Anne Davis over kerst vieren met een nieuw samengesteld gezin

De feestdagen brengen heel wat teweeg. Libelle-columniste Anne Davis vertelt dat het niet altijd even evident is om kerst te vieren met een nieuw samengesteld gezin, en zij kan het weten…

Vieren op veel plekken

Anne Davis: “Het eerste jaar dat mijn man en ik een stel vormden, wilde ik geen kerst bij hem vieren. Hij was nog niet zo lang gescheiden, zijn ex zat in Amerika en hij was alleen met zijn kinderen. Ik vond het niet kunnen dat er ineens een andere mevrouw mee aan de kersttafel zou zitten. Dus vierde hij met zijn zoontje en dochtertje en goede vrienden, en ik ging naar mijn broer.

Het jaar erop woonde ik bij hem en waren we wél een gezinnetje. Dat zelfs aan uitbreiding begon, want ik was zwanger. De ex was terug uit Amerika, en ergens halverwege december zei mijn stiefdochtertje: ‘Mama heeft gezegd dat ze Kerstmis bij ons komt vieren.’ En kijk, dat kon ik dus niet. Ik zag het niet zitten: mijn man met zijn twee vrouwen onder de kerstboom. Manlief zei trouwens weinig, want hij houdt niet van confrontaties, dus ik moest de kwade zijn die haar Kerstmis niet wilde delen. Dat de ex een nieuwe vriend had, en dus niet alleen zat met de feestdagen, leek iedereen ontschoten. Elke andere dag was ze meer dan welkom. Elk ander jaar ook. Maar niet die allereerste kerst, waarop ik met mijn nieuwe prille gezinnetje mijn eigen herinneringen wilde beginnen maken. Uiteindelijk vierden de kinderen de dag voor kerst met hun moeder, Kerstmis met ons en de dag na kerst met hun oma. Het was niet simpel allemaal.

“Elke andere dag was de ex van de echtgenoot meer dan welkom. Maar niet die allereerste kerst, waarop ik met mijn nieuwe prille gezinnetje mijn eigen herinneringen wilde beginnen maken.”

Naarmate de jaren verstreken, hebben wij met wisselend gezelschap en wisselend succes Kerstmis leren vieren. Jarenlang kwamen er vrienden, later kwamen er partners van de kinderen bij, die ook familie hadden om rekening mee te houden. Nog later, toen de ex geen vriend meer had, werd het echt ingewikkeld. Ze kwam met Kerstmis bij haar zoon logeren, maar als wij iedereen te eten vroegen, wilde ze nadrukkelijk niet mee. Dus vierden mijn stiefzoon en zijn gezinnetje ’s morgens met zijn moeder, zaten ze aan het kerstdiner bij ons en gingen ze ’s avonds naar de ouders van zijn vriendin. Een ander jaar vierden allebei mijn stiefkinderen bij hun moeder, waarbij wij, mijn man en ik en onze eigen zoon, niet uitgenodigd werden. Intussen zit die jongste zoon al jaren in Japan, en daarmee is de glans voor mij toch sowieso een beetje van Kerstmis af. Het blijft moeilijk, de feestdagen.”

Dit zegt experte Cindy Schepers

Cindy Schepers begeleidt als relatietherapeute stiefouders en koppels in nieuw samengestelde gezinnen om betere relaties te smeden. Zij ziet het anders: “Traditie en het nieuw samengesteld gezin zijn in feite tegengestelden. Het traditionele als vanzelfsprekend nemen, is de grootste fout die de nieuwe partners kunnen maken. Wat een samengesteld gezin te doen staat, is op termijn eigen tradities creëren, door respectvol met de bestaande verschillen om te gaan en daarover te praten. Daarbij neemt degene die het meeste last heeft van een situatie  meestal het voortouw; in dit geval dus de stiefmoeder… Ze ziet zichzelf als de kwade, maar ik zie haar als de kanariepiet in de koolmijnen die het veranderingsproces in gang zet en de conflictvermijders wakker schudt. Dat is een noodzakelijke stap in de ontwikkeling naar een goed functionerend samengesteld gezin. Simpel is het zelden, verrassend en vernieuwend is het vaak.”

Wie geeft de mooiste cadeautjes?

Sanne is gescheiden en heeft twee kinderen uit haar vorige huwelijk. Haar nieuwe man Koen heeft een zoon uit een vorige relatie, en samen kregen ze nog twee dochters. “Het is een heel gepuzzel om iedereen een stukje Kerstmis mee te laten vieren. Mijn kinderen zijn met kerst bij ons, want mijn ex gaat skiën. De zoon van Koen is om en om bij zijn moeder en bij ons. Het probleem zit hem in de cadeaus. Mijn ex geeft alleen iets aan zijn eigen kinderen, en ik probeer dat in goede banen te leiden door dingen te vragen waar ze allemaal iets aan hebben: een spelletje, of zo.”

“Wijzelf proberen het voor iedereen gelijk te houden; het zijn tenslotte onze kinderen. Maar de ex-vrouw van Koen is hertrouwd met een rijke man en dat wil ze laten blijken. Niet alleen krijgt haar zoon de mooiste spullen tijdens het jaar, met Kerstmis trekken ze alle registers open. De nieuwste smartphone, de duurste fiets, het kan niet op. Dat maakt het voor ons moeilijk om het kind nog ergens blij mee te maken, en voor de anderen is het een beetje zuur. Vooral onze meisjes zien dat er minder onder de kerstboom ligt voor hen dan voor de anderen… Maar ik wil me niet mee laten slepen in die mallemolen van steeds meer en steeds duurdere cadeaus.”

