Vier jaar geleden werd Britt wakker met een ernstig beperkt zicht. Ze moest heel haar leven omgooien, maar vond in echolocatie een onverwachte bondgenoot. Dit is haar verhaal.

Mijn verhaal: Britt is slechtziend en kreeg weer meer vrijheid dankzij echolocatie

Britt (36): “Ik herinner me die ochtend vier jaar geleden nog heel goed. Ik ging de avond ervoor als ‘goedziende’ slapen, als iemand die wel nog kon autorijden, redelijk goed haar plan kon trekken en deelnam aan het dagelijkse leven, maar werd wakker met amper nog zicht uit mijn linkeroog – het zicht aan mijn rechteroog was al langer beperkt. Ik wist meteen hoe ernstig dit was, en ook dat het onomkeerbaar was. Alleen had ik het nooit zo abrupt en snel verwacht.

Ik was 32, getrouwd en mama van twee kindjes. Niet het ideale moment, want de impact op mijn leven zou niet gering zijn. Ik ben geboren met hoge myopie of bijziendheid (een aandoening waarbij de oogbal aan de achterkant te lang is. Dit resulteert in een grote minsterkte voor bril of lenzen, red.). Als kind had ik al -10 en dat zou niet verbeteren met het ouder worden. Toen ik begin twintig was en al -21 had, ben ik enkele keren geopereerd, onder meer om de aandoening af te remmen. Want hoe groter de ‘minsterkte’ wordt, hoe groter de kans op slechtziendheid of blindheid. Ik wist dat het ooit zou verergeren, alleen leek dat nog ver weg − pas als ik zestig zou zijn, voorspelden de artsen.

Intussen leefde ik mijn leven: ik studeerde optiek en optometrie. Niet altijd eenvoudig wanneer ik aan brillen moest werken met al die kleine onderdeeltjes, maar ik haalde mijn diploma. We bouwden een huis, aangepast aan mijn toekomstige noden en mijn man en ik kregen twee kindjes. We hadden een druk sociaal leven en ik genoot van alles wat me wel nog lukte. Maar die vrijheid raakte ik van de ene op de andere dag kwijt in november 2017.

Mijn gezichtsverlies zette mijn leven en dat van mijn omgeving op zijn kop. In het begin moest ik nog veel onderzoeken ondergaan en wilden specialisten nog geen grote uitspraken doen. Voor mij was het, door mijn optische voorkennis, wel meteen duidelijk. Dit gezichtsverlies was definitief. Ik weet nog hoe ik meteen probeerde om nog auto te rijden, en moest inzien dat dat niet meer ging. En hoe frustrerend het was omdat dagelijkse klussen niet meer lukten. Stofzuigen bijvoorbeeld. Ik had geen idee waar het al netjes was en waar niet.

Omdat ik niets zag uit mijn linkeroog liep ik ook overal tegenaan. Want je ogen en dus ook je hoofd vergeten dat die kant er is. Ik stond die eerste maanden dan ook altijd vol blauwe plekken op mijn linkerarm en -been. Verder loop ik sindsdien constant met een donkere bril op en onze woning is verduisterd met shades, omdat ik licht − in allerlei soorten sterkte − niet kan verdragen.

Speelgoed op de loopweg

En ook als mama moest ik de klik maken en duidelijk afspreken met mijn kindjes: speelgoed nooit op de ‘loopweg’ in huis laten rondslingeren, altijd opruimen na het spelen − anders zou ik erover kunnen vallen of struikelen, of iets kapotmaken. En ook: als ik alleen op stap ben met de kinderen moeten ze heel flink zijn. Mijn zoontje is nog heel jong en onstuimig, maar hij gedraagt zich voorbeeldig als ik met hem alleen ben, omdat hij weet dat het niet anders kan. Mijn man en mijn vrienden hebben er evengoed mee moeten leren leven. Mijn man is dichter bij huis komen werken, zodat hij de kindjes kan gaan halen van school.

Samen met hem denk ik in oplossingen en gaan we zo positief mogelijk om met deze situatie. Af en toe werk ik mijn beperking op hem uit, maar we zijn vooral een heel sterk team en onze liefde voor elkaar is groot! Mijn dagen zien er al enkele jaren anders uit. Het eerste jaar ben ik blijven werken en probeerde ik mijn leven verder te zetten, maar dat werd helaas onhoudbaar.

Ik heb mijn job opgezegd, besloot mijn leven anders in te richten en startte een opleiding om ‘slechtziend te leren zijn’ in Sint-Raphaël (school voor blinden en slechtzienden in Gent, red). Ik leerde er lopen met een witte stok, studeerde braille en ontdekte echolocatie. Die laatste methode is nog niet zo bekend, maar gaf me zoveel extra vrijheid. Het principe is vrij eenvoudig: je maakt een tongklik in de ruimte waar je bent en het geluid dat terugkaatst, ga je interpreteren. Zo weet je of een ruimte groot of klein is, waar er een deur openstaat of waar een zijstraat zich exact bevindt. Natuurlijk blijft je witte stok je basishulpmiddel, maar die echolocatie helpt om je vrijer te bewegen.

Het aanleren is intensief, want je moet veel oefenen om geluid te leren inschatten. Maar wat volgt, is meer onafhankelijkheid en meer behendigheid. Zoek ik in de stad een straat, dan helpt de gps me doorgaans. Maar als ik de gps-stem exact volg, draai ik vaak net te vroeg af en bots ik ergens op. Met echolocatie neem je die zijstraat zonder geklungel. En ook: dankzij echolocatie hoeft mijn man niet altijd de hele omgeving te omschrijven en kunnen we een ervaring gelijkwaardiger beleven. Dat maakt het praktisch, maar het boost ook mijn eigenwaarde. Ik hoef me minder snel boos te maken op mezelf en het maakt me milder.

Ik ben zo enthousiast dat ik hier meer mee wil doen. Ik wil graag zoveel mogelijk slechtzienden en blinden laten kennis maken met echolocatie. Nu is het nog niet erkend, is het duur en moeten we verkennen of het draagvlak groot genoeg is. Maar daar wil ik, samen met mijn leerkracht echolocatie, mijn schouders graag onder zetten.”

Uit: Libelle 02/2022

Meer openhartige verhalen:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!