Mijn verhaal: Juf Sita moest afscheid nemen van een leerling die overleed aan kanker
Een echte vechter
Sita (50): “Het is ondertussen al tien jaar geleden, maar vergeten zal ik het nooit. Ik was juf in het derde leerjaar, de paasvakantie was net voorbij. Samen met mijn leerlingen begon ik aan de laatste loodjes van het schooljaar. In de pauze werd ik plots bij de directrice geroepen. ‘Sita, juf Hanne van de wijkschool gaat onverwacht deeltijds werken. Omdat jij in hetzelfde leerjaar staat, zou jij twee dagen per week haar klas moeten overnemen.’ Ik werk op de hoofdschool en kende juf Hanne niet goed, maar omdat het een noodsituatie was, stemde ik toe. Het enige wat ik over die klas wist, was dat Olivia, de dochter van juf Hanne, een van de leerlingen was.
Tijdens een van de middagpauzes vroeg mijn collega van het tweede leerjaar: ‘Je weet toch wat er met Olivia aan de hand is?’ Ik keek haar niet-begrijpend aan. Wat ze me vertelde, deed me naar adem snakken: Olivia had terminale kanker. Hoelang ze nog te leven had, was een open vraag. Olivia was het type kind dat alles mee had gekregen in het leven. Ze had een leuk snoetje, was sportief, intelligent, creatief en populair en had een liefdevolle thuis.”
Vorig jaar was de behandeling aangeslagen. Toen zat Olivia in september gewoon weer op de schoolbanken
“Dat ze ook een vechter was, ondervond ik zelf al snel. Zolang het fysiek mogelijk bleef, kwam ze naar de les. Dat wilde ze zo graag. Maar elke keer dat ik in de klas kwam, merkte ik dat ze minder kon dan de dagen voordien. Haar handschrift ging zienderogen achteruit, haar spraak verslechterde en na enkele weken belandde ze in een rolstoel. Haar lichamelijke aftakeling verliep sneller dan ik mentaal kon verwerken. Hoewel ik met mijn bezorgdheden en angsten terecht kon bij mijn collega’s, durfde ik niet toe te geven dat het twee keer per week voelde als een mokerslag wanneer ik Olivia zag.
Hanne, mijn collega en Olivia’s mama, hield zich ongelofelijk sterk. Ook Olivia’s klasgenootjes wisten zich razendsnel aan te passen aan haar verminderde mogelijkheden. Het was fijn dat ze haar in haar rolstoel mee op sleeptouw namen, en ze leken eigenlijk ook niet zo verdrietig te zijn. Zelfs niet toen Olivia in juni nauwelijks nog de kracht had om naar school te komen. Maar toen werd het me duidelijk: de kinderen hadden dit het schooljaar daarvoor ook allemaal al meegemaakt. Ook toen was het plots snel bergaf gegaan met Olivia’s gezondheid. Toch had ze in september gezond en wel weer op de schoolbanken gezeten. De behandeling was toen aangeslagen, waarschijnlijk verwachtten de kinderen dat dat nu opnieuw zou gebeuren.”
Toen kwam het telefoontje…
“Er was nochtans met de klas gepraat: ze wisten dat hun vriendinnetje deze niet beter zou worden. Het leek echter niet te zijn doorgedrongen. Ze leken niet te beseffen dat Olivia stervende was. Omdat ik dat niet wilde laten gebeuren, drong ik er bij de directrice op aan om de kinderen uit de klas meer informatie te geven, en vooral: de kans om afscheid te nemen van Olivia. Dus begonnen we in allerijl te plannen.
Ik ging in gesprek met de klas, vertelde dat het echt niet goed ging met Olivia en dat ze haar waarschijnlijk zelfs niet meer zouden terugzien na de zomervakantie. Ik liet hen kaartjes schrijven aan haar, waarin ze iets positiefs vertelden: wat ze leuk vonden aan haar, welke fijne herinneringen ze hadden. We nodigden een dokter uit om uitleg te geven over Olivia’s ziekte. Ik bracht alle ouders op de hoogte en vroeg om hun kind extra aandacht te geven. We waren net op tijd. Tijdens het weekend kreeg ik telefoon van de directrice. Ze hoefde niets te zeggen. Ik wist dat Olivia er niet meer was.”
Naast verdriet sloeg bij mij genadeloos het schuldgevoel toe. Ik vond dat ik tekort was geschoten tegenover Olivia
De weken na haar overlijden waren heftig. Met de hulp van de collega’s en de directrice probeerde ik de kinderen zoveel mogelijk bij te staan. Zware momenten wisselden we af met luchtigheid. Ze waren nog maar tien jaar, het mocht niet te intens worden. En toen brak de zomer aan en moesten we elkaar loslaten. Naast verdriet sloeg bij mij genadeloos het schuldgevoel toe. Ik vond dat ik tekort was geschoten tegenover Olivia, ik had méér kunnen doen. Gelukkig had ze wel nog tijdig de kaartjes van haar klasgenoten ontvangen. Met die gedachte troostte ik me.
Het schooljaar erop kwamen de leerlingen van de wijkschool over naar de hoofdschool, waar ik mijn plaats opnieuw had ingenomen. We organiseerden nog een paar herdenkingsmomenten voor Olivia. Maar het gekke was dat hoe meer tijd er verstreek, hoe minder ik me een houding wist te geven, vooral naar de kinderen toe, met wie ik alles had meegemaakt. Ik bleef het er moeilijk mee hebben.”
Niemand die Olivia heeft gekend, is haar vergeten. De indruk die ze naliet, is onuitwisbaar
“Het zadelde me op met een bijkomend schuldgevoel, want ik vond weer dat ik er niet genoeg was voor de kinderen. Maar we moesten verder, met het gemis. En Olivia’s mama? Met haar blijf ik me verbonden voelen. Enkele jaren na Olivia’s overlijden vertelde ze me dat ze opnieuw zwanger was, en ik was diep ontroerd. Ik weet dat Hanne soms denkt dat Olivia vergeten is, en dat dat haar pijn doet. Maar dat is niet zo. Niemand die Olivia heeft gekend, is haar vergeten, daar ben ik zeker van. De indruk die ze naliet, is onuitwisbaar.”
Tekst: Renate Kerkhofs