Dit zegt experte Cindy Schepers

“Wat ik hier mooi vind, is de uitdrukking ‘een stukje Kerstmis vieren’. Dat is haalbaar in het nieuw samengesteld gezin: door je niet op de vorm vast te pinnen, maar op de betekenis, kan je toch die kerstsfeer opsnuiven. Een samengesteld gezin heeft een open structuur waar de invloed van de ex-partners via de kinderen binnensijpelt. De ex-partners en hun nieuwe aanhang maken andere keuzes, en het heeft geen zin die te veroordelen. Dit is een mooie kans om met de kinderen over die verschillen te spreken. Dat de meisjes het jammer vinden dat ze niet ook een dure smartphone krijgen, kun je erkennen. In sommige nieuw samengestelde gezinnen wordt voor de gemeenschappelijke kinderen iets extra’s voorzien; dat kan, mits goed gekaderd naar de andere kinderen.”

‘De kerstman bestaat niet’

Maria probeert het begrip ‘nieuw samengesteld gezin’ dan weer elke kerst te combineren met ‘vrede op aarde’. “Ik hou van een traditionele kerst: het hele huis versierd, ’s morgens in pyjama cadeautjes uitpakken en dan een gigantisch kerstdiner, waarop niet alleen familie, maar ook vrienden uitgenodigd zijn. Dat heb ik ook geprobeerd vol te houden toen ik heel jong weduwe werd.”

“Toen ik Bart leerde kennen, was hij pas gescheiden. Mijn stiefdochter geeft mij daar de schuld van, hoewel ik Bart nog niet eens kende toen hij en zijn ex uit elkaar gingen. Maar ze laat het me behoorlijk voelen… Vorige kerst was een ramp. De dure iPad die ze zo graag had gewild, bekeek ze nauwelijks, maar het boek dat haar moeder haar had gegeven, daar raakte ze niet over uitgepraat. Het eten was niet lekker, dat kon haar moeder veel beter, en na de maaltijd zei ze dat ze had afgesproken met een vriendin. Het ellendige is dat ze het ook bedierf voor haar broer, die wél graag een leuke kerst bij ons wilde vieren, en voor mijn eigen zoontje, dat met dikke tranen in zijn ogen naar zijn bord zat te staren. Omdat ze hem had verteld dat de kerstman niet bestond, en dat we tegen hem gelogen hadden.”

Dit zegt experte Cindy Schepers

“Je kunt pas van traditionele kerst proeven als je je ook openstelt voor het nieuwe. Bovendien heb je hier te maken met een stiefdochter die zich (nog) niet wil verbinden met het nieuwe gezin. Als Maria aan de traditionele vorm blijft vasthouden en met afkeurende ogen naar haar stiefdochter blijft kijken, loopt ze gevaar dat ze misschien nooit nog iets van die traditionele gezelligheid zal ervaren. Ze kan beter erkennen dat de stiefdochter het eten van mama lekkerder vindt, dat ze een leuk boek gekregen heeft en dat dat oké is. Tegelijk mag Maria duidelijk maken wat kan en wat niet, bijvoorbeeld in het omgaan met haar jongere stiefbroer. Ze kan de ervaring van haar stiefdochter respecteren, maar ook grenzen trekken en haar noden kenbaar maken.”

Het kan ook anders

Hoe hou je iedereen tevreden met kerst? De oma’s en opa’s van beide kanten, de plusgrootouders, de halfzusjes en de aangetrouwde schoondochters?

Kees vond een ongewone oplossing: “Ik was het hele gedoe zo beu dat ik besloot het anders aan te pakken. Ik huur een groot vakantiehuis voor de kerstdagen, en iedereen is uitgenodigd: mijn vrouw natuurlijk, maar ook mijn ex met haar huidige partner, alle kinderen, mijn moeder, mijn stiefvader, mijn vader en zijn vriendin, en de schoonfamilie. Het was natuurlijk een gok of het zou werken, maar het is fantastisch. We koken samen, wandelen, doen spelletjes… Ik heb natuurlijk geluk dat iedereen met elkaar op kan schieten, en dat ik de middelen heb om zo’n huis te huren… Maar als het kan, is het een aanrader.”

Dit zegt experte Cindy Schepers

“Als iedereen een beetje mee wil en er out of the box gedacht wordt, zijn nieuwe oplossingen mogelijk. Maar dat is niet voor iedereen weggelegd. Er zijn nieuwe gezinnen waar ze niet meer ‘on speaking terms’ zijn. Dan kies je beter voor twee gescheiden en meer bescheiden kerstfeestjes. Maar als het wel kan en iedereen zich daar goed bij voelt: zalig kerstfeest gewenst!”

En zo viert Anne kerst

Anne Davis: “Wij vieren kerst zoals het uitkomt. Met mijn stiefzoon en zijn gezinnetje, met mijn stiefdochter en het hare, en soms met allebei. Er komen vrienden bij, of soms niet. Eén keer zijn we met ons allen uit eten gegaan, en één keer zijn we met ons tweetjes in het buitenland gaan vieren. Maar altijd sturen we een pakket naar Japan, met cadeautjes en kaarsjes en Christmas crackers en een stuk Christmas cake. En altijd hoop ik stiekem dat we ooit echt met ons allen rond de kerstboom kunnen zitten…”

Tekst: Anne Davis – Met dank aan relatietherapeute Cindy Schepers, www.cindyschepers.be.

Lees ook:

• Spelletjes om de sfeer erin te houden tijdens kerst
• VIDEO: De meest magische kerstwinkel van Vlaanderen
• Kerstwensen: de mooiste boodschappen voor op je kerstkaart

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!