De mama van Emma Meesseman, sterspeelster bij de Belgian Cats, is een perfecte mix van zorgzaamheid en ­Ieperse nuchterheid. Apetrots is ze op haar dochter, maar ze relativeert ook haar succes.

Wie is Sonja Tankrey?

• Geboren in 1960 in Ieper, waar ze nog steeds woont.
• Getrouwd, mama van Emma en Thijs Meesseman.
• Emma is topbasketster. Afgelopen zomer leidde ze de Belgian Cats naar een historische gouden medaille op het EK basketbal. Momenteel speelt ze bij Fenerbahçe (Turkije) en Chicago Sky (WNBA).

Nergens beter dan onder moeders vleugels. Top-basketster Emma Meesseman (30) speelt in Amerika en Turkije, maar tussen alle matchen door verblijft ze het liefst thuis onder de kerktoren van Ieper. Net als broer Thijs (28).

Zelfs de vader van mama Sonja (63) springt zes (!) keer per dag binnen bij zijn dochter, in wat vroeger zijn huis was. “Mijn moeder had hier een café”, vertelt Sonja terwijl ze ons rondleidt. “Mijn vader was melkboer en hielp na zijn uren. Waar nu de living is, was vroeger de koer. Hier aan de kachel was het café. En waar jij staat, stond een telefooncel.“

Als enig kind deed de kleine Sonja wat alle kinderen in die tijd deden: op straat spelen met de buurtkindjes. Dat ze talent had voor basket, passeerde quasi geruisloos, ondanks haar indrukwekkende lengte: 1.86 meter.

Sonja, met jouw lengte en uiterlijk kan het niet anders of jij was een straffe basketster.

“Ik was een jaar of dertien toen we met een aantal vriendinnen een ploegje hebben opgericht. We hebben ons ingeschreven in de provinciale reeksen en zo zijn we begonnen. Ik heb nadien bij een aantal ploegen gespeeld, ook in eerste klasse. Maar voor mij draaide het vooral om het plezier van basketten. Zolang je in provinciale speelt, lukt dat, maar als je hogerop klimt, komt er meer bij kijken.

Toen ik zwanger was van Emma, op mijn 33ste, ben ik gestopt. Ik had er geen zin meer in. Basket is ook een zware sport, je lichaam ziet af. Ik heb een serieuze val gemaakt toen ik 25 was, vandaag heb ik een nieuwe knie. En dan die schoenen! (Kijkt naar mijn sneakers). Jij draagt sneakers van Nike, maar wij speelden basket op sloffen van All Stars.”

Sneakers van All Stars? Die buig je om!

“Ah ja. En die vloer was van puur beton, hè.”

In die tijd combineerde jij basket in eerste klasse ook met werken.

“Zo ging dat toen. Ik had een fulltime job. ’s Avonds ging je naar de training, in het weekend was het match. En door de week deed je gewoon je werk.”

Wat deed je als job?

“Ik ben na mijn middelbaar meteen gaan werken: eerst bij de RTT (Regie voor Telegraaf en Telefoon) in Brussel, later is dat Proximus geworden en kwam ik hier in de buurt werken. Mijn man was – en is nog steeds – kinesist. Hij had zijn praktijk hier thuis, maar net voor corona is hij verhuisd naar een pand hier achter de hoek. Hij kijkt nu uit op groen, daarvoor zag hij nooit daglicht. Die laatste jaren van zijn carrière wil hij weten wat voor weer het buiten is.“

Het is een verhaal dat geregeld in de media komt: Emma was half doof bij de geboorte. Hadden jullie dat meteen door?

“Nee. Ze hebben haar getest toen ze tien weken was, zo’n standaardtest was dat. Er was twijfel, dus ik werd doorverwezen naar een oorarts. ‘Niks aan de hand, mevrouw!’, zei die. Maar in de kleuterklas liep ze achter met taal en de juf raadde ons aan om haar opnieuw te laten testen. Daaruit bleek dat ze voor 50% doof was aan beide kanten.

Onze zoon, Emma’s jongere broer, sprak ook niet goed. Ik heb ’m meteen laten testen en hij had het ook. ‘Je moet er niet mee inzitten’, zei die oorspecialist. ‘Ze hebben die hoor­apparaatjes in alle kleuren.’ Maar ja, als moeder zit je daar wél mee in natuurlijk. Dat was een serieuze klap.”

Hoe zag zo’n hoorapparaat eruit in die tijd?

