Perimenopauze: wat is het en hoe weet je wanneer je erin zit?
Ben je een veertigplusser en sukkel je met vage klachten, zoals plotse slapeloosheid, concentratieproblemen, spier- of gewrichtspijn en mentale dipjes? Heb je het gevoel dat je soms je vroegere zelf niet meer herkent? Dan zit je misschien wel in de perimenopauze, beter gekend als de ‘overgang’. Professor Herman Depypere legt uit wat het precies is en hoe je ermee kunt omgaan.
De jongste tijd wordt er meer en meer aandacht besteed aan de perimenopauze of overgang, de periode vóór de menopauze (een jaar na de laatste menstruatie, red.). Die periode kenmerkt zich door een resem vage klachten die een grote impact kunnen hebben op je fysieke en mentale welbevinden, en dus bijgevolg niet genegeerd mag worden. Dat vindt ook Prof. Herman Depypere, die verbonden is aan de dienst gynaecologie van het UZ Gent en onderzoek doet naar de (peri)menopauze.
Perimenopauze, premenopauze of overgang: wat is het verschil?
De perimenopauze omvat de periode waarbij je cyclus alsmaar onregelmatiger wordt, tot de menopauze of 1 jaar na de laatste menstruatie. De hele periode van een veranderend menstruatiepatroon en de eerste menstruatievrije jaren benoem je best als de overgang of transitie. Er is de vroege transitie (waarbij je cyclus al eens een week later op gang komt) en de late transitie (waarbij je cyclus een of meerdere maanden overslaat).
Het hormonale evenwicht geraakt tijdens deze transitie uit balans: het progesteronhormoon daalt, de oestrogeenproductie vermindert en ook je testosteron neemt een duik. En dat proces verloopt onregelmatig, met soms stevige schommelingen. De premenopauze is de periode vóór de overgang of perimenopauze, waarbij je nog geen veranderende cyclus ervaart.
Welke hormonen gaan schommelen tijdens de overgang?
Prof. Herman Depypere:
- Progesteron is een kalmerend hormoon. Het kalmeert het centrale zenuwstelsel en brengt o.m. een gevoel van sereniteit. Het wordt vaak het gelukshormoon van de vrouw genoemd.
- Oestrogeen is het stimulerend hormoon. Het stimuleert het centrale zenuwstelsel en geeft o.m. energie.
- Testosteron is noodzakelijk voor een gezond energieniveau, voor mentale en lichamelijke kracht. Het geeft je daadkracht en zorgt voor een gezonde seksuele drift. Het houdt je lichaam ook sterk en gespierd.
Doordat deze hormonen schommelingen vertonen, kunnen vrouwen in deze periode last krijgen van een reeks vage klachten, die als erg lastig ervaren kunnen worden.
Welke klachten gaan gepaard met de perimenopauze of overgang?
Om de klachten in kaart te brengen die vrouwen in deze periode ondervinden, gebruiken artsen en menopauzeconsulenten de Greene Climacteric Scale, een vragenlijst. Het kan ook voor jezelf een idee geven of een vermoeden bevestigen. Maar check zeker ook eens bij je moeder welke klachten zij ondervond in die periode van haar leven, want ook dat kan vaak een belangrijke indicator zijn. Ook vrouwen die tijdens hun vruchtbare periode meer last hadden van hormoongerelateerde klachten, hebben meer kans om hardnekkige signalen te krijgen tijdens de perimenopauze.
Deze klachten komen vaak voor:
- opvliegers
- concentratieproblemen
- geen zin meer in seks
- tintelingen of doof gevoel op de huid
- minder gevoel in handen en voeten
- paniekaanvallen
- opgewondenheid
- geen interesse in de dingen
- spier- of gewrichtspijn
- snel geïrriteerd zijn
- nachtelijk zweten
- ademhalingsproblemen
- vermoeidheid
- hersenmist
- neerslachtigheid of niet gelukkig voelen
- slapeloosheid
- hartkloppingen
- huilbuien
- gevoel van duizeligheid of flauwvallen
- gespannen gevoel in hoofd en lichaam
- hoofdpijn
Ontdek wat je aan slaapproblemen tijdens de overgang kunt doen
Kun je testen of je in de overgang zit?
Vaak gaat de perimenopauze gepaard met allerlei klachten die ook gelinkt kunnen worden aan depressie en burn-out. Daarom is het belangrijk om altijd eerst naar je cyclus te kijken. Wordt die onregelmatiger, slaat je menstruatie al eens een maand over… dan kan dit wijzen op de perimenopauze. Een bloedonderzoek kan je hierover meer zekerheid geven.
Wat kan je doorheen een lastige overgang helpen?
Behalve een gezonde levensstijl waarbij je inzet op veerkracht, spierkracht, beweging en evenwichtige voeding, kunnen medicatie en voedingssupplementen de transitiesymptomen verlichten. Sommige vrouwen zijn gebaat bij extra magnesium of vitamine B12. Andere vrouwen zijn geholpen met een accuratere anticonceptiepil, zoals Zoely of Qlaira.
Hoe zit het met hormoontherapie?
Prof. Herman Depypere: In een latere fase – idealiter pas vanaf de menopauze – kan hormoontherapie opgestart worden. Rond hormoontherapie hing er lang een negatief imago door de stevige bijwerkingen, maar dat beeld klopt niet meer. Recent onderzoek toont aan dat hormoontherapie een positief effect kan hebben op menopauzeklachten, maar ook op hart- en vaatziekten, osteoporose en zelfs Alzheimer.
Vrouwen die drager zijn van het ApoE4 eiwit zijn gevoeliger om dementie te ontwikkelen. Een belangrijke studie toonde aan dat hormonen zeer beschermend werken bij Apo E-dragers. Verdere studies zullen dit moeten bevestigen, maar de resultaten van het eerste onderzoek zijn alvast overtuigend. Informeer je sowieso grondig. Op het juiste moment starten met hormoontherapie kan een groot verschil maken voor je huidige en latere levenskwaliteit.”
Meer weten over de menopauze?
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!