Wie naar de shows van Kommil Foo kijkt, krijgt tussen de grappen door een glimp van de zielenroerselen van Mich en Raf Walschaerts. Maar er is niemand die hen beter kent en aanvoelt dan hun moeder.

Wie is Chris?

• Geboren in Wommelgem in 1942.
• Getrouwd met Jef, ze hebben drie kinderen.
• Raf en Mich Walschaerts vormen samen het cabaretduo Kommil Foo. Ze begonnen met optreden in 1987 in een studentenclub, pas in 1992 braken ze door met hun voorstelling ‘Plank’, die bekroond werd in Rotterdam. In 1993 raakten ze ook bekend bij het grote publiek dankzij hun optredens in ‘Morgen Maandag’ van Mark Uytterhoeven. Raf en Mich treden nog steeds op als duo Kommil Foo, maar werken ook apart mee aan cabaret-, theater, en kindertheaterproducties, en volgens mama Chris doen ze “alles met heel veel plezier en succes!”

Tachtig is ze, en hoewel ze er jonger uitziet, heeft corona zijn sporen nagelaten. Ze kreeg het virus na een kankeroperatie en lag vier maanden lang in het ziekenhuis, een periode waarvan ze zich amper iets herinnert. Hoe je moet stappen, rekenen en schrijven weet Chris nog maar vaagjes. Maar alles van vóór de lente 2020 kan ze zich gelukkig nog haarscherp herinneren.

“Ik heb mijn man leren kennen op de nationale feestdag van 1961, het was bal in het dorp. Liefde? Bwa, was het niet meteen, wel aantrekkingskracht. (lacht) We zijn gehuwd, twee jaar later was Raf er. Als getrouwde moeder moest je thuisblijven in die tijd, dat was zo. Ik had daar geen erg op, ik deed dat gewoon. Jef ging in het weekend bijklussen als garçon in het café van zijn broer, zo kwamen we rond.”

Na Raf kwamen Mich en je dochter Joyce. Raf en Mich staan in de schijnwerpers en zijn creatief, jij schrijft gedichten. Wat met de rest van je gezin?

“Mijn dochter geeft les, net als Jef, en ze kan heel mooi tekenen en toneelspelen. Ze is een fantastische moeder voor haar vier dochters, samen met haar man doet ze alles voor haar kinderen. Jef heeft altijd met veel plezier in de technische school in Essen gewerkt. Hij is ook muzikant en vooral entertainer.

Vroeger trad hij op met een kameraad voor de ziekenbond en de vrouwengilde en zo. Dat was het liefste wat hij deed. Van Jef hebben onze zonen hun muzikaal talent, schrijven hebben ze dan weer van mij. En Joyce werkt het liefst achter de schermen, dat heb ik ook.”

Raf en Mich begonnen aan hun carrière toen ze nog studeerden. Hoe keek je daar als moeder naar?

“Tja, hoe moet je aan zoiets beginnen? Raf is eerst op kot gegaan, hij heeft psychologie gestudeerd. Mich heeft na zijn middelbaar regentaat geprobeerd, maar al na enkele maanden was hij ongelukkig en dat bleef zo.

Op een dag kwamen Raf en Mich samen binnen, Raf begon als eerste. ‘Ik kom iets zeggen, mama, onze Mich wil stoppen met studeren. Hij zal wel hier en daar een frituurke beginnen’. Ik zei: ‘En waarom zegt hij dat niet zelf?’ Maar hij durfde niet. Ik vroeg hem: ‘Mich toch, wat wilt ge dan doen?’ ‘Mimeschool’, zei hij. Dat was privéonderwijs hier in Borgerhout. En daar zat hij op zijn plaats. In die tijd zijn wij in Essen een discotheek begonnen.”

Een discotheek?

“Ja, we waren er langer over aan het denken en op een dag reden we voorbij een oud boerderijtje en zagen we onze kans. Ik wilde het doen, op voorwaarde dat het maar vijf jaar zou duren.

Jef nam als leerkracht verlof zonder wedde, we verkochten ons huis en van dat geld verbouwden we de boerderij tot discotheek met woonruimte erboven. We waren net vijftig. Hij stond in de zaak, ik regelde de boekhouding.”

En stond Jef dan achter de toog?

“Nee, dat mag je best niet doen. Je moet mee onder de mensen komen, babbelen en luisteren, dat is heel belangrijk. Toen de vijf jaar om waren, polste ik op een avond bij de portier. Hij wist hoe goed de zaak draaide, hij wilde ze graag overnemen. ‘De discotheek is verkocht’, zei ik daarna tegen Jef. ‘Watte?’ antwoordde hij. ‘Ah ja, het is bijna vijf jaar.’ (lacht)

Hij wilde graag verder doen, maar dat was de afspraak. We zijn dan opnieuw in een huis in het bos gaan wonen, Jef moest nog tien jaar gaan lesgeven, wat hij ook met heel veel goesting heeft gedaan. En ik heb nog zeven jaar in een woonzorgcentrum gewerkt als vrijwilligster.”

Om terug op mijn vraag te komen: jullie startten op jullie vijftigste een discotheek. Heb je die zin voor avontuur doorgegeven aan Raf en Mich en gezegd: ‘Artiest worden? Doe maar’.

“Ze moesten hun middelbaar uitdoen, dan waren wij er gerust in. Jef wat minder, die zei: ‘Ja maar, zou je niet als psycholoog gaan werken? Maar ze wilden van Kommil Foo hun beroep maken. Als het niet lukte, konden ze nog altijd iets anders gaan doen.”

