Oktober is Borstkankermaand. Veerle kreeg als eerste de diagnose borstkanker, en kort erna viel hetzelfde verdict voor nicht Katrijn. Ze vertellen hoe troostend het was om hun lot samen te beleven en hoe belangrijk ook humor is in een wereld die overheerst werd door een onverbiddelijke kanker.
Veerle (36): “Ik kwam thuis van het joggen en was even bij mijn zoontjes gaan zitten, toen ik het ineens voelde: een knobbeltje in mijn borst. Niet eens zo klein, het had de grootte van een pingpongbal. Ik was niet meteen ongerust, maar de huisarts stuurde me voor de zekerheid wel naar de borstkliniek voor een foto.
Toen de radioloog er een collega bijhaalde en ze te lang boven de X-ray bleven hangen, begon het te dagen. Dit was niet goed. En na de biopsie volgde een week later de bevestiging: ik had borstkanker. We werden overrompeld met informatie en ik was bang, maar wanneer ik de arts over chemo-therapie hoorde praten, sloeg de schrik me pas echt om het hart. Deze kanker was ernstiger.
Mijn vriend en ik zaten er verslagen bij. Ik was een jonge mama van twee zoontjes van twee en drie. Dit kon en mocht me niet overkomen. Mijn gezin had me nodig. Ik geraakte in paniek en ging uit van het ergste scenario, dat ik niet meer te redden was. Dat ik dood zou gaan. Ik heb mijn nicht Katrijn snel ingelicht – ik ben de jongste en zij is de oudste nicht van onze familie, maar onze band is hecht.”
Ik was een jonge mama van twee zoontjes van twee en drie. Dit kon en mocht me niet overkomen
Katrijn (46): “Kanker ligt gevoelig, want de ziekte zit bij ons in de familie. Ik had me net ervoor laten testen op de erfelijke variant van huid- en pancreaskanker en bleek drager van het gen – net zoals twee van mijn drie kinderen. Ik wilde de rest van de familie bewust maken van dit risico én het belang van testen, toen ik het nieuws van Veerle ontving. ‘Het is dan toch borstkanker’, stuurde ze. Een sms’je dat door merg en been ging.
Ik vond het zo verschrikkelijk voor haar. Ik nam me voor om Veerle heel erg te steunen, maar het lot keerde zich ook tegen mij. Want kort erna voelde ik bij mezelf een knobbeltje. Dit leek me iets te toevallig, wat ongeloofwaardig zelfs. Maar het was quasi exact dezelfde situatie als bij Veerle: radiologen die samen lang overlegden en ikzelf lamgeslagen op de stoel nadat ik hoorde dat ik de meeste agressieve vorm van borstkanker had.
Niet lang na Veerle voelde ik het ook: een knobbeltje. Dat kon toch niet? Dat was toch té toevallig?
Bovendien bestond er voor mijn soort borstkanker geen nabehandeling (afhankelijk van het type borstkanker kun je nog jaren hormoon- of immuun- of doelgerichte therapie krijgen om de kans op herval te verkleinen, red.), dat maakte me bang. Die avond zijn Veerle en ik een spaghetti gaan eten. Want in heel onzekere tijden was één ding wél zeker: we zouden dit samen doen.“
Veerle: “Ook al wens je elkaar deze ziekte in de verste verte niet toe, dit samen met Katrijn kunnen ondergaan, een buddy hebben die je helemaal begrijpt in de meest uitzonderlijke omstandigheden, dat was niet minder dan een geschenk. Onze borstkanker was niet erfelijk. Daardoor leek het een beetje ‘alsof het zo moest zijn’. “
Van ijskap tot bandana
Katrijn: “Onze chemotherapie zijn we min of meer samen gestart: Veerle op vrijdag, ik op maandag. Voor elke chemosessie moet je Medrol (een soort cortisone, red.) slikken, een pil met een supervieze smaak die je de hele dag blijft proeven. En dan stuurden we elkaar berichtjes met grappige tips hoe je dit pilletje het beste nam.
