Openhartig: als je ouders je broer of zus liever zien

Hoe voelt het om op te groeien in een gezin waar je broer of zus altijd de hemel in wordt geprezen terwijl jij niet gezien wordt? Wat doet dat met je zelfvertrouwen?
Drie lezeressen vertellen.

Martines mama vergeleek haar altijd met haar jongere zus

Martine (53): “Mijn zus en ik zijn de strijd tussen ons gelukkig al een tijdje ontgroeid, maar het is lang anders geweest. Mijn jongere zus was als kind altijd mama’s kleine meisje, voorbeeldig en flink. Als grote zus van vijf jaar ouder moest ik altijd het goede voorbeeld geven, en dat gaf mij vooral het gevoel dat ik me moest bewijzen.

Want mijn kleine zusje was niet alleen flinker en voorbeeldiger, ze was ook nog eens de slimmere van ons twee. En dat heeft mama altijd extra benadrukt. Ze vond het fantastisch dat Tania uiteindelijk een universitair diploma gehaald heeft, terwijl ik veel minder uitblonk op school. Ze heeft haar successen altijd extra in de verf gezet en dat vond ik best pijnlijk. Toen ik een vast contract bemachtigde als winkelbediende, kreeg ze het amper over haar lippen om mij te feliciteren, maar over het feit dat Tania architect werd én trouwde met een notaris kon ze eindeloos stoefen.

“Het gevoel dat ik de mindere dochter ben, straalt zelfs af op de kleinkinderen”

Ik zeg niet dat mijn moeder ons ongelijk behandeld heeft of zo, maar ik heb wel altijd het gevoel gehad dat ze trotser was op mijn zus dan op mij. Ze zette mijn zus ook naar anderen toe altijd veel meer in de bloemetjes. Wat ik deed of zei was precies van minder belang. Nog steeds luistert mijn moeder meer naar mijn kleine zus dan naar mij, ook al zijn we al lang volwassen en hebben we allebei een eigen gezin. Mama geeft mijn zus altijd gelijk en zal haar zelden tegenspreken.

Het gevoel dat ik de mindere dochter ben, straalt zelfs af op de kleinkinderen. Ik heb twee dochters, van wie eentje met een pittig temperament en leermoeilijkheden en dat maakt het niet altijd makkelijk. Mijn zus heeft een zoon, een verstandig, rustig en gezond kind. Hij is haar enige kleinzoon, mama’s oogappel! Als hij iets vraagt, laat ze alles vallen, mijn moeder heeft hem altijd ontzettend opgehemeld. Ik weet dat het gedrag van mijn dochter niet evident is om mee om te gaan, maar toch word ik vanbinnen soms wel opstandig door hoe verschillend zij met haar kleinkinderen omgaat.

Het is duidelijk dat mama de rivaliteit tussen mij en mijn zus zelf in de hand heeft gewerkt, maar waar is dat voor nodig? Gelukkig weten wij intussen beter. Wanneer we met mama samen zijn, durft het nog weleens botsen, maar als we gewoon onder zussen zijn vinden we elkaar wél. Zo lang we bespaard blijven van venijnige en vergelijkende opmerkingen gaat het tegenwoordig heel goed. We maken samen uitstapjes of gaan shoppen en dromen ervan om na ons pensioen samen naar Zuid-Afrika te trekken.”

De moeder van Cathérine adoreerde haar oudste zoon

Cathérine (59): “Hartelijkheid en knuffels heb ik van mijn moeder nooit gehad. Ze gedroeg zich altijd koud en kil en had nooit een goed woord over voor mij. Niet dat ze me kleineerde of venijnige opmerkingen gaf, maar ze was gewoon altijd afstandelijk. Ze zei uitsluitend wat er gezegd moest worden, droog en zakelijk, maar nooit met enige hartelijkheid of liefde in haar stem. Ze moest van mij precies niet weten, dat was heel pijnlijk.

We waren met drie kinderen thuis, mijn broer Lucien en dan mijn zus en ik, maar naar mijn idee had zij het beter bij eentje gehouden. Haar oudste kind was een zoon, en dat was alles wat zij wilde. Ze droeg hem op handen, het verschil met hoe ze haar dochters benaderde, was heel groot. Van waar die adoratie kwam, heb ik nooit geweten. Voor mijn moeder betekende Lucien alles en daar kon niks of niemand tegenop. Ze hield hem altijd de hand boven het hoofd.

