“Ik erfde 192.000 euro. Van een klant die ik een paar keer had geholpen aan het loket”
Het lijkt wel een filmscenario: zomaar uit het niets een aanzienlijk bedrag erven van iemand die je amper kent. Maar het is exact wat lezeres Katrien meemaakte.
Een verrassend telefoontje
Katrien (35): “Dat één telefoontje je hele verdere levensloop kan bepalen, dat heb ik tien jaar geleden aan den lijve ondervonden. Ik leidde een heel gewoon leven: ik was getrouwd, had een kleuterdochter en werkte bij een kleine bank in de Kempen. En toen kwam op een avond dat telefoontje van mijn collega Eva: ‘Heb jij je brievenbus al opengedaan? Er zit een brief in van de notaris! Wij krijgen allebei een erfenis… van Bernard.’ Bernard? Ik ben even moeten gaan zitten om te bekomen.
Bernard was klant in de bank waar Eva en ik werkten. Eva zat aan het loket en ik hield me vooral bezig met beroepskredieten. Maar als het druk was, zat ik bij Eva en had ik dus ook contact met de klanten die in de bank binnensprongen. Bernard was een beetje een zonderling. Hij verzamelde euromunten van verschillende landen en belde minstens één keer per week om muntjes te bestellen: twee pakketjes van 1 euro, één van 50 cent… Als hij de munten kwam ophalen, betaalde hij cash met centen die hij uit een leeg kartonnen theedoosje haalde dat hij in de vorm van een envelop had gevouwen. Ik herinner mij hoe Bernard protesteerde toen ik dat kartonnetje wilde weggooien, hij had het nog nodig.
Dat bevestigde wat mijn collega’s en ik over hem dachten en we zeiden tegen elkaar: ‘Ocharme die mens, hij heeft echt niks.’ Hij zag er ook uit als een landloper, heel onverzorgd. Hij zal geen zestig zijn geweest, maar leek al tien levens te hebben geleefd. Hij was vooral heel eenzaam, denk ik. Soms kwam hij gewoon het kantoor binnen om naar het toilet te gaan, en met mij en Eva te praten. Of soms liet hij alle andere klanten voorgaan, gewoon om wat langer in de bank te kunnen blijven zitten.
Waarom heeft hij zijn geld aan twee bankbedienden en de vrouw van de pitabar geschonken? We zullen het nooit weten
Hij was altijd heel vriendelijk tegen ons, wij waren vriendelijk terug, maar voelden vooral medelijden met hem. Ik denk dat ik zelfs een keer tegen Eva heb gezegd: ‘Triestig toch… Zou hij wel een brood kunnen kopen?’ Hij had geen zicht- of spaarrekeningen bij onze bank, hij kwam echt alleen voor die muntjes, dus zijn financiële toestand was een vraagteken voor ons.
We wisten niks van hem, en dat was heel atypisch. We werkten in een klein kantoor en dan weet je van bijna alle klanten of ze kinderen hebben, wat voor werk ze doen, hoe het met hun gezondheid is. Van Bernard bleef het bij een naam, en wat gespeculeer. Was hij misschien ooit ziek geweest waardoor hij aan lager wal was geraakt? Had hij ooit een partner gehad, had hij kinderen die hij misschien niet meer zag? We hadden geen idee.
Erfenis weigeren en klaar!
En toen kwam dus die brief. Bernard was gestorven, en Eva en ik waren begunstigden in zijn testament, samen met – dat geloof je niet – de bazin van de pitazaak in het dorp. Ik kreeg 1/8ste, Eva 1/8ste, en de vrouw van de pitabar 1/4de. De rest van zijn vermogen ging naar de Koning Boudewijnstichting. Dat laatste was belangrijk omdat het betekende dat het om een duolegaat ging, waardoor wij quasi geen successierechten moesten betalen.
Die avond hebben Eva en ik lang gebeld. Wij schrokken natuurlijk van Bernards dood – het moet onverwacht zijn gebeurd, want we hadden hem kort ervoor nog gezien – maar snapten vooral niet waarom net wíj in zijn testament stonden. Wij waren altijd vriendelijk tegen hem, maar niet meer of minder dan tegen andere klanten. Wat de erfenis zelf betreft, daar waren we vrij nuchter in. ‘Hoeveel geld kan zo iemand hebben?’, was onze reactie. Een auto had hij, daar hadden we hem al in gezien, maar dat was een oude rammelbak. Had hij een huis? Had hij geld? Dat leek ons toch eerder onwaarschijnlijk.