Humor was een noodzaak. Ik wilde mijn goede luim niet verliezen. En ik wilde er zo ook zijn voor de kinderen. Maar in realiteit ging het met een lach en een traan, erg op en af. Één van mijn zonen, een tiener, was overstuur door het nieuws en kon zich moeilijk uitdrukken. Ineens stond hij beneden met een pet op, en daaronder een broskopje, hij had zijn haar afgeschoren, met hier en daar nog langere plukken. Het was geen gezicht. ‘Jij en ik’, zei hij zacht. Dat raakte me enorm…
Humor was een noodzaak. We stuurden elkaar vaak berichtjes met grappige tips om de chemo te doorstaan
Nog die dag heeft mijn dochter mijn haar afgeschoren – dat was dan weer wel oké. Ik denk dat we zelfs nog grapjes maakten en gekke vormen in mijn haar hebben zitten scheren. Met in mijn hoofd wel de overheersende gedachte: dit moet gewoon goed komen, voor mezelf, maar bovenal voor mijn kinderen.“
Veerle: “Ik koos voor een ijskap, dat beschermt je haar tijdens de chemotherapie waardoor je het misschien kunt behouden. Maar tijdens een weekendje Center Parcs met de kinderen, even op adem komen in de weken dat ik me beter voelde, had ik ineens plukken haar in mijn handen. In de douche werd het pas echt duidelijk. Ik vond dat heel heftig.
Ik liet meteen erna mijn haar afscheren – dat hielp – en ik ging voor een pruikje dat me fantastisch stond. Alleen, het leek alsof ik toneel speelde. Ik had geen haar, waarom moest ik dan doen alsof. Mensen rondom mij vonden het fijn om me te zien mét haar – daar is Veerle weer! – maar voor mij klopte het niet. Katrijn heeft me heel erg geïnspireerd om moedig te zijn, ook zonder haar.”
Mijn haar verliezen vond ik heel heftig, maar Katrijn inspireerde me om moedig te zijn, ook zonder haar
Katrijn: “Ik trok mijn plan met een haardoekje of bandana en ging soms zelfs zonder iets op naar buiten. Één keer ben ik gaan zwemmen met mijn zoon, met mijn kale hoofd, maar ik merkte dat het mensen triggerde. Deed ik hen denken aan een ziek familielid? Ik vond het ongemakkelijk en heb het daarna niet meer gedaan.”
Veerle: “Ik was bang voor het moment dat de kindjes me zonder haar zouden zien. Ik zat in de zetel toen ze van de crèche kwamen en meteen aan mijn hoofd gingen voelen: ‘Mama, je hoofd is zo zacht’, zeiden ze giechelend. Dat was voor mij zo’n krachtige les: het maakt niet uit hoe je eruit ziet, je bent gewoon hun mama. Haar of geen haar, dik of dun, mama is mama.
Die onvoorwaardelijke liefde, dat is zo mooi om te zien. Ik kon toen dat stukje wat loslaten, en het moest ook wel. Ik had al mijn energie nodig voor de behandeling. Die moest ik zien te overleven, letterlijk en figuurlijk.”
De kankerkaart
Katrijn: “De moeilijke periodes na de chemo vielen voor Veerle en mij ook samen, waardoor we er voor elkaar konden zijn. Veerle herleefde na een week, ik had de pech dat ik me tijdens de hele therapie slecht en vermoeid voelde. Ik herstelde niet tussenin. Ik herinner me dat ik halverwege de trap stond en niet verder kon. Douchen was te veel.
Dat was een heel eng gevoel: ik wilde van alles, maar zat opgesloten in mijn zieke lichaam. Het was bovendien zomer. Ons hoofd zat vol plannen, maar er was geen energie. Veerle en ik waren nog zo jong om dit te mee te maken… De grootste kunst is om die kanker en behandelingen te ondergaan.
Ik heb co-ouderschap over de kinderen en we besloten dat ze de week na de chemo bij hun papa bleven. Zo kon ik hen het ergste wat besparen. Wanneer ik nu terugblik op die periode is dat één grote waas. Echt, Veerle, poetsten wij onze tanden? Kwamen wij nog buiten? Ik weet het niet. Ik was fysiek nog maar een schim van mezelf.“
Die chemoperiode lijkt nu één grote waas. Poetsten wij onze tanden? Kwamen wij nog buiten? Ik weet het niet meer”
Veerle: “Ik was er dan weer mentaal slecht aan toe, ik dacht echt dat ik dood zou gaan. Ik schreef in gedachten afscheidsbrieven tot aan de kinderen hun achttiende verjaardag, voor hun trouw… Ik was mijn begrafenis aan het regelen. Ik zei tegen mijn man welk soort vrouw hij moest zoeken, iemand die zacht en lief was, en die ook goed voor de kinderen zou zijn…
Ik vond het echt vreselijk dat ik die eerste week na de chemo niets kon doen met mijn jongens. Erna ging ik compenseren, ging ik bakken met hen en hun vriendjes, bracht ik hen met de fiets naar school… Tot ik een keer bij mijn ouders op het toilet flauwviel, het was gewoon te veel. Aan Katrijn stuurde ik toen: ‘Ik had dat fietstochtje niet mogen maken.’ Waarop ze antwoordde: ‘Niet in die eerste goeie week, Veerle.’
Katrijn was er altijd voor me. Ze verzekerde me wel duizend keer dat ik niet doodging. En iedere keer dat ze dat zei, hielp me dat. Katrijn is geen dokter en toch nam ik van haar erg veel aan. Ik had dat echt nodig, iemand die me zei dat het goed zou komen. Katrijn deed dat iedere keer opnieuw.”
Katrijn: “Hoe zwaar het ook was, we hebben ook veel gelachen. Humor is belangrijk. We stuurden elkaar gif’jes (een grappig bewegend plaatje of een korte video zonder geluid, red.). Of we trokken de ‘kankerkaart’: ik mag gaan shoppen want ik heb kanker. Ik mag dit of dat, want ik heb kanker. Dit samen doormaken, maakte onze band onverwoestbaar. Samen deze zware marathon uitlopen, zorgde voor iets bijzonders, iets voor het leven.”
Onze band was al sterk, maar is nu onverwoestbaar. Samen deze zware marathon uitlopen, creëerde iets voor het leven
Veerle: “Ik weet nog hoe Katrijn me stond op te wachten met bloemen na mijn laatste chemo, het was zo emotioneel. We zijn begin juni 2022 begonnen met ons traject en ik hield me vast aan het idee dat dit aan het einde van het jaar achter de rug zou zijn. Wat was het frustrerend om ook nog begin januari 2023 bestraling te moeten krijgen. Erna probeer je de draad van het gewone leven weer op te pikken… Ik keek ernaar uit om terug te gaan werken, en met collega’s over onbenulligheden te babbelen aan de koffieautomaat.”
Katrijn: “Na de behandeling had ik iets onoverwinnelijks. Ergens voelde ik me samen met Veerle een heldin. We hadden dit toch maar gedaan. Ik stond steviger in mijn schoenen, had meer draagkracht, was assertief. Ik voelde me sterk, en kon alles aan.”
Veerle: “Ik kon me ook niet meer druk maken over onbelangrijke dingen. Elke goede, gezonde dag was een geschenk. Maar ik kon dat kankerhoofdstuk niet zomaar van me afschudden. Elk pijntje dat ik voelde in mijn botten of elk hoestje wees in mijn hoofd op uitzaaiingen. Ik had een immense angst om te hervallen, om ziek te worden, om als jonge mama te moeten sterven. Ik vond het moeilijk om te genieten van dingen.
Elk pijntje dat ik voelde in mijn botten of elk hoestje wees in mijn hoofd op uitzaaiingen. Ik had een immense angst om te hervallen
Ik was in behandeling bij een psycholoog en uiteindelijk heeft EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing is een therapie voor mensen die last blijven hebben van de gevolgen van een schokkende ervaring, red.) het in mijn hoofd allemaal iets lichter gemaakt. De angst is er nog, maar hij is draaglijker. Intussen keek ik met stijgende verbazing naar Katrijn; zij leek er zo gerust in.”
Tranen in de badkamer
Katrijn: “Helaas een vals gevoel van veiligheid. Op een dag voelde ik opnieuw een knobbeltje. Wat gek was, zo kort na de behandeling. Ik zocht de huisarts op en later ook de oncoloog, die mijn vermoeden weglachte. Ik vond zijn reactie onaangenaam, ze zindert nog steeds na. Ik wilde ernstig genomen worden, en verder onderzocht worden.
Hoewel dit nooit eerder is voorgevallen, dat iemand zo snel herviel, had ik helaas opnieuw prijs. Ik bleek immuun voor de eerste chemotherapie, waardoor de kanker vrij spel had… Voor mijn nieuwe behandeling was er overleg nodig met andere oncologen van andere ziekenhuizen in het land. Ik krijg nu het zwaarste geschut: een combinatie van chemo- en immunotherapie. Hopen dat het aanslaat. Los van de zorgen om mijn lichaam, dacht ik ook meteen aan Veerle. Dit nieuws zou haar grootste angst – de schrik om te hervallen – zo aanwakkeren. Ik stuurde naar Veerles mama om goed op haar te letten.”
Los van de zorgen om mijn lichaam, dacht ik meteen aan Veerle. Het nieuws dat ik hervallen was, zou haar grootste angst zo aanwakkeren
Veerle: “Dit nieuws sloeg effectief in als een bom. Ik wilde heel graag meeleven met Katrijn, ik had opnieuw achttien weken chemo over om er voor haar te kunnen zijn. Maar ik mocht me niet laten meeslepen. Het is niet zoals die eerste keer. Alles is anders. Katrijn vertelt niet meer alles om me te sparen, en zij weet dat ik dat weet. Ze begrijpt me, en ik begrijp haar, maar ons verhaal loopt dit keer niet meer écht samen. Dat moet ik ook nu nog heel vaak tegen mezelf zeggen.”
Katrijn: “Het is eenzamer, mijn maatje is er niet meer. Maar ik ben natuurlijk vooral blij, Veerle, dat je er niet bent. De chemobehandeling ervaar ik wel anders: ik ben één week volledig uitgeteld – die breng ik door in bed. Ik moet braken en ben uitgeput. Maar dan, van de ene dag op de andere, lijk ik herrezen, voel ik me niet meer ziek en heb ik ineens energie. Dan stuur ik zo’n ‘herrijzenis’-gif’je naar Veerle en ga ik klussen en schilderen in huis.
Blij met die boost, maar het verandert natuurlijk weinig aan de situatie: dit keer is het erop of eronder. Ik kan niet meer bestraald worden, want dat mag geen twee keer op dezelfde plek. De behandeling is gevaarlijk voor het hart, veroorzaakt gehoorschade en mijn nieren moeten gespoeld worden. Mijn haar afscheren was dit keer keihard. Ik heb het in mijn eentje gedaan in de badkamer, mijn vriend heeft me huilend aangetroffen op de badkamervloer. Het klopt gewoon niet dat ik wéér ziek ben. Het is soms moeilijk voor me om de ziekte te erkennen, omdat het gewoon te onvoorstelbaar heftig is.”
Ook al strijdt Katrijn nu alleen, we blijven een team. Ik hoop dat we hierna nog veel mooie jaren samen kunnen beleven
Veerle: “Katrijn en ik blijven boven alles een team, ook al is de dynamiek nu helemaal anders, en is er nog maar één iemand die strijdt. Ze weet dat ik er ben en het voelt dubbel om niet méér te kunnen doen of betekenen. Het is mijn vurigste wens dat we hierna nog veel mooie jaren samen kunnen beleven, met onze kinderen en onze familie.”
Uit: Libelle 41/2023
Meer lezen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!