Dat je ouders uit elkaar gaan, is in deze tijden gelukkig geen schande meer. Maar hoe voelt het als bijvoorbeeld je vader zich na de scheiding out? Evelien (41) vertelt hoe zij het ervaren heeft.

Al zeventien jaar gescheiden

“Dag Evelien, papa hier. Ik moet je iets vertellen.” Zo begon vier jaar geleden het telefoontje van mijn papa. “Ik heb iemand nieuw ontmoet. En het is een man.” Ik weet niet meer goed wat ik geantwoord heb.

Mijn ouders waren op dat ogenblik al zeventien jaar gescheiden en al die jaren was mijn vader alleen gebleven. Hij had me lange tijd verzekerd dat hij niet echt iemand miste naast hem, dat hij er geen nood aan had. Mijn vader had een druk sociaal leven, heeft lang gewerkt en deed vaak grote fietstochten met vrienden.

Hij is ook van het bedachtzame type: als hij een keuze maakt, weet ik dat hij daar goed en lang over nagedacht heeft. Ik had me er dus geen vragen over gesteld. Maar toen hij nog niet zo lang op pensioen was, begon hij te veranderen. Hij gaf voor het eerst aan dat hij toch iemand begon te missen en dat hij zich weleens eenzaam durfde voelen. “Niet zozeer een relatie,” had hij gezegd, “maar wel iemand om mooie momenten mee te delen.” Helemaal begrijpelijk, want door het wegvallen van zijn job had hij plots veel meer tijd. Ik wist dus dat hij zich had ingeschreven op een datingsite.

Geen shock

Voor dat telefoontje had ik nooit vermoed dat hij op mannen viel. Ik schrok, maar anderzijds kwam zijn verhaal niet als een shock binnen. Ik was eigenlijk vooral blij dat hij iemand gevonden had. “Ah, oké, samen met een man”, zei ik. En dan, zonder dat ik hoefde aan te dringen, begon hij me zijn verhaal te vertellen. Alsof hij jaren had gewacht op het moment om eindelijk eerlijk te kunnen zijn.

Hij vertelde dat hij rond zijn twintigste voor het eerst besefte dat hij zich aangetrokken kon voelen tot mannen. Hij was stagiair en ontmoette op dat ogenblik voor het eerst veel nieuwe jongens van zijn leeftijd, en voelde dingen die hij nog nooit eerder had gevoeld. Maar homoseksualiteit was uit den boze begin jaren 80, of toch alleszins in de omgeving waar hij is opgevoed. Hij heeft het nooit kunnen en vooral nooit mogen uiten bij zijn familie.

Aan de telefoon vertelde papa hoe hij alles heeft onderdrukt, al die jaren. Hoe hij een vrouw zocht en vond, met mama was getrouwd en kinderen had gekregen, zoals het werd verwacht. En, benadrukte hij, hij zei me dat hij mijn mama heel graag gezien heeft. Hij vertelde dat hij geprobeerd had om iemand te zijn zoals alle anderen, maar dat het leven dat hij leidde, dat niet het zijne was, uiteindelijk toch niet gelukt is.

De trigger om eindelijk naar zichzelf te luisteren, was de dood van zijn vader. Zijn moeder was al vele jaren overleden, maar toen ook zijn vader stierf – papa was zelf rond de zestig toen – was dat een aardverschuiving voor hem. Hij stelde zijn leven in vraag en nam grote beslissingen. Hij verkocht zijn huis, verhuisde naar de kust en schreef zich ook in op die datingsite. Met als expliciete zoektocht: een mannelijke partner.

Mijn vader was 63 jaar toen hij zich outte. 63 jaar had hij zichzelf ontkend. 63 jaar van schaamte en schuldgevoelens – van willen voelen maar niet mogen voelen, en van eenzaamheid. Ik kon alleen maar stil zijn. Mijn papa en die grote zwarte vlek uit zijn leven. Mijn allesoverheersende gevoel was mededogen. Ik heb vooral verdriet gehad van het idee dat hij zich zo lang anders heeft moeten voordoen dan wie hij echt is. Gelukkig leven we nu in een andere tijd en is homoseksualiteit voor mijn generatie gemakkelijker te aanvaarden.

Na dat eerste gesprek begonnen een aantal puzzelstukken in elkaar te vallen. We zijn in een heel liefdevol gezin opgegroeid, met weinig ruzie en mijn vader is nooit het type van een strenge vader geweest. Hij was altijd heel zacht en ging bijvoorbeeld graag met mij shoppen, of hij lakte mijn nagels. Ik heb altijd een goeie band gehad met hem en hij was altijd geïnteresseerd in mijn interesses. Ik wil niet het stereotype beeld ophangen dat mannen die op mannen vallen meer vrouwelijke dingen doen, maar het is pas dan, na zijn outing, dat ik daar bij stilstond.

Boos na de scheiding

Wat me nog het meest geraakt heeft na ons gesprek, is het inzicht dat ik kreeg in de scheiding van mijn ouders. Toen ik twintig was, zijn ze uit elkaar gegaan. Ik herinner me nog goed de uitleg die mijn moeder gaf, want zij was degene die de stap gezet had. “De liefde die ik nodig heb, krijg ik niet van je vader.”

Op het ogenblik dat ze uit elkaar gingen, had mijn mama iemand anders. Al een hele tijd, eigenlijk. Mijn vader wist dat, wij wisten dat. Mijn mama had de schuld op zich genomen van die situatie en had aan ons gezegd dat de liefde van één man niet voldoende was voor haar. Ik ben zo boos geweest op haar. Een jaar lang heb ik niet met haar gesproken, want zij bedroog mijn vader.

Ik schrok van zijn bekentenis, maar was niet in shock. ‘Ah, ok, met een man…’, heb ik gezegd, meer niet

En ik was ook boos geweest op mijn vader: hoe kon hij aanvaarden dat zij, getrouwd met hem, eigenlijk een relatie had met iemand anders? Hoe kon hij omgaan met haar bedrog? Ik vond hem laf, en haar een bedrieger. Achteraf bekeken begrijp ik het natuurlijk. Zij was jaