Transgender, non-binair of gay: voor deze oma’s en opa’s is het allemaal oké

Of je nu valt op mannen, vrouwen of allebei. Liefde is liefde. Dat vinden ook de grootouders van Thomas, Sem en Jamine. Zij vertellen over aanvaarding en over de onvoorwaardelijke liefde voor hun kleinkind.

Liefde is liefde, ook voor deze grootouders

Lea (83) en Jacqueline (75) zijn de trotse oma’s van Thomas (30)

Thomas valt op mannen en woont samen met zijn vriend

Oma Lea (langs vaderskant): “Jacqueline en ik hebben Thomas en zijn zus als kind vaak opgevangen. We hadden als grootmoeders een mooie band met hen.”

Moeke Jacqueline (langs moederskant): “Ik zag van kleins af dat Thomas anders was dan de andere kinderen. Hij was heel creatief en die stoere jongensdingen interesseerden hem niet. Niemand van ons vond dat een probleem. Het was gewoon typisch Thomas.”

“Ik zag van kleins af dat Thomas anders was dan de andere kinderen”

Oma Lea: “Thomas was een heel lief en zorgend kind. We kenden hem het beste.”

Moeke Jacqueline: “En we hadden vroeger dan hijzelf door dat hij later op mannen zou vallen. We voelden dat gewoon.”

Thomas: “Ik was vijftien toen ik uit de kast kwam. Ik vertelde het eerst aan mijn zus. Daarna begon mama er zelf over. Dat duwtje maakte het makkelijker om dat persoonlijke kantje van mezelf bekend te maken. En toen was het niet meer zo moeilijk om het te zeggen tegen moeke en oma.”

Moeke Jacqueline: “ ‘Niet kwaad zijn, hè’, begon Thomas. Maar ik vond het onmiddellijk goed, want vaak zijn homo’s zachter en zorgender. Dat is een fijn vooruitzicht voor mijn oude dag.” (lacht)

Thomas: “Jullie reacties zorgden er mee voor dat ik mijn outing niet als problematisch heb ervaren. Het ging zo makkelijk op die manier.”

Oma Lea: “Thomas blijft voor ons dezelfde, natuurlijk. Ik vond hem eerlijk en moedig. Maar ik was wel bang voor de reacties van anderen. Ik wilde niet dat hij gekwetst zou worden of dat ze het hem lastig zouden maken.”

“Onze band is door zijn outing misschien nog hechter geworden”

Moeke Jacqueline: “Om die reden had ik ook niet graag dat hij hand in hand liep met zijn vriend. Met die gaybashing van tegenwoordig… Maar mensen horen niet te oordelen, je wordt op die manier geboren, het is wie je bent, en het maakt van Thomas een prachtige man.”

Oma Lea: “Onze band is door zijn outing misschien nog hechter geworden. Jacqueline en ik gaan geregeld met Thomas op zwier, met twee of met drie. Ik doe met hem de
Gentse Floraliën en de Duitse kerstmarkten, en Jacqueline was met hem recent nog in Parijs.”

Moeke Jacqueline: “Thomas is een heerlijke compagnon. Wat we hem gegeven hebben – vertrouwen en liefde – krijgen we nu op zo’n mooie manier terug.”

Thomas: “Oma schreef het onlangs op mijn verjaardagskaartje: ‘De beste verjongingskuur is tijd doorbrengen met jou’. Mooi, hè?”

Moeke Jacqueline: “Je kunt moeilijk niet van hem houden. Ik wens Thomas wel kinderen toe – en eerlijk gezegd mezelf ook nog een achterkleinkind. (lacht) Dat is in hun geval net iets ingewikkelder. Mocht ik dertig jaar jonger zijn, dan zou ik het draagmoederschap nog overwegen.” (lacht)

Pépé Fons (84) en mémé Frieda (82) zijn de oma en opa van Sem (31)

Sem is non-binair

Sem: “Bij oma en opa heb ik me altijd op mijn gemak gevoeld. Ik voelde openheid en vertrouwen, en ze waren de eerste tegen wie ik vertelde dat ik lesbisch was. Ik was toen 21 en dat bleek voor hen niet zo’n verrassing. Ik droeg mijn haar altijd kort, had een hekel aan make-up en rokjes.”

Pépé: “We hebben altijd gemerkt dat Sem stoerder was, maar we gaven ons kleinkind de vrijheid en de tijd die hun* nodig had. Ik weet wel dat ik tegen Sem eerder wel al een keer had laten vallen dat het niet uitmaakte of die* met een jongen of een meisje naar huis kwam.”

“We gaven ons kleinkind de vrijheid en de tijd die hun nodig had”

Sem: “Dat effende zeker de weg en het toont hoe openminded mijn grootouders waren. Ik weet nog dat mémé toen zei: we gaan je helpen om een goed lief te vinden…”

Mémé: “Het belangrijkste is dat kinderen gelukkig kunnen zijn.”

Pépé: “Mijn vrouw en ik hebben al heel wat meegemaakt in ons leven. We zijn allebei vroeg onze partner verloren, en zo samen gekomen. Mijn zoon is gestorven op 52. Dan relativeer je en kies je voor het geluk van de mensen die je liefhebt. Dus toen Sem enkele jaren later vertelde dat die* zich non-binair voelde, was ook dat oké voor ons.”

Mémé: “Semmeke, wat is dat nu weer precies: non-binair zijn?”