(Maakt grote beweging met haar hand): “Zo’n kastaar, met van die koordjes achteraan die ook aan zonnebrillen hangen. Dat was nodig voor als je apparaatje uitviel. Bij de start van elk nieuw schooljaar moest ik het gaan uitleggen: de juf moest zo’n versterkertje dragen, en Emma en Thijs ook.

Ik liet dan altijd een cassette horen met een liedje van Samson en Gert: zo hoort een normaal horend kind dat, en zo horen Emma en Thijs het – het geluid was helemaal anders, de woorden vervormd. Ze hadden al een serieuze taalachterstand opgelopen, en bij elke evaluatie word je met de neus op de feiten gedrukt. ‘We moeten afwachten of ze het gewone onderwijs aankunnen.’ Dat komt binnen hoor.”

Gingen ze daar zelf goed mee om?

“Emma wel, Thijs wat minder. Ze moesten het apparaatje elke dag opladen, dat was een gedoe. En soms vergaten ze het. Of deden ze het expres uit als ik aan het zagen was.”

Maar het heeft hen er niet van weerhouden om allebei een mooie carrière uit te bouwen. Thijs als technicus en Emma als basketster. Op haar 19de trok ze voor het eerst naar het buitenland om er te gaan spelen.

“Ze had ambitie en hier in België had ze alles gehad. Dus ging ze naar Frankrijk, naar Villeneuve-d’Ascq. Verschrikkelijk vond Emma het daar! Het was maar dertig minuten rijden, tussen twee trainingen door kwam ze hier thuis eten. En maar wenen. Hartverscheurend vond ik dat.

Je moet ook weten: andere speelsters zien je niet per se graag komen. Ze was jonger, ze kon hun plek in­nemen. Zo’n bende vrouwen, dat is niet altijd een warm welkom, hè. Pas toen ze na enkele weken matchen kon beginnen te spelen, vond ze er haar draai.”

Nadien ging ze naar Rusland. Dat lijkt me geen fijne plek, toch?

“Ik dacht dat ook: koud, grijs, norse mensen. Maar zij kon zich aanpassen, ze leerde er zelfs de taal. Ah ja, dan kon ze de menukaart lezen en iets bestellen op restaurant. (lacht) Ze maakte ook snel kennis met de andere speelsters daar.”

Belden jullie elke dag?

(wuift weg) “Emma? Moh nenk! Soms belde ze als ze aan het wandelen was. Maar wij wisten: geen nieuws is goed nieuws.”

En toen kwam covid. Die zomer ging de WNBA (de bekendste Amerikaanse basketbalcompetitie voor vrouwen) gewoon door, maar alle speelsters zaten in een bubbel in hun huis. Dat moet vreemd geweest zijn.

(Toont een schilderij): “Alle speelsters mochten kiezen tussen verblijven in een hotel­kamer of een huis. Emma had gekozen voor een huis zodat ze toch nog wat sociaal contact kon hebben. Ze heeft toen dit schilderij gemaakt van alles wat ze zag en meemaakte – om de herinneringen te bewaren en omdat ze zich verveelde. (Wijst aan): dit is het coronavirus natuurlijk. Ze heeft er vallende sterren gezien en heel veel rare beesten – vieze kikkers op de vensters, hagedissen, een wasbeer, denk ik.

Kijk, en dit is het golfkarretje waarmee ze opgehaald werden om van en naar de trainingen te gaan. Maar Emma nam liever de fiets. De vuist verwijst naar ‘Black Lives Matter’ – Emma speelde samen met zwarte Amerikaanse speelsters, dus dat leefde natuurlijk heel erg. Toen een politieagent zeven kogels afvuurde in de rug van een zwarte man waardoor hij overleed, hebben ze gespeeld in T-shirts met kogelgaten erop geschilderd. Ze wilden daarmee een statement maken. Die periode was psychisch zwaar, heel zwaar.”

Nadien kwam dan de oorlog met Oekraïne. Een dochter in Rusland is toch wat anders dan een dochter op kot in Leuven, hè?

(Knikt) “En je kind, dat blijft altijd speciaal, hè. Ze moest er veel verplaatsingen doen en ze had wel een privéchauffeur, maar je weet toch nooit wat er allemaal kan gebeuren. Ze zei ook altijd: ‘Als er iets is, neem dan geen contact op met de politie in Rusland, maar met iemand van de ploeg’.