Maar het heeft nog wel een jaar of zes geduurd vooraleer ze er echt hun kost mee konden verdienen.

“Goh, wij wisten niet goed wát ze precies deden, maar het zag er wel oké uit. En ze hadden altijd juist genoeg geld. Ze speelden voor 500 frank die ze onder hun tweeën verdeelden, dan hadden ze elk 250 frank die avond. En de avond nadien, als het geld op was, speelden ze weer ergens anders. Wij vertrouwden hen. Met hun talent en doorzettingsvermogen zijn ze geraakt tot waar ze nu staan.”

Met welke waarden zijn ze groot geworden?

“Oei oei oei… (denkt na) Eerlijkheid. Respect. Medeleven met minderen. De christelijke waarden zowat. En van Jef vooral: Als je iets doet, moet je het goed doen. Dat ook.”

Jij hebt vroeger voor hen gezorgd, is het nu stilaan omgekeerd? Je bent er bijna tachtig.

“Voor mij moeten ze niet zorgen zenne. (lacht) Jawel hoor. Ik ben de voorbije jaren heel ziek geweest, aan het begin van de eerste lockdown heb ik vier maanden in het ziekenhuis gelegen. Ik had voordien al last van maagzweren, heb dan een zware kankeroperatie ondergaan en twee dagen later had ik corona. Het was op het randje, een paar keer zelfs.

Maar ik denk dat het voor Jef en de kinderen erger was dan voor mij. Ze mochten niet op bezoek komen, onze va zat alleen. En hij kan dat niet zo goed. De kinderen hadden een beurtrol zodat er elke avond iemand bij Jef was. Ze brachten dan warm eten mee en hadden steun aan mekaar.

Ik heb weinig herinneringen aan die maanden in het ziekenhuis. Ik lag half verdoofd, ik begin nu pas te beseffen wat er gebeurd is. Kankerdementie noemen ze dat, een mentale verdediging van je geest. Of misschien was het corona? Ik weet het niet. Maar rekenen is moeilijk, lezen, schrijven en lopen… het ging lange tijd niet. Maar dat komt wel terug. Tegen dat ik negentig ben, zeker?” (lacht)

En schrijven was je passies. Je begon op late leeftijd nog gedichten te schrijven.

“Ja, dat zat altijd al in mijn hoofd, maar pas rond mijn zestigste had ik er tijd en ruimte voor. De kinderen vonden dat ik mijn poëzie moest bundelen en uitgeven. Ik durfde niet, maar ik heb het dan toch gedaan – voor een goed doel.

Samen met enkele bevriende koppels hebben we de vzw ‘Ik leef verder’ opgericht voor kinderen met een ernstige stofwisselingsziekte. Het doel is om de ouders en kindjes zo goed mogelijk bij te staan. Ik heb vier bundels uitgegeven, de opbrengst daarvan ging naar hen.” Waarover gaan je gedichten? “De dingen dicht bij mij, die me raken.”

Zoals de worstelingen van Raf en Mich? Binnenkort gaat Raf trouwen, maar hij had een turbulent liefdesleven.

“Raf en Mich kwamen weleens een paar dagen naar huis als de zorgen te groot werden. Dan bleven ze slapen. Wat kun je doen, dat zijn volwassen mensen hé? We oordeelden niet, zeiden niks, we luisterden en maakten koffie.”

Verschillen ze erg van elkaar, je twee zonen?

“Heel erg. Onze Mich is introvert, je moet er je tijd voor nemen. Van onze Raf weet ik het al vanaf dat hij de deur opendoet: het gaat goed met hem of ‘Oei, hij heeft het moeilijk’.”

Je dochter heeft vier kinderen, Mich heeft er intussen ook drie. Raf wilde ze wel, maar het is niet gelukt met zijn toenmalige vriendin. Hij heeft wel een heel goed contact met een aantal pluskinderen uit zijn vorige relaties én met die uit zijn huidige relatie.

“Ja, hij heeft altijd zes kinderen bij met kerst! En hij neemt ze allemaal samen mee op reis: ze gaan één keer skiën in maart en één keer naar Griekenland in de zomer. Wij hebben zijn liefdesleven altijd aanvaard, maar ook voor ons was het soms moeilijk, want je hecht je aan die vrouw en haar kinderen, en als dat dan misloopt… Maar we zijn blij dat de vriendschap met die vrouwen is gebleven en dat we de kinderen nog kunnen volgen.”

Ben je trots als je je twee zonen op een podium bezig ziet, Chris?

“Ja, ik ben fier op alles wat ze maken. We hebben elke voorstelling zeker twintig keer gezien.”

Raf en Mich bellen aan voor de fotograaf en we ronden ons gesprek af. Ik blader door haar bundel, één gedicht valt me op.

Je

Vroeg me eens

– Heel katholiek –

of

ontrouw

eigenlijk beter bestraft

kon worden

(kwestie van gerust

Geweten)

En

Ik antwoordde

Met de woorden van

Jouw Jezus

“Wie zonder zonde is

Werpe de eerste steen”

Sindsdien

Lachen je ogen

Als je me ziet

En sta je

Met rechte rug.

Intussen zijn ook Raf en Mich aangeschoven aan tafel. “Zeg mama, wat heb jij allemaal verteld?” De broers lachen, even wordt het stil aan tafel en Chris reageert fijntjes. “Ik vind: je moet niet alles aan mekaar zeggen”, knipoogt ze. En daarmee heeft de mater familias gesproken en neemt ze haar twee jongens mee op de foto.

Meer lezen:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!