Nick verzweeg jarenlang dat zijn oudere neef hem had misbruikt. Toen zijn eigen zoon de leeftijd kreeg die Nick toen zelf had, biechtte hij alles op aan zijn vrouw Annelies. Het maakte haar intens verdrietig, maar vooral woest op de persoon die haar man dit had aangedaan.
Annelies (40): “Het was op een zondag in oktober 2021. De kinderen waren naar de scouts en de herfstzon scheen zo uitnodigend dat Nick en ik besloten om met ons tweetjes te gaan wandelen. Een paar uurtjes naar buiten om een frisse neus te halen en ons hoofd leeg te maken: het zou ons allebei deugd doen.
Vooral Nick leek de laatste tijd stiller dan anders, meer in zichzelf gekeerd. Hij sliep slecht en zag er echt moe uit. Misschien was er iets gebeurd op z’n werk of piekerde hij ergens over? Als dat zo was, zou hij er vandaag wel over beginnen – want al zolang we elkaar kenden, hadden we al wandelend onze beste gesprekken.
Nick heeft er nooit met iemand over gesproken. Omdat hem dat was opgedragen, maar ook omdat hij zich diep schaamde
Toen we bij een bospad kwamen dat te smal was om naast elkaar te lopen, ging ik voorop. Ineens hoorde ik Nick achter me zeggen: ‘Ik moet je iets vertellen’. Ik stapte door, zonder om te kijken. ‘Ja?’, moedigde ik hem aan toen het even stil bleef achter mij. ‘Het gaat over vroeger’, zei hij. En toen kwam het eruit.
Overbeschermende papa
Het is vreemd: ik was compleet in shock door wat Nick me vertelde, maar tegelijk was ik niet echt verbaasd. Alsof ik altijd iets in die richting had vermoed zonder het op een bewust niveau echt te weten. Het verklaarde alleszins waarom Nick was wie hij was: mijn superlieve en zachtaardige schat die soms vanuit het niets onverwacht fel kon reageren.
Momenten van blijdschap en tevredenheid konden bij hem in een mum van tijd omslaan in neerslachtigheid. Als hij zich dan terugtrok in zijn eigen wereldje, wist ik dat ik hem best even met rust kon laten. Al werd het wel lastiger toen we kinderen kregen. Hoe leg je aan een kind uit dat papa, die meestal de rust zelve is, ineens kan uitbarsten voor iets kleins?
Wat me ook al was opgevallen: Nick was nogal overbeschermend naar onze twee kinderen toe. Als het aan hem lag, hield hij hen altijd bij het handje als we ergens naartoe gingen, zelfs als ze al wat groter waren. Nick wilde ook altijd precies weten waar ze waren, en met wie. In het begin vond ik dat nog schattig, maar naarmate ze opgroeiden werd dat meer en meer een punt van discussie tussen ons.
Nick vond het moeilijk om zichzelf als slachtoffer van seksueel misbruik te zien. Het was veel te confronterend om dat te erkennen
Nu ik op de hoogte ben, weet ik: geen wonder dat Nick het juist toen zo lastig kreeg. Onze dochter Mina was acht jaar, onze zoon Bas negen. Nog even, en Bas zou de leeftijd bereiken waarop het bij hem was begonnen. Het zorgde ervoor dat de herinneringen die hij zo lang en zo diep had weggestopt ineens in alle hevigheid naar boven kwamen. Vandaar de slapeloze nachten, de nachtmerries, het gepieker, de rusteloosheid.
Ook al vocht hij ertegen, in zijn hoofd speelde constant de film van wat zo’n dertig jaar geleden was gebeurd: hoe hij een hele tijd regelmatig seksueel was misbruikt door een oudere neef. Een neef naar wie hij huizenhoog opkeek, maar die allerlei gore spelletjes met hem had gespeeld. Spelletjes die een twintiger in geen geval hoort te doen met een jongetje van tien.
Nick had het nog nooit aan iemand verteld, maar nu moest het eruit. Niet alleen tijdens die ene zondagse wandeling, maar ook in de weken en maanden die volgden. Alsof er een deksel van een pot was opgelicht en alle verdrongen herinneringen er een voor een uit gulpten en de pot nooit meer op slot kon.
Zijn neef was een stuk ouder dan Nick; hij was in de tijd van het misbruik vooraan de twintig. Een joviale kerel die pas was afgestudeerd als onderwijzer, gitaar speelde in een bandje en leider was bij de Chiro. Kortom: het soort jongen dat goed ligt bij tantes en ooms en waar jongere neefjes en nichtjes vol ontzag naar opkijken.