“Mama’s zoon stond centraal in haar leven, ik ergens ver aan de zijkant”

Nochtans was mijn broer geen gemakkelijke tiener. Ik heb het pas veel later vernomen, maar moeder stak Lucien vroeger blijkbaar regelmatig geld toe. Ze sponsorde zijn levensstijl. Onze familie zat in de paardenwereld, en mijn moeder dweepte altijd met wat Lucien deed, wie zijn vrienden waren en wie hij allemaal kende. Wat ík op die manege deed, daar had ze totaal geen belangstelling voor.

Later liet ze Lucien op een appartement van haar wonen met een fictief huurcontract. Hij hoefde jarenlang geen euro te betalen. Haar zoon stond centraal in haar leven, ik ergens ver aan de zijkant. Zij negeerde mij vooral, heb ik het gevoel. Zelfs toen ik veel te jong weduwe werd, kon ze het niet opbrengen om te vragen hoe het met mij ging. Het enige waar zij over kon praten was Lucien, Lucien, Lucien.

Van mijn vader kreeg ik wel genegenheid, maar ook hij was nogal hard in de omgang. Vijftig jaar geleden werd er natuurlijk ook niet zoveel over gevoelens gesproken. Sterk zijn, zeker niet wenen, en altijd vooruit, dat was het motto van mijn ouders. Maar mijn vader probeerde de kerk wel zo veel mogelijk in het midden te houden. ‘Ik heb drie kinderen’, zei hij dikwijls, alsof hij mijn moeder daaraan moest herinneren. Hij wilde niemand voortrekken, maar kon niet op tegen mijn moeder met haar sterke karakter. Zij had altijd het laatste woord.

Toen ik mijn vader als peter van mijn dochter vroeg, mocht ik een cadeau uitkiezen. Het werd een autostoel, maar mijn moeder beheerde de kassa en toen puntje bij paaltje kwam, vond zij dat te duur en kwam er niks van. Zo ging het wel vaker, ze gunde mij niks. Ze had een appartement in Knokke, maar langer dan vijf dagen mochten wij daar niet naartoe. Het leek wel alsof ze wilde verhinderen dat ik van het leven zou genieten.

Toen mijn vader 26 jaar geleden overleed, kreeg mijn moeder helemaal vrij spel. Het ging zelfs zo ver dat ze mij uit haar testament schrapte. Welke moeder doet nu zoiets? Ik heb haar nooit iets in de weg gelegd, ik deed ook moeite om ons contact te onderhouden. Voor de feestdagen bijvoorbeeld, nodigde ik iedereen uit. We zijn elkaar dus altijd blijven zien, het is niet zo dat ik met haar gebroken had. Dat ze mij uit haar testament geschrapt heeft, voelde daarom echt als een mes in mijn rug. Mijn broer kreeg het overgrote deel van de centen. Mijn zus kreeg een kleiner deel, maar zij werd tenminste niet compleet genegeerd.

“Ik ben bijna zestig jaar, maar dat gebrek aan moederliefde laat tot op vandaag zijn sporen na”

Ik begrijp echt niet hoe je dat als moeder kunt doen. Ergens denk ik dat er daar jaloezie meespeelde. Toen mijn man overleed, kwam onze levensverzekering tussen en ontving ik een groot bedrag. Ik geloof dat ze dacht: Cathérine heeft al genoeg. Wat voor haar het perfecte excuus was om bijna al haar geld aan mijn broer te schenken.

Ik ben bijna zestig jaar, maar dat gebrek aan moederliefde laat tot op vandaag zijn sporen na. Ik had beter al vroeger meer afstand van haar genomen, want dat gevoel van niet graag gezien te worden, was ontzettend pijnlijk. Ik ben ervan overtuigd geraakt dat mensen mij niet graag hebben, dat ik er niet toe doe en er niet mag zijn, en dat maakt al mijn relaties moeilijk. Ik heb wel een goeie band met mijn dochter en kleindochters, maar toch zit de onzekerheid heel diep. Ik vrees dat niemand dat ooit nog goed kan maken.”

Uit Libelle 22/2022.

MEER LEZEN:

• Anne Davis schrijft een brief aan haar te vroeg overleden moeder
• Mijn verhaal: Sarah rouwt om haar vader die ze nooit heeft gekend
• Straffe vrouw: Gil voedt haar kleine zusje op sinds de dood van hun moeder

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!