerd vakantiehuisje.

4. Vakantiestress

Reizen, uitstapjes maken, de kinderen opvangen, familiebezoeken, … Sommige mensen verkeren in een totale staat van stress tijdens vakantieperiodes. Elke dag een overvol programma triggert in dat geval je lichaam om ziek te worden en zo de drukke agenda of verplichtingen te ontlopen.

Bovendien kun je zelfs stress krijgen door een knagend schuldgevoel omdat je even niet aan het werk bent. Vooral mensen die hun job erg belangrijk vinden of een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben, blijken extra gevoelig voor de vrijetijdsziekte.

Ziekte op vakantie voorkomen

Ook de combinatie van verschillende oorzaken kan aan de basis liggen. Maar valt er in dat geval iets te doen? Of kun je die vrijetijdsziekte voorkomen? Want een paar zieke dagen op je reisbestemming … dat blijft toch vooral erg jammer.

Volgens de Nederlandse hoogleraar Ad Vingerhoets (Universiteit van Tilburg) kan dat door een betere balans tussen werk en ontspanning. Neem regelmatig enkele dagen vrij en zorg voor een rustige vrijdag(avond).

Nog een paar tips:

• Hou daarnaast ook je gebruikelijk dagritme een tijdje aan tijdens je verlof. Sta even vroeg op, eet op dezelfde momenten en ga niet plots meer of minder eten of drinken.
• Maak de overgang naar vakantiemodus geleidelijk in plaats van abrupt.
• Bovendien zou het ook helpen om te sporten alvorens je de verlofperiode officieel inluidt. Het kan de switch tussen werk en vrije tijd versoepelen en de adrenalinebalans herstellen. Een stevige work-out om helemaal los te komen van je work work work work dus…

Tenslotte de belangrijkste tip: herken de signalen van je lichaam. Als je vaak ziek wordt op vakantie of in het weekend, wil je lichaam duidelijk maken dat je het op je werk wat rustiger aan moet doen.

Verlofdag wordt ziektedag

Ziek worden op vakantie is vaak extra pijnlijk. Niet alleen voel je je al miserabel door één of andere infectie, je verliest ook je zuurverdiende vakantiedagen. Gelukkig heeft Federaal minister van Werk Pierre-Yves Dermagne een voorstel klaar om je ziektedagen te recupereren. Werknemers hebben recht op vakantie. Wie dus ziek wordt tijdens zijn vakantie, zou vanaf 2024 zijn verlofdagen kunnen overzetten in ziektedagen. Goede afspraken tussen werkgever en werknemer zullen wel nodig zijn, zo besluit professor Lode Godderis.

Bronnen: vrt.be, gezondheidsnet.nl

Meer artikels voor een deugddoend pauzemoment:

• Juist ademen: dé hulp bij stress (en bijna niemand die het weet!)
• Word je sneller ziek als je stress hebt?
• Tips tegen stress waar iedereen iets aan heeft: 11x raad van experts

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!