De gesprekken met een vriendin hebben me geholpen om in te zien dat ik er wel kan zijn voor Nick, maar hem niet kan ‘redden’
Rond zijn tiende begon Nick op woensdagmiddag regelmatig naar zijn neef te gaan, die met zijn ouders in hetzelfde dorp woonde. Soms hielp zijn neef hem met zijn huiswerk of een spreekbeurt, maar meestal zaten ze op zijn kamer te gamen, stripverhalen te lezen of naar muziek te luisteren. Nick voelde zich onmetelijk gevleid dat zijn neef zo graag met hem optrok en zoveel aandacht voor hem had. Maar die aandacht had een prijs. Daar kwam hij achter toen zijn neef op een dag op bed ging liggen, aan Nick vroeg om erbij te komen liggen en zijn kleine handje in zijn broek stak.
Na die eerste keer volgden er nog veel meer keren, en het misbruik ging steeds verder: van aanraken en betasten over masturberen tot seksuele handelingen die Nick nu ‘pervers’ noemt en niet eens aan me wil vertellen. Alleen dat ze té erg zijn, en dat hij op het moment dat het gebeurde het gevoel had dat zijn lichaam het onderging terwijl hij met zijn geest elders was.
Het misbruik moet minstens een jaar geduurd hebben, tot de neef met zijn ouders verhuisde naar een andere gemeente. Nick heeft er nooit met iemand over gesproken. Ook niet met zijn moeder of vader. Omdat zijn neef hem dat had opgedragen, maar ook omdat hij zich diep schaamde en alles zo snel mogelijk wilde vergeten.
Blind van woede
In het begin heb ik dikwijls op het punt gestaan om naar het huis van de neef te rijden en hem te confronteren met wat ik wist. Of om de telefoon te pakken en hem uit te kafferen voor kinderverkrachter en pedofiel. Nick heeft me een paar keer moeten tegenhouden, zo blind van woede was ik, zo in alle staten.
Ik heb mails geschreven die ik nooit heb verstuurd: lange tirades waarin ik hem de huid vol schold en hem ervan beschuldigde dat hij een stuk van mijn man had kapotgemaakt. Hoe kon hij? Met een jongetje dat op dat moment amper wist wat seks was!? Als het aan mij had gelegen, mocht iedereen in de familie weten wat er was gebeurd, in de eerste plaats de ouders van Nick.
Maar voor Nick was dat onbespreekbaar, en nog altijd. Ik betreur dat, maar ik besef dat ik hem niet kan dwingen om ermee naar buiten te treden. Dat is iets waar hij zelf over moet beslissen. Maar of ik me zal kunnen inhouden als ik zijn neef nog eens tegenkom op een familiefeest…? Ik vrees ervoor.
Zijn oudere neef heeft allerlei gore spelletjes met Nick gespeeld. Spelletjes die een twintiger in geen geval hoort te doen met een jongetje van tien
Ik heb hem in het verleden een paar keer ontmoet. Niet dat ik hem goed ken, maar hij leek me altijd wel vriendelijk en geïnteresseerd. Als ik er nu aan denk dat hij op onze bruiloft is geweest, en op babybezoek na de geboorte van onze kinderen, dan krimpt mijn hart ineen. Dit weet ik zeker: geen haar op mijn hoofd dat eraan denkt om hem ooit nog bij ons thuis te ontvangen.
Nu ik op de hoogte ben, begrijp ik ook beter waarom het seksleven van Nick en mij is zoals het is: fijn en vertrouwd, maar zonder veel tierlantijntjes. Sowieso ligt het initiatief altijd bij hem. Niet dat ik geen initiatief durf of wil nemen, maar ik heb vanaf het begin gevoeld dat dit voor Nick moeilijk ligt. Hij houdt niet zo van onverwachte wendingen in bed. Hem verrassen met pikante lingerie of hem bij kaarslicht opwachten tussen de lakens? Dan verkrampt hij, en voelt hij zich op een of andere manier te veel verplicht tot seks. Ik heb nooit goed begrepen waarom. Nu wel.
Moeilijke vragen
In onze gesprekken over het misbruik had ik vragen die telkens terugkwamen. Moeilijke en soms pijnlijke vragen voor hem, maar ik moest ze stellen. Hoe kon het zolang blijven duren: minstens een jaar, misschien wel anderhalf jaar? Waarom ging hij altijd weer terug naar die neef? Waarom heeft hij gezwegen, toen én later? Maar ook: waarom was ik zoveel bozer dan hij toen hij eindelijk het stilzwijgen verbrak?
Die woede is er bij hem trouwens wel gekomen, maar pas vele maanden later, nadat het in volle omvang tot hem was doorgedrongen wat er was gebeurd op die tienerkamer, naast het rek met stripverhalen en onder de poster van de Red Hot Chili Peppers. In het begin was er alleen maar verwarring. Soms vermengd met ongeloof als hij door zijn ogen van nu keek naar het kind van toen: het kind dat nog maar zo weinig van seks afwist dat het zijn eigen draai gaf aan wat er gebeurde.
