Couperose en rosacea: hoe herken en behandel je ze?
Couperose en rosacea zijn vervelende kwaaltjes die dikwijls als ontsierend worden ervaren. Hoe herken je het verschil tussen de twee? En hoe behandel je ze? We vroegen het aan dermatoloog Dr. Dagmar Ostijn.
Wat is couperose?
Dermatoloog Dagmar Ostijn: “Couperose is een aandoening waarbij de oppervlakkige bloedvaten in de huid uitzetten. Er zijn twee soorten, die zowel afzonderlijk als samen kunnen voorkomen:
- Enerzijds is er diffuse-couperose met een permanente, egaal rode huid, voornamelijk op de wangen, het voorhoofd en de kin.
- Anderzijds is er couperose met zichtbare rode en paars-blauwachtige bloedvaatjes op de wangen en rond de neus.”
Wat is het verschil met rosacea?
Dr. Ostijn: “Rosacea komt nooit voor zonder de onderliggende couperose. Eigenlijk is het een gevorderde vorm, waarbij naast rode vlekken en eventueel zichtbare bloedvaatjes ook puistjes, rode bultjes en etterkopjes kunnen opduiken. Een extreme variant van rosacea is rhinophyma: een zogenaamde ‘dronkemansneus’, waarbij de huid op en rondom de neus er rood, dik en hobbelig uitziet. Het ontstaat door de groei van bindweefsel en talgklieren in de huid.”
Wat zijn de oorzaken?
Dr. Ostijn: “Omdat couperose de onderliggende basis is van rosacea, zijn de oorzaken bijna hetzelfde:
- Erfelijkheid: de aanleg voor couperose of rosacea kan familiaal bepaald zijn. Zit het dus ‘in de familie’, dan heb je meer kans om het te krijgen.
- Huidveroudering:
- De bloedvatwand bevat collageen dat stilaan afbreekt naarmate je ouder wordt. Hoe minder collageen, hoe minder elasticiteit, en hoe langer de bloedvaatjes zullen blijven openstaan.
- Bovendien verdunt de huid naarmate je ouder wordt, waardoor de bloedvaatjes zichtbaarder worden.
- Medicatie: cortisone zet de bloedvaten open. Mensen die het langdurig innemen of smeren, kunnen couperose en rosacea als bijwerking krijgen.
- Huidverzorging: sterke ingrediënten zoals glycolzuur of retinol en invasieve behandelingen zoals een peeling of microdermabrasie, kunnen de huid irriteren. Zo kan couperose verergeren en uiteindelijk overgaan naar rosacea.
- Uv-straling: je huid onbeschermd blootstellen aan de zon breekt collageen af, wat ervoor zorgt dat de bloedvaten fragieler worden. Meer over zonnebescherming lees je in dit artikel.
- Omgevingsfactoren: warmte afkomstig van bijvoorbeeld de zon, de sauna of een sportsessie, kan de bloedvaten openzetten en een opstoot veroorzaken.
- Emotionele factoren: stress en emotie hebben een invloed op de bloedvaatjes.
- Eten en drinken: ook alcohol, koffie en pikante maaltijden kunnen een opstoot uitlokken.
- Een bijkomende oorzaak voor rosacea is de demodex-mijt: een zeer kleine mijt die bij veel mensen in de huid zit. De meesten merken daar niks van, maar als ze in grote hoeveelheden voorkomen, dan kunnen ze ontstekingen veroorzaken. Studies toonden al eerder aan dat mensen die last hebben van rosacea, een verhoogd aantal van de demodex-mijt in de huid hebben zitten.”
Wanneer ben je er gevoeliger voor?
“Of je ooit couperose en rosacea zult krijgen, is afhankelijk van persoon tot persoon. Maar we zien wel dat mensen met een bleke huid er sneller last van hebben. Bij hen zie je het natuurlijk wel sneller dan bij iemand met een donkerdere huid. Ook iemand die veel te maken krijgt met temperatuurswisselingen is er dikwijls gevoeliger voor. Iemand die veel tijd buiten spendeert of in gekoelde ruimtes werkt, bijvoorbeeld. Dat vraagt veel van je bloedvaatjes, aangezien ze de hele tijd uitzetten en inkrimpen.”
Hoe wordt de diagnose gesteld?
“De diagnose gebeurt met het blote oog. Er zijn dus geen verdere onderzoeken nodig. Het is wel belangrijk om een diagnose te laten stellen, vooral bij twijfel tussen acne en rosacea. Acne behandel je bijvoorbeeld met huidvriendelijke zuren, zoals salicyl- en glycolzuur, maar dat is absoluut af te raden bij rosacea. Het grote verschil tussen acne en rosacea is dat er bij acne comedonen (mee-eters) te zien zijn, en bij rosacea niet.”