Sem: “Wel mémé, ik voel me niet vrouwelijk, maar ook niet mannelijk. Ik voel me meer ergens tussenin… Vertellen dat ik non-binair was, vond ik lastiger dan zeggen dat ik lesbisch was. Ik ontdekte het zelf pas enkele jaren terug. Tijdens een gespreksavond voor transpersonen en non-binaire mensen hoorde ik voor het eerst van een term die mijn gevoel benoemde. Non-binair, dat was ík. Ik voelde me daarna eindelijk klaar om de juiste keuzes te maken voor mezelf. Mijn borsten hoorden niet bij hoe ik me voelde, dus liet ik ze twee jaar geleden weghalen. Een ingrijpende operatie, en voor buitenstaanders misschien onbegrijpelijk. Maar niet voor mijn grootouders: zij stonden als eersten aan mijn ziekenbed. Onvoorwaardelijk, altijd daar.”

Pépé: “Ook toen Sem zich toonde als non-binair was dat voor ons oké. Wie zijn wij om zoiets persoonlijks af te keuren. Dit was iets waar Sem zelf over moest beslissen.”

Sem: “Ze hebben niet eens gevraagd: ben je wel zeker? Dat is toch fantastisch, dat vertrouwen! Dat mijn grootouders me aanvaarden zoals ik ben, geeft me zo’n kracht. Ik krijg natuurlijk ook negatieve reacties op mijn non-binair zijn, maar dat kan me minder deren. Want ik heb de steun van mijn grootouders.”

“Wie zijn wij om zoiets persoonlijks af te keuren?”

Mémé: “Sinds de operatie heet Sem Sem, en nam die* afscheid van hun* meisjesnaam. Ik heb me in het begin wel eens versproken, maar nu niet meer. Sem, ons Semmeke… Het klopt!”

Pépé: “Sem komt hier vaak over de vloer. En dan kijk ik naar mijn oudste kleinkind, en zie ik een gelukkig persoon. En dat is wat ik wil meegeven aan al mijn kleinkinderen: je bent wie je bent, je moet kunnen zijn wie je bent.”

*De meeste non-binaire mensen worden liever niet aangesproken met mannelijke of vrouwelijke voornaamwoorden, maar met ‘hen’, ‘hun’ en ‘die’.

Opa André (89) en oma Ilah (83) zijn de grootouders van Jamine (42)

Jamine ging in 2018 in transitie

Opa André: “Jamine is ons oudste kleinkind, en hoewel we al onze kleinkinderen erg graag zien, blijft je eerste kleinkind toch iets bijzonders. Ze was getalenteerd, kreeg een gezin… Het zag er veelbelovend uit. Ik was dus zeker verbaasd toen ik van mijn dochter hoorde dat Jamine met transgendergevoelens zat. Omdat ik haar wilde begrijpen, heb ik veel over het onderwerp gelezen. Ik wist dat het bij mensen kon voorvallen, maar ik ontdekte dat het ook in het dierenrijk voorkwam. Dat maakt het iets heel natuurlijks. Wat voor mij de constante is in het verhaal van Jamine, is dat ze mijn kleinkind is. En dat ik haar begrijp en simpelweg aanvaard.”

“Omdat ik haar wilde begrijpen, heb ik veel over het onderwerp gelezen”

Jamine: “De jaren voor mijn transitie waren erg lastig. Het contact met mijn familie is toen zeker wat stilgevallen. Maar dat veranderde toen me duidelijk werd wat mijn pad zou worden. Ik ben in september 2018 in transitie gegaan. Op korte tijd ben ik heel erg veranderd. Ik ben echt bang geweest dat ik door mijn keuze mijn familie zou kwijtraken, maar dat is gelukkig niet gebeurd. Al liggen enkele zaken met mijn eigen gezin wel nog gevoelig.”

Opa André: “Voor ons is het enige verschil dat ze nu Jamine heet. Weet je, op mijn 89 besef ik intussen al heel lang wat de zin van het leven is. En dat is liefde. Het gevoel hebben van samen te horen, van verbondenheid.”

Jamine: “Dat ontroert me ontzettend, en het is ook typisch opa. Telkens ik zoiets hoor, voel ik me iets lichter. Opa en oma hebben nooit een moment aan me getwijfeld. Het lijkt wel alsof dat iets is wat oudere mensen beter kunnen: het grotere geheel zien, relativeren.”

Opa André: “Als je bijna negentig bent, dan heb je al heel wat meegemaakt hé. Ons aanpassingsvermogen is dus best groot. Mijn vrienden en leeftijdsgenoten hebben er ook nooit iets van gemaakt: op een familiefeest kreeg ik gewoon complimenten over mijn knappe kleindochter en was ik trots.”

Jamine: “Voor mij was het belangrijk dat mijn genderissues genormaliseerd werden. Maar ik vraag me af: is gender iets van alle tijden, opa?”

Opa André: “Wij kenden dat niet in onze tijd. Ik heb het leren kennen, onder meer door jou. Ik bekijk het zo: als je een groot gezin hebt, weet je dat er in zo’n groep wel eens een gecompliceerder verhaal kan zitten. Ik ben al lang dankbaar dat we tot nu toe gespaard zijn gebleven van overlijdens.”

“Als je een groot gezin hebt, weet je dat er in zo’n groep wel eens een gecompliceerder verhaal kan zitten”

Jamine: “De steun die ik van mijn familie krijg, is onbetaalbaar. Nu denk ik: waarom ben ik er niet eerder mee naar buiten gekomen? Niet alles is opgelost in mijn leven, maar ik kan wel zeggen dat ik me nooit gelukkiger gevoeld heb met mezelf dan vandaag.”

Lees het volledige artikel in Libelle 14/2022.

MEER LEZEN:

• Mama van twee homoseksuele zonen: “Och, jongen, als het dát maar is!’, zei ik, toen de jongste het mij kwam vertellen”
• Openhartig: Lotte zag haar transgender zus veranderen in een man
• Het moment dat je kind uit de kast komt: 3 ouders openhartig

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!