Het zou er wel bij horen, dacht hij toen, en hij wilde zijn neef toch niet teleurstellen? Wie weet, misschien lokte hij het wel uit omdat hij zoveel aandacht vroeg? Het waren gedachten die zich voorgoed verankerden in zijn kinderhoofd. Net als het absurde idee waar hij achteraf mee ging worstelen: dat het misbruik misschien niet helemaal tegen zijn wil was gebeurd. Er was immers nooit geweld aan te pas gekomen, en hij had zich toch nooit verweerd?
En had hij niet meestal een erectie en soms zelfs een orgasme gekregen? En zei zijn neef dan niet altijd: ‘Zie je wel dat je het ook lekker vindt?’ Het schuldgevoel en de schaamte waren zo groot dat kleine Nick besliste: nooit ga ik hier met iemand over praten. Als kind kwam daar de angst bovenop dat niemand zou geloven dat zijn voorbeeldige neef tot zoiets staat was.
Als volwassene was er dan weer het onvermogen om zichzelf als slachtoffer van seksueel misbruik te zien. Erkennen dat hem zoiets vreselijks was overkomen? Veel te confronterend. Zelfs tijdens zijn eerste gesprekken met mij was het voor Nick nog te moeilijk om op die manier naar zichzelf te kijken. Hij heeft echt tijd nodig gehad om het onder ogen te kunnen zien, om luidop te kunnen uitspreken: ‘Mijn tien jaar oudere neef had me in zijn macht en heeft me gedwongen tot seksuele handelingen die ik niet wilde.’
Woest ben ik op de neef die mijn lieve, zachte Nick voorgoed heeft beschadigd. Maar ik moet zwijgen
De eerste maanden na Nicks onthulling kon ik bijna aan niks anders denken en voelde ik vaak een stekende pijn op mijn borst. Alsof er een bom was ingeslagen en een diepe krater in mijn hart had geslagen. Mijn emoties schoten alle kanten uit. Als ik aan zijn neef dacht, was ik furieus en kreeg ik zin om te gillen en met dingen te gooien. Dacht ik aan kleine Nick, dan was ik intens verdrietig en kon ik haast niet stoppen met huilen.
Ik voelde me ook enorm machteloos. Hoe moest het nu verder? Voor Nick was het duidelijk: hij had zijn geheim met mij gedeeld, en daarmee was de kous af. Hij was opgelucht dat ik het nu wist en zou er mettertijd wel in slagen om het een plaatsje te geven. Erover gaan praten met een therapeut, zoals ik suggereerde? Daar zag hij voorlopig het nut niet van in. Dat kon eventueel later nog, als hij op een dag toch zou vastlopen en hulp nodig zou hebben.
Gelukkig vond hij het wel oké dat ik erover praatte met een vriendin die psycholoog is. Alleen met die ene vriendin en met niemand anders, heb ik moeten beloven, maar ik móést het ergens kwijt. Die gesprekken hebben me heel goed geholpen om het dagelijks leven weer op te pikken en om in te zien dat ik er wel kan zijn voor Nick maar hem niet kan ‘redden’. Het is een proces waar hij zelf doorheen moet, in zijn eigen tempo.
Loslaten en vooruitkijken
En ik moet zeggen: het gaat heel goed met hem. Beter dan ooit zelfs. Nick is rustiger geworden, heeft geen nachtmerries meer en veel minder last van stemmingswisselingen. Alsof hij zich op een of andere manier bevrijd voelt van een last die hij altijd heeft meegetorst. Hij doet ook zijn best om wat minder te helikopteren over de kinderen. Al is hij nog altijd veel voorzichtiger en veel sneller ongerust dan ik.
Toen Bas onlangs bij een vriendje ging spelen en wat later thuiskwam dan afgesproken, sloegen bij Nick bijna de stoppen door. Maar nu ik weet waar het vandaan komt, kunnen we er tenminste over praten, zonder verwijten en wrevels. Het klinkt misschien gek, maar onze relatie is er alleen maar beter en hechter op geworden sinds ik weet wat Nick als kind is aangedaan. Alsof er een gordijn is opgehaald waardoor ik hem nu pas zie zoals hij écht is.
Ik hou nog meer van hem en heb mateloos veel bewondering voor hem: hij erkent wat er is gebeurd, maar kiest ervoor om geen slachtoffer te blijven. Onlangs zei hij zelfs dat hij zijn neef vergeeft. Niet dat hij het goedpraat of begrijpt waarom hij het gedaan heeft, maar hij accepteert dat hij de klok niet kan terugdraaien. Gedane zaken nemen geen keer.
Hij wil zijn wrok en zijn boosheid loslaten, alleen nog vooruitkijken en alles uit het leven halen wat erin zit. Want, zo zegt hij, dat is hij aan dat jongetje van toen verplicht. Zo lief, zo ontroerend. Het tienjarige kind kan ik niet meer troosten en knuffelen, maar mijn grote Nick gelukkig wel.”
Uit: Libelle 13/2023
Meer artikels in dezelfde categorie:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!