Couperose en rosacea zijn chronische aandoeningen. Eenmaal je ze hebt, gaan ze nooit meer helemaal weg. Gelukkig kun je ze wél op verschillende manieren in toom houden.
Hoe behandel je couperose en rosacea?
“Zowel couperose als rosacea kenmerken zich door opflakkeringen en terugvallen, maar aangezien het chronische aandoeningen zijn, gaan ze helaas nooit meer volledig weg. Afhankelijk van de ernst, bestaan er gelukkig wel verschillende manieren om ze in toom te houden.
De behandelingen voor beide kwaaltjes zijn nagenoeg hetzelfde, aangezien rosacea niet behandeld kan worden zonder de onderliggende couperose aan te pakken.”
1. Crèmes
“Om de roodheid die couperose met zich meebrengt te neutraliseren, kun je een crème smeren die de bloedvaatjes doet samentrekken, waardoor de roodheid grotendeels verdwijnt. Zo’n crème werkt 12 uur en bovendien mag je er niet te veel, maar ook niet te weinig van gebruiken. Het is dus meestal even zoeken om de juiste hoeveelheid te vinden.
Heb je eerder last van milde rosacea, dan kun je starten met een antibioticacrème die werkt tegen de ontstekingen in de huid. Vaak wordt de crème gecombineerd met speciale medicatie tegen de demodex-mijt. Deze crèmekuur wordt vaak opgestart voor twee maanden. Als je hiermee een mooi effect bereikt, dan kun je rustig weer afbouwen.”
2. Medicatie
“Leveren crèmes onvoldoende resultaat? Dan is de volgende stap om lichte antibioticapillen te nemen. Die geven weinig resistentie en werken vooral in op de ontstekingen. Is de rosacea ernstig en hebben antibioticapillen weinig invloed, dan kun je overgaan naar een speciale behandeling die ook tegen acne wordt voorgeschreven en een mooi effect kan opleveren.”
3. Laserbehandeling
“Om couperose en rosacea te behandelen, kun je ook een laserbehandeling overwegen om de bloedvaatjes mee te vernietigen. Zo’n behandeling wordt vaak samen met crèmes of antibiotica opgestart, om deze zo snel mogelijk te kunnen afbouwen. Een reeks laserbehandelingen kan het gebruik van antibiotica dus beperken. Afhankelijk van de ernst, kun je starten met drie tot zes behandelingen, met daarna minstens één jaarlijkse onderhoudsbehandeling om het onder controle te houden. Iemand die aanleg heeft voor couperose, zal immers nieuwe bloedvaatjes aanmaken. Het is daarom ook erg belangrijk om tussendoor je huid goed te verzorgen met de juiste producten.”
Kun je het voorkomen?
“Als je familiaal belast bent en je huid er gevoelig aan is, dan kun je eigenlijk niets doen om volledig te voorkomen dat je misschien couperose en rosacea zult krijgen. Maar je kunt wél een aantal dingen toepassen om ervoor te zorgen dat het niet te erg wordt.
- Een goede huidverzorging is essentieel, want een couperosehuid is een gevoelige huid. Kies daarom altijd voor producten die geschikt zijn voor de gevoelige huid, zonder parfum of andere ingrediënten die kunnen irriteren. Gebruik daarbij geen scrubs of producten die je huidbarrière kunnen aantasten.
- Vermijd directe blootstelling aan de zon en smeer altijd een zonnecrème. Breng ‘m in de zomer of op zonnige dagen elke twee uur aan voor optimale bescherming.
- Bescherm je huid tegen temperatuurschommelingen: overgangen van extreme warmte naar koude en omgekeerd.
- Vermijd sauna’s en ga nooit vlakbij een haardvuur of verwarming zitten.
- Let op met alcohol en pikante voeding.”
Hoe camoufleer je het?
Couperose en rosacea kunnen perfect worden verdoezeld met een likje make-up. Belangrijk is daarbij wel dat je producten gebruikt voor de gevoelige huid die vrij zijn van parfum en conserveermiddelen, niet-comedogeen zijn en geen gevaar voor irritatie vormen. Breng een groene corrector aan die roodheid neutraliseert en daarboven een beetje concealer en foundation om je teint te egaliseren. Ga eventueel op zoek naar make-up in de apotheek, waar je gepast advies kunt krijgen.
Met dank aan dermatoloog Dr. Dagmar Ostijn, skinical.be
Meer over je huid:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!