In een ander land opnieuw beginnen met je hele gezin: we dromen er misschien allemaal weleens van, maar Sara dééd het gewoon. Hier lees je elke week haar column over het leven met kinderen zoals het is, in Zweden.
Wie is Sara? 40, getrouwd met Phil en mama van twee karaktervolle kids, Elias (12) en Stina (9). Ze ruilden hun stadswoning in Hasselt in voor het lagom leven in Småland, Zweden.
DE VERANTWOORDELIJKE ZWEED
Vorige keer schreef ik al dat ik niet mocht klagen over het taalaanbod in de Zweedse school, maar als ik eerlijk ben is er nog iets belangrijker dat ze hier leren: verantwoordelijkheidszin. Zeker in deze tijden een dingetje waar je niet al te licht overheen mag gaan!
Er is al veel gezegd en geschreven over de verantwoordelijkheidszin van de gemiddelde Zweed naar aanleiding van de coronacrisis. Wij zitten er middenin en ik moet toegeven dat ik nog steeds verbaasd ben over hoe goed de ‘aanbevelingen’ opgevolgd worden. Want dat is tenslotte het grote verschil met België en de reden dat ze soms met open mond – al dan niet positief – naar de Zweedse aanpak kijken: hier ligt de verantwoordelijkheid bij de mensen zelf.
Die verantwoordelijkheidszin, is dat dan iets wat je op school leert, vroeg ik me vaak af. Hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik besef dat het antwoord ‘ja’ is, op verschillende vlakken. Vertrouwen en verantwoordelijkheid, een supercombo! Het heeft natuurlijk ook te maken met de aard van het beestje, én van het land. In zo’n uitgestrekt land als Zweden, kun je moeilijk op eke plek iemand zetten om te controleren en indien nodig te beboeten, dus leren ze de kinderen hier van kleins af aan hoe ze voor zichzelf kunnen zorgen.
PADDENSTOELEN PLUKKEN IN HET BOS
Dit klinkt behoorlijk abstract, dus illustreer ik graag met een voorbeeld uit het dagelijks leven. Op school hebben de kinderen regelmatig een utedag, een dag die ze buiten doorbrengen, in de praktijk meestal in het bos. Na één van die dagen kwam Stina dolenthousiast terug met een zakje paddenstoelen, heerlijke cantharellen. De juf had Stina en haar klasgenootjes in detail uitgelegd hoe en waaraan ze deze eetbare paddenstoel konden herkennen. Je moet weten dat paddenstoelen plukken erg populair is bij de modale Zweed. Vooral nu, in de herfst, zien we op het bospadje achter het huis regelmatig mensen voorbijlopen met een rieten mandje à la Roodkapje in de hand.
Ook Phil, de man des huizes, heeft zich verdiept in deze wondere wereld en heeft sinds kort -zoals het een echte Zweed betaamt- enkele geheime plekjes. Zo vader, zo zoon, mag hier schaamteloos gezegd worden, want ook Elias blijkt een goed oog te hebben als het op paddenstoelen spotten aankomt. Wat dit in godsnaam met verantwoordelijkheid te maken heeft? Wel, je kunt een kind leren dat paddenstoelen gevaarlijk zijn en dat je er beter vanaf blijft, of je kunt ervoor kiezen om ze te leren hoe je er op een veilige manier mee omgaat.
Naast bossen vol paddenstoelen heb je in Zweden ook veel meren, en ook deze brengen gevaren of mogelijkheden met zich mee. Het is tenslotte maar hoe je het bekijkt. Je zou zwemmen in natuurlijk water kunnen verbieden en investeren in zwembaden met redders. Of je kunt ervoor zorgen dat kinderen weten hoe het op een veilige, verantwoordelijke manier kan.
Vorig jaar volgde Stina zwemlessen in het meer hier in het dorp. Twee weken lang, elke dag een uurtje in weer en wind, ja zelfs in de regen! Er werd niet enkel de nadruk gelegd op de zwemtechniek, maar ook op – je raadt het vast al – veiligheid. Waarom ga je best niet alleen zwemmen? Hoe gebruik je een reddingsboei en hoe zwem je met je kleren aan zijn? Maar enkele van de voorbeelden die aan bod komen. Je kunt nu eenmaal niet elk meer in het land voorzien van een redder en zwemmen verbieden zou zonde zijn, dus leer je ze de kunst van verantwoordelijkheid.
SCHAATSEN OP NATUURIJS
Schaatsen is hier nog zo’n voorbeeld. In de winter is het meer bevroren en wat is er nu leuker dan op natuurijs schaatsen? Ik moet eerlijk toegeven dat ik de eerste keer ook met dichtgeknepen billen het ijs op trok. Als kind gingen we weleens naar de schaatsbaan, maar zo’n bevroren meer is toch andere koek. Volgens de kinderen hadden we bovendien niet het juiste materiaal bij ons. Paniekske! Materiaal? Op school hadden ze namelijk geleerd wat de gevaren waren van natuurlijk ijs en wat je kunt doen als het fout gaat. Als je erin sukkelt, bedoelden ze. “Wist je dat dan niet, mama?”, vroeg Stina verbaasd. “Heb jij dat dan nooit op school geleerd?”, voegde ze er nog aan toe.
Terwijl ik dit diep zuchtend neerschrijf, moet ik toegeven dat dit niet in het standaardpakket van de Belgische lagere school zat. Die tijd ligt al een hele poos achter me en ik kan enkel hopen dat ze ondertussen het licht hebben gezien en onze kinderen leren dat er best veel kan, als je het op een veilige en verantwoordelijke manier aanpakt. Misschien komt het dan wel goed met de volgende generatie, mocht er – als zij groot zijn – een nieuwe corona- of andere crisis volgen.
Groeten uit Zweden!
Sara
ZEKER OOK LEZEN:
- Groeten uit Zweden: “Je hoort me niet klagen over het taalaanbod in het Zweedse onderwijs”
- Groeten uit Zweden: “Snottebellen en kuchjes worden nu beschouwd als een alarmsignaal”
- Groeten uit Zweden: “Corona zorgde ervoor dat ook m’n man moest proeven van het thuiswerkleventje”
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!