West-Vlaming heeft grootste collectie orchideeën van Europa
De grootste en mooiste collectie orchideeën van Europa vind je in het West-Vlaamse Loppem. Hier vertroetelt Chris Loncke (65) zijn bijzondere bloemen met zoveel toewijding dat het bijna ontroerend is.
Tekst: Frank Depoorter
Het begin van een passie voor orchideeën
Hoe wordt de zoon van een orgelbouwer zo verliefd op orchideeën dat hij er zijn leven aan wijdt? Puur toeval, zo blijkt. “Ik was negen toen mijn vader stierf, anders was ik misschien ook orgelbouwer geworden”, vertelt Chris.
“Mijn moeder verhuisde met haar vijf kinderen van Esen, bij Diksmuide, naar een appartement in Brugge. Je raadt het al: pal naast de plek waar de allerlaatste serres stonden van Sander, ooit de grootste orchideeënkweker ter wereld. Ik was gefascineerd door de schoonheid van de bloemen.
Andere jongens gooiden steentjes in de serre, maar ik niet. En dus mocht ik als enige naar binnen van de strenge Russische vrouw die er de plak zwaaide. Het begin van een passie die nooit meer voorbijging.”
Acht uur per dag in de serre
Een jongen van negen kan natuurlijk geen zieltogend bedrijf redden, maar Chris wist wel wat hij later worden wilde. Orchideeënkweker, of wat dacht je? Hij trok naar de tuinbouwschool in Melle en liep stage bij Gustaaf Vincke, de laatste orchideeënkweker in Brugge.
Toen de man plots overleed tijdens die stageperiode, deed Chris een poging om de zaak over te nemen.
“Ik had nul Belgische frank, maar ik was bereid om ervoor te gaan. Mijn bod werd echter verworpen en de zaak werd openbaar verkocht.
De ironie wil dat de veiling amper een kwart opbracht van wat ik geboden had.”
Al kon Chris er de kost niet mee verdienen, zijn passie voor orchideeën verdween nooit. Wel integendeel. Zijn leven lang al verzamelt hij de zeldzaamste planten, die onder meer van bij de roemrijke kweker Flandria komen.
“Sinds mijn vrouw en ik allebei met pensioen zijn, ben ik acht uur per dag bezig met mijn bloemen. De verzorging natuurlijk, maar ook heel veel opzoekwerk. Ik schrijf namelijk artikels voor Nederlandstalige, Franse, Engelse en Amerikaanse vaktijdschriften.
Mijn bloemen zijn niet zomaar bloemen, ze zijn levend erfgoed. In het buitenland, van Amerika tot Japan, kijken ze vol bewondering naar mijn collectie. De grootste van Europa is het zeker, maar misschien ook van de hele wereld.”
De cattleya, de mooiste onder de orchideeën
De orchideeën van Chris zijn minstens veertig en vaak meer dan honderd jaar oud. Hun stamboek – vaderplant, moederplant, kweker, locatie – staat zwart op wit in boeken die teruggaan tot de negentiende eeuw. Indrukwekkend.
“Zelfs van de duurste rashonden bestaan er niet zoveel details. De orchidee is zo goed gedocumenteerd omdat het de uitverkoren snijbloem was van de adel en de rijke bourgeoisie in de negentiende eeuw”, vertelt Chris.
Zijn collectie van bijna duizend orchideeën bestaat volledig uit cattleya’s, een soort genoemd naar William Cattley.
Die Britse kweker en handelaar ‘ontdekte’ de soort toen hij een paar halfdode, anonieme plantjes uit Brazilië geduldig weer tot leven wekte en tot zijn verbazing de prachtigste orchideeën zag ontluiken.
Het verschil met de orchideeën die vandaag zo populair zijn in onze bloemenwinkels?
“Dat is een beetje het verschil tussen een restaurant met drie Michelinsterren en een bistro”, vindt Chris.
“Een bistro kan ontzettend lekker zijn, maar een toprestaurant is van een andere orde. Dat geldt ook voor een cattleya als je haar vergelijkt met een gewone Phalaenopsis uit de bloemenhandel. Alle orchideeën zijn mooi, maar een cattleya is de allermooiste.”
Vloerverwarming, veel licht en ruimte
Zoveel schoonheid verdient een aangepaste leefomgeving. “Toen we het huis begonnen te bouwen waar we in 2013 introkken, wilde ik per se dat er plek zou zijn voor mijn collectie”, zegt Chris. En dus is het goed toeven in het museumpje dat Chris en Christine voor de orchideeën integreerden in het huis.
Vloerverwarming, afwatering, veel licht en ruimte: het is allemaal voorzien. “De verwarming van de serre kost me meer dan de verwarming van het hele huis”, zegt Chris. En dat is geen grapje.
“Planten moet je elke dag perfect verzorgen, want als ze doodgaan is het te laat,” zegt Chris.. En denk vooral niet dat het makkelijk is om planten de juiste zorg te geven. Als jij naar de dokter gaat, kan je vertellen welke klachten je hebt, maar een plant kan dat niet.
Je moet dus zelf uitzoeken wat er scheelt. Voor de zekerheid bewaar ik ook de pollen van elke vader in de diepvries, zodat ik oude kruisingen kan reconstrueren. veel werk allemaal, maar ik zal het blijven doen zolang mijn gezondheid het toelaat.”
Orchideeën: erkenning als nationale collectie
Dat is meteen ook de grootste zorg voor Chris: wat moet er na hem met die waardevolle planten gebeuren? “Mijn kinderen hebben geen interesse, maar de gedachte dat ze op een stort zouden belanden, breekt mijn hart.
Een erkenning als nationale collectie, dat is mijn grote droom. Ik heb al talloze mails en brieven gestuurd naar ministers en naar de grote arboretums, de Nationale Plantentuin.
Heel interessant, vinden ze, maar er gebeurt niks. Terwijl men in Engeland, Amerika of Japan blij zou zijn met mijn verzameling. Ik hoop vurig dat die erkenning er alsnog komt, maar ik vrees dat ze ooit naar Engeland verhuizen.”
“Ach, we hebben een kleinzoon van vijf die graag met een kruiwagentje rondloopt, dus wie weet?”, merkt Chris’ vrouw op. “Juist”, zegt Chris, “ik deed als kind ook niks liever.”
Chris zoekt hulp!
Wie oude foto’s of documentatie geërfd heeft van grootouders die ooit voor de orchideeënkwekers Flandria, Sander of Vincke-Dujardin werkten, mag altijd contact opnemen met Chris Loncke. Zijn mailadres: chris@frambofruit.be
Lees nog meer bijzondere verhalen:
- Binnenkijken in de zelfgebouwde serre van lezer Herman
- Mijn verhaal: Lydia kreeg op haar 55ste voor het eerst een vaste relatie
- Op bezoek bij een van ‘s werelds beroemdste hoveniers: Piet Oudolf
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de beste groentips en wooninspiratie!