Kidskwesties: “Kan het dat mijn kind van 10 last heeft van verlatingsangst?”
Kinderpsychiater Lieve Swinnen beantwoordt voor Libelle vragen die elke moeder zich vroeg of laat weleens stelt. Deze week…
“Mijn zoon van tien verliest mij geen seconde uit het oog. Als ik wat later thuis ben, raakt hij in paniek. Kan het dat een kind van die leeftijd last heeft van verlatingsangst?” – ELS (38)
Dit zegt Lieve Swinnen:
“Angsten zijn bij kinderen helemaal niet uitzonderlijk. Bij de allerjongsten gaat het dan vooral om angst voor harde geluiden en – zo rond de acht maanden – angst om alleen gelaten te worden. Ook bij peuters en kleuters komt separatieangst nog vaak voor, en daarnaast zijn ze vooral bang voor het donker, voor onweer en voor dieren. Bij oudere kinderen zijn de dood en falen moeilijke thema’s. En pubers worden allesbehalve graag afgewezen of beoordeeld.”
“Als er kinderen naar mijn praktijk komen, zijn de ouders er bij de eerste kennismaking altijd bij. Daarna werk ik eerst met het kind – wanneer ze jonger zijn dan twee à drie jaar zie ik ze niet gauw apart – en spreek ik nadien met de ouders. Het komt regelmatig voor dat een kind aanvankelijk niet alleen bij mij durft te blijven. Als ik duidelijk uitleg wat we gaan doen, hoelang het zal duren en waar mama en papa wachten, is het probleem meestal snel opgelost. Maar niet bij alle kinderen. Luna van negen, bijvoorbeeld, verstijft bijna van angst als ze alleen voor me zit, dus ik probeer dat met haar zo kort mogelijk te houden. Ze leidt aan selectief mutisme. Dat betekent dat ze zo goed als uitsluitend met haar ouders praat en nauwelijks met andere volwassene. Luna blijkt ook weinig taalvaardig en gaat falen uit de weg.”
“Wanneer moet je je zorgen maken? Als angst de normale ontwikkeling belemmert: je dochter gaat bijvoorbeeld naar geen enkel verjaardagsfeestje meer, vermijdt hobby’s, om over een zomerkamp nog maar te zwijgen. Of de angst is er ook als er geen reden toe is; je zoon raakt bijvoorbeeld in paniek als hij dénkt dat er iets gaat gebeuren, belt je al voor je ‘s avonds vertrekt op je werk om te vragen of je wel op tijd zult zijn,… Is je kind alleen angstig in minder vertrouwde situaties, op momenten dus dat het anders loopt dan voorzien, dan hoeft dat je niet te verontrusten. Niet ieder kind is haantje-de-voorste of heeft een avontuurlijk temperament. Er komt veel op kinderen af, ze moeten zich ook héél vaak aanpassen. Misschien maakte je kind een scheiding mee, een verhuizing, het overlijden van een oma of opa… Ingrijpende gebeurtenissen kunnen regressief gedrag – gedrag dat bij jongere kinderen past, zoals bijvoorbeeld angsten – uitlokken. Misschien staat je kind onder druk, kan het niet zo goed mee op school of wordt het gepest. Dan zal het ook vanzelf veiligheid opzoeken.”
“Angst is niet prettig, maar nog veel moeilijker wordt het voor je kind als hij/zij niet serieus genomen wordt. Opmerkingen als ‘doe niet zo kinderachtig’, ‘grote jongens zijn niet bang’, of ‘moet je daarom wenen?’… helpen je kind niet vooruit. Pas wanneer angst erkend wordt, komt er ruimte om adviezen te geven én te horen. Uiteraard is het fijn als je zoon minder angstig en met meer vertrouwen in de wereld staat. Dat leert hij het beste op zijn eigen tempo. Moedig hem aan als hij thuis of bij familie wél alleen durft te zijn; hou je aan het afgesproken uur of verwittig als het iets later wordt. Met een bemoedigende knipoog maak je je zoon duidelijk dat je hem begrijpt. Nog een tip: zoek activiteiten die hem interesseren en probeer op die manier zijn grenzen wat te verleggen. Vergeet niet: voor angst kies je niet en je kind heeft geen aan/uitknop in zijn hoofd. Geef hem dus tijd, neem kleine stapjes en blijf supporteren!”
LIEVE SWINNEN • getrouwd met Ignace en mama van drie volwassen zonen • houdt van zwemmen, wandelen, lezen en Candy Crush • grote fan van Justine Henin (nog steeds)
• karakter: druk en impulsief • heeft haar eigen praktijk, De Hoeksteen.
