Elien beviel tien weken te vroeg van haar dochtertje Cilou, en dat zette haar leven en dat van haar man Ben op z’n kop. Elien worstelt met haar moedergevoelens.
Wat zegt Elien?
“Ik wil zo graag meer kunnen genieten van Cilou, maar het lukt me niet”
Elien (29): “Op 28 september vorig jaar, ik was toen dertig weken zwanger, ging ik zoals altijd naar het werk met de fiets. Ik had die nacht niet goed geslapen, ik had last van mijn rug. Ik weet nog dat een collega vroeg of het goed met me ging, omdat ik er zo belabberd uitzag. ‘Alles in orde hoor, ik ben gewoon wat moe’, antwoordde ik.
Ik ging aan mijn bureau zitten en ineens voel ik een enorme ‘knak’ in mijn lijf. Er liep allemaal water langs mijn benen: mijn vliezen waren gebroken. Ik was helemaal in paniek, de baby was nog veel te klein om geboren te worden. Een collega zei: ‘Jij moet nú naar het ziekenhuis’. Van wat er nadien gebeurde, weet ik niets meer. Mijn collega’s hebben Ben gebeld, hij was net op tijd in het ziekenhuis, want nog geen uur later was Cilou daar.
Zo fragiel
Cilou maakte geen geluid en ze hebben haar meteen meegenomen. Ze woog 1,6 kg en was 40 cm lang. Ze had ondersteuning nodig om te ademen en werd op neonatale intensieve zorgen opgenomen, ze heeft er in totaal acht weken gelegen. Wij gingen die periode in overlevingsmodus, de enige focus was: ons kind moet erdoor komen.
Maar je hebt daar nul controle over, de verpleegsters en de artsen zorgen ervoor dat jouw kindje in leven blijft. Onbewust schuif je daardoor je moedergevoel opzij. De verpleging kende mijn kind beter dan ik. Ik leek overbodig. Ik kan het nog altijd niet goed aan om over die periode te praten, ik moet altijd zo huilen.
Als ik me niet hechtte, zou het minder pijn doen als ze het niet zou halen
Ik had verwacht dat thuiskomen met Cilou rust zou brengen, ik dacht: dán ga ik kunnen genieten. Maar ook dat gebeurde niet. Cilou was zo fragiel en zo kwetsbaar, ik bleef doodsbang om haar te verliezen. In het ziekenhuis kon ik vertrouwen op alle monitors, thuis moesten we alles zelf in de gaten houden. Ik vind dat een enorme verantwoordelijkheid.
Bovendien voelde ik niet wat ik verwacht had te voelen. Ik denk dat dat komt omdat anderen altijd voor haar hadden gezorgd. Ik kreeg een kind mee naar huis dat ik niet kende. Ik had geen knuffels, geen papjes, geen samen-in-bed-momenten met haar gehad. Er was geen tijd geweest om mij te hechten, en onbewust durfde ik ook niet. Want als ik me niet hechtte, zou het minder pijn doen als ze het niet zou halen.
Donkergrijze wolk
Die roze wolk waar iedereen over spreekt, is bij ons dus donkergrijs. Ik voel mij schuldig, angstig, verdrietig en verantwoordelijk… allemaal negatieve emoties. Het helpt ook niet dat Cilou sinds een paar weken héél veel huilt, soms uren aan een stuk. Onze nachten zijn de hel. Als we een uur aan een stuk kunnen slapen, mogen we blij zijn.
Ik zit er eerlijk gezegd doorheen. Ik ben op. En daar voel ik me ook weer schuldig over, want mijn kind heeft het wel gehaald. Ik kom de laatste tijd niet meer buiten, zelfs een uurtje gaan wandelen lukt me niet. Ik wil zo graag meer kunnen genieten van Cilou, en mezelf terugvinden. Opnieuw gelukkig zijn.”
Wat zegt Ben?
“Elien is een topmama, geboren voor het moederschap. Alleen ziet ze dat zelf niet”
Ben (31): “Het is de voorbije maanden ongelooflijk pittig geweest, zo hadden wij ons de eerste maanden met ons eerste kindje niet voorgesteld. Het ene moment ben je aan het werken en is er geen vuiltje aan de lucht, het andere moment hoor je dat je nú naar het ziekenhuis moet, omdat je vriendin zal bevallen. Dat is een schok waar ook ik nog niet overheen ben.
Vanaf dan kom je in de onbekende wereld van neonatologie terecht, een wereld waar je liever niet mee in aanraking komt. Maar hoewel het bange weken waren, ben ik altijd wel gerust geweest dat Cilou het ging halen. Ze lag op de juiste plek met de beste artsen om haar heen, en ze was een echt vechtertje.
Terwijl ze aan het kangoeroeën was, zat ik op de gang verder te werken. Waanzin eigenlijk.
Omdat ik maar tien dagen vaderschapsverlof had, ben ik heel snel terug aan het werk moeten gaan. Als ik thuiswerkte, kon ik ook soms mee met Elien naar het ziekenhuis, terwijl zij aan het kangoeroeën was met Cilou (huid-op-huidcontact, waarbij ze je kindje op je borst leggen, red.). Dan zat ik daar op de gang verder te werken, waanzin eigenlijk. Dat maakte die periode ook zo vermoeiend, omdat je eigenlijk het liefst zo veel mogelijk bij je kind wilt zijn, maar je ook nog andere verplichtingen hebt, of gewoon wilt rusten in de zetel. Ik was ergens wel blij dat ik mijn werk nog had, want al die lange uren in het ziekenhuis, daar word je ook niet echt gelukkig van.
Ik merkte dat Elien het ongelooflijk zwaar had en hoopte dat het thuis beter zou gaan, maar dat is niet het geval. Ze dreigt kopje onder te gaan. Ik probeer Elien te motiveren om samen dingen te gaan doen, en dan doet ze dat wel, maar alleen omdat ik haar bijna dwing. Ik heb het gevoel dat er heel veel speelt bij haar: het schuldgevoel dat ze Cilou niet heeft kunnen voldragen, verdriet omdat ze zelf niet langer van het zwanger zijn heeft kunnen genieten, en vooral: dat ze nu niet van Cilou geniet. Ik zou willen dat ze inziet dat zij een topmama is, zij is geboren voor het moederschap. Alleen ziet ze dat zelf niet.”
Hoe moet het nu verder?
Kinderpsychologe Anneleen Schockaert geeft raad: “Deze jonge ouders zijn terechtgekomen in een emotionele rollercoaster. Een kind krijgen, is sowieso een van de meest intense gebeurtenissen die je als gezin kunt meemaken. Een vroeggeboorte, de angsten en alle medische zorgen achteraf, maken dat het soms niet meer behapbaar is voor ouders.
Alles komt onder druk te staan: je moedergevoel, je relatie, je band met je kindje. Bovendien durven ouders van prematuren zich vaak niet aan hun kindje te hechten. Dat is pure zelfbescherming. Het belangrijkste in de eerste fase van deze therapie is om deze ouders veel erkenning te geven. Wat zij hebben meegemaakt, ís ook bijna ondraaglijk. Hun kostbaarste bezit zit plots niet meer veilig in mama’s buik, maar alleen in een couveuse. Dat is een traumatische gebeurtenis die zijn sporen nalaat. Zowel bij Cilou, als bij de ouders.
Elien en Ben laten hun emoties de vrije loop. Ze stellen zich kwetsbaar op en vinden veel troost bij elkaar. Dat is mooi om te zien en helpt bij de verwerking, maar de heftige gevoelens die zij ervaren, moeten niet binnenskamers blijven. Ermee naar buiten komen, mag en kan helend zijn. Elien oefent met het delen van haar emoties aan mensen die voor haar belangrijk zijn. Ze ontdekt zo dat een vriendin van haar ook heeft geworsteld met haar moedergevoel. Daardoor beseft Elien dat dit niet abnormaal is, en ook dat het iets tijdelijks is.
Om zo’n trauma te verwerken, helpt het om te praten. Met de omgeving én de baby
Elien komt ook een drietal keer samen met Cilou. Omdat Cilou moeilijk te troosten is, is er een vermoeden dat de geboorte en de periode nadien ook voor haar heftig zijn geweest. Baby’s kunnen nog niet praten, maar tonen via lichaamstaal en via huilen hoe ze zich voelen. Cilou is een enorm gespannen baby. Ik raad Elien aan om tegen Cilou te vertellen wat zij heeft meegemaakt, en hoe ze zich voelt. Onderzoek heeft uitgewezen dat baby’s veel meer begrijpen dan dat wij denken.
In een aantal sessies vertelt Elien aan haar dochter hoe bang ze is geweest om Cilou te verliezen, en hoe verdrietig ze is dat ze voor haar niet langer dat veilige plekje in haar buik kon bieden. Cilou kijkt haar mama met grote ogen aan en luistert kalm. Deze sessies zorgen voor veel verbinding. Elien en Ben gaan op mijn advies ook elke dag wandelen met Cilou, en daar genieten ze van. Cilou lijkt minder prikkelbaar en er komt meer ruimte voor positieve interactie tussen mama en dochter.
Cilou kijkt haar mama met grote ogen aan en luistert kalm. Deze sessies zorgen voor veel verbinding.
Bovendien gaan Ben en Elien nu één keer om de drie weken met hun tweetjes iets doen, terwijl de grootouders op Cilou letten. Ik blijf Elien, Ben en Cilou regelmatig zien. Ook Eliens huisarts is betrokken. Er wordt beslist dat Elien twee maanden langer thuisblijft. Na die twee extra maanden voelt Elien zich beter. Ze kan terug aan het werk. Cilou start op de crèche en dat gaat goed. Alle drie hebben ze hun draai gevonden.”
Tekst: Anneleen Schockaert • Illustratie: Lucy Elliott