Ons plan was om de erfenis te weigeren, want werknemers bij een bank mogen geen erfenissen van klanten aannemen
We gingen ervan uit dat we die erfenis zouden weigeren, want er was ook nog zoiets als onze deontologische code: werknemers bij de bank mogen geen erfenissen van klanten aannemen, dat kan een reden zijn tot ontslag. Ons plan was dus in eerste instantie: er zal niet veel zijn, we gaan die erfenis weigeren en alles blijft bij het oude.
Die eerste periode was eigenlijk de makkelijkste. Het was een merkwaardig verhaal, maar zonder grote gevolgen, dachten we. We hebben het ook eerlijk aan collega’s en aan onze kantoordirecteur gemeld, wij wilden daarin geen fouten maken. Er waren collega’s die zeiden: ‘Verzwijg dat toch, laat die eventuele erfenis bij een andere bank storten en er is geen haan die ernaar kraait’, maar zo zitten Eva en ik niet in elkaar. Wij zouden niet met zo’n geheim tegenover onze werkgever kunnen leven.
Het langste halfjaar van mijn leven
Om toch een beetje te weten te komen waar we aan toe waren, probeerden Eva en ik inlichtingen in te winnen. Via via ontdekten we dat Bernard beleggingen had die ongeveer 30.000 euro waard waren. Daar schrokken we van, het paste niet bij wat Bernard uitstraalde, maar kom: voor 1/8ste van 30.000 euro ga je je job niet opzeggen. De notaris kon ons nog niet wijzer maken, er moest nog opzoekwerk gebeuren, hij kon nog niet zeggen hoeveel er was…
Vanaf welk bedrag zouden we onze job opgeven? Vanaf welke som is het dat waard? Van die vragen lag ik nachten wakker
En toen begon het lange wachten, en de ‘wat als’-vragen. Bernard had bij onze bank 30.000 euro aan beleggingen, dat was al verrassend. Maar hij had bij onze bank geen zicht- of spaarrekeningen, die moesten dus ergens anders zijn. Zou daar ook zoveel geld op staan? Wat als Bernard tóch meer had dan wij konden vermoeden?
Het hele verhaal begon meer impact op Eva en mij te hebben dan we gedacht hadden. Vanaf welk bedrag zouden we onze job opgeven, een job die wij heel graag deden, met fantastische collega’s die bijna als familie voelden? Vanaf welke som is het dat waard? Ik heb veel wakker geleden in die periode. Ik ben iemand die veel behoefte heeft aan zekerheid; ik wil weten waar ik aan toe ben. Dat had ik hier niet, er gingen te veel scenario’s door mijn hoofd.
Ik ben zelfs even kwaad geweest. Dan dacht ik: wat voor vergiftigd geschenk is dit eigenlijk! Ik stond voor een dilemma waar ik niet om had gevraagd. Het woog ook op mijn relatie. Omdat ik zo slecht sliep, was ik vaak humeurig, en mijn man begreep dat niet altijd. Hij vond dat ik gewoon rustig moest afwachten. Maar dat is nu net wat ik zo slecht kan.
Een halfjaar heeft het geduurd voor het opzoekwerk klaar was, voor Eva en ik wisten over welk bedrag het ging. Het was het langste halfjaar van mijn leven. Eva en ik hebben veel gepraat toen, en hadden een soort grens voor onszelf bepaald: vanaf 50.000 euro zouden we overwegen de erfenis aan te nemen, en de gevolgen voor onze carrière erbij te nemen. En toen werd ein-de-lijk dat bedrag uitgesproken: 192.000 euro per persoon. Ja… dan weet je wat je moet doen, hé. Dat is té veel om niet aan te nemen.
Geen job, wel een erfenis
Ik was opgelucht dat ik eindelijk wist wat ik erfde, langs de andere kant was het geen pure euforie. Er was immers nog de kwestie werk… Eva en ik hadden op de bank gezegd dat we wilden blijven. Wij deden ons werk graag, en goed. En wij hadden niks verkeerd gedaan! Wij hadden geen band met Bernard, wij zijn nooit met hem op stap geweest. Hij was zelfs niet in beheer bij ons, wij kenden hem van een babbel aan het loket. Het enige wat we gedaan hebben, is vriendelijk zijn tegen een man die duidelijk heel eenzaam was.
Ik denk wel dat onze collega’s hoopten dat we konden blijven en onze directeuren begrepen ons, maar de bank oordeelde anders: een erfenis aannemen van een klant was in strijd met de deontologische code, punt uit. We moesten zelf ontslag nemen, maar dat wilde ik niet. Dat was in strijd met mijn rechtvaardigheidsgevoel! Ik had niets misdaan, waarom zou ik dan moeten opstappen? Eva en ik weigerden om zelf te vertrekken, en dus zijn we allebei ontslagen om dringende redenen.
Eva en ik weigerden om zelf te vertrekken bij de bank, en dus zijn we allebei ontslagen om dringende redenen
Eind november was ik mijn job kwijt, 1 december stond er bijna 200.000 euro op mijn rekening. Heel dubbel, want ik was blij met die centen, maar het ontslag overheerste die blijdschap. Ik vond het zo onrechtvaardig. Als je iets steelt van de bank, word je op dezelfde manier behandeld. Dat hadden wij niet verdiend. We zijn naar de rechtbank gestapt om die ‘om dringende redenen’ ongedaan te maken, en in eerste instantie kregen wij gelijk, maar in beroep heeft de bank gewonnen.
Ook al heeft het niks opgeleverd en heeft dat proces me tienduizenden euro’s gekost, ik ben blij dat Eva en ik voor ons gelijk hebben gevochten. Ik zou me anders nooit hebben kunnen neerleggen bij dat ontslag. En zelfs nu blijft het een wrange nasmaak hebben.
De vraagtekens blijven
We zijn nu tien jaar verder en als ik het zo vertel, voel ik weer dat het eigenlijk een waanzinnig verhaal is, maar een met nog veel vraagtekens. We kwamen te weten dat Bernard onderaan zijn trap is gevonden, dus zijn dood zal wel onverwacht zijn geweest. Maar waarom heeft hij zijn geld aan vreemden geschonken? En waarom aan ons? Was hij echt zo eenzaam? Waren alleen twee bankbedienden en de vrouw van de pitabar dan vriendelijk tegen hem? En waarom kregen alleen Eva en ik een stuk, en niet de derde collega waar Bernard contact mee had?
We weten niets over zijn motieven, maar we vermoeden dat hij dacht: ik zal die meisjes een goede start geven in het leven
Eva en ik vonden dat heel vervelend, maar konden er gelukkig goed met elkaar over praten. Wij vermoeden dat Bernard van Eva en mij gedacht heeft: ik zal die meisjes een goede start geven in het leven. Onze andere collega was niet zo ver meer van haar pensioen, waarschijnlijk dacht hij dat zij het niet nodig had. Maar het blijft allemaal bij vermoedens en speculatie. Wij weten niks over zijn motieven. Er was geen brief, er zijn geen vrienden of kennissen iets komen uitleggen, de notaris heeft nooit iets willen vertellen…
Soms denk ik: kon ik nog maar één keer met hem praten, dan kon hij het uitleggen, en kon ik hem bedanken. Want zijn cadeau heeft mijn leven veranderd. Ik heb al heel wat mooie reizen gemaakt met mijn gezin. Bali, Thailand, en vorig jaar drie weken Vietnam. Dat zijn dure reizen, zonder zijn schenking zou dat nooit zijn gelukt.
Ik heb ook een deel van onze lening vervroegd kunnen terugbetalen en ik kan het mij permitteren om maar 70% te werken. Ik heb mijzelf na die hele zaak een tijdje gegeven om te bekomen en ben dan aan de slag gegaan als bediende bij een familiebedrijf.
Kon ik maar nog één keer met hem praten, dan kon ik hem bedanken. Want zijn cadeau heeft mijn leven veranderd
Eva en ik zien elkaar nog regelmatig, en dan hebben we het wel eens over Bernard. Soms denk ik: ik zou naar dat graf moeten gaan, maar ik heb geen idee waar hij begraven ligt. Is hij wel begraven? Eva is wel bijna de enige met wie ik over hem en de erfenis praat. Mijn ouders weten het wel en één goede vriendin, en natuurlijk mijn ex-collega’s, maar verder niemand. Mensen zouden alleen maar een mening hebben, en daar zit ik niet op te wachten.
Er waren in de tijd collega’s die zeiden: ‘Dat zou ik nooit aannemen.’ Ik geloof dat niet, en zo’n uitspraken brengen mij altijd wat uit mijn evenwicht, alsof ik iets gedaan heb wat niet mag. Dit verhaal is mij overkomen, en ik probeer er vooral het goede uit mee te nemen: de levenskwaliteit die Bernard mij cadeau gedaan heeft.”