Ze zaten zogezegd veilig, maar Emma stuurde beelden door van een betoging daar. ‘Emma, doe dat niet!’, schreef ik. Want ze liep daar dan rond met haar gsm, hè. Toen ze mensen begonnen op te pakken, hebben ze met de ploeg beslist om Rusland te verlaten. Ze heeft in alle haast haar valiezen moeten maken. Zeven waren het er, ze zijn nog altijd niet allemaal terecht.”

En dan komt ze altijd weer naar haar ouderlijke huis. Jouw zoon woont ook nog thuis. Jij runt een fijn Hotel Mama.

“Het zal zijn dat het hier goed is.” (lacht)

Emma heeft geen relatie, Thijs ook niet. Dus jij zult nog even moeten wachten op klein­kinderen, Sonja.

“Ik zou dat wel zien zitten. Maar je kunt dat niet forceren.”

Intussen heb je ook je handen vol met je vader van 91.

“Hij is hier vanmorgen al geweest met de krant. Hij heeft een abonnement en weet je wat hij dan doet? Hij zoekt naar de naam Emma Meesseman in de gazet. Als hij haar vindt, zet hij er een kruisje bij. En dan brengt hij de krant naar hier. Dat is zijn eerste uitstap.

De volgende is rond twaalf uur ’s middags om hier te komen eten. En dan komt hij nog eens tegen vier en tegen zes uur. Hij woont achter de hoek en is een beetje aan het dementeren, hij zegt altijd hetzelfde. Als ik niet thuis ben, heb ik gelukkig hulp van Lieve in de buurt. Want als ik eten naar hem breng, warmt hij het niet op. En als ik een wasmachine insteek, moet ik de was er ook zelf uithalen.” (lacht)

Dat is het lot van veel moeders merk ik: zorgen voor ouder wordende ouders en voor je (klein)kinderen.

“Ja, en die zorg stopt nooit. Als mijn zoon ’s morgens naar het werk vertrekt en ik hoor vijf minuten later een ziekenwagen, dan heb ik nog altijd schrik dat er iets gebeurd is. Het is zot, hè.”

Doe je soms iets voor jezelf?

(Denkt na, staat op en komt met een schoendoos vol badges terug). “Kijk, dit was mijn badge toen ik bij Proximus werkte. Op onze badge stond een ‘mood-elevator’. Elke ochtend voor we begonnen te werken, moesten we aangeven hoe we aan onze dag begonnen. Dat ging van energiek en opgewekt tot geërgerd, gestresseerd en uitgeblust. En op de achterkant moesten we noteren wat we beter moesten doen.

‘Tijd voor mezelf inplannen’, had ik geschreven. Jarenlang heb ik ermee rondgelopen. Er waren ochtenden dat ik ’s morgens de was deed voor de kinepraktijk, dan kookte ik en bracht ik eten naar mijn vader die duizend keer hetzelfde zei. En dan fietste ik naar het werk. Daar sta je dan, nat van het zweet met die ‘mood-elevator’ in je handen. Je bent altijd maar bezig voor anderen, en uiteindelijk cijfer je jezelf weg.“

Misschien zit daar een uitdaging in, Sonja. Doe de komende tijd eens iets voor jezelf.

“Maar wat dan? Ik heb eens een gezichts­verzorging laten doen, en na een half uur werd ik al zot. Ik kan dat niet, gewoon stilliggen.”

Reizen misschien?

“Ik reis naar de plekken waar Emma zit. Ik zou het zonde vinden om naar ergens anders te gaan en haar dan niet te zien. Wat ik daarnet vertelde over die ambulances… Een leeftijdgenootje van Emma is twee weken geleden gestorven in een dodehoekaccident. Haar rouwkaartje staat daar op de schouw, dertig jaar was ze. Wij praten hier over Emma’s resultaten, haar nieuwe ploeg. Maar uiteindelijk is het ook maar een balletje smijten.“

Die nuchterheid en dat harde werken zitten ook wel in het DNA van West-Vlamingen?

“O ja, van mijn moeder mocht je niet babbelen als je niks nuttigs aan het doen was. Dus we konden alleen maar praten terwijl we nuttig bezig waren. Als jij nu iets uitlegt aan je poetsvrouw, dan luistert die toch gewoon? Wel, dat kon dus niet volgens mijn moeder. Maar dat zegt ons Emma wel: ‘Doe eens kalm, mama.’ Zij kan veel beter relativeren. Relaxen. En eigenlijk heeft ze gelijk.”

Uit: Libelle 44/2023. Foto’s: Debby Termonia

Meer openhartige verhalen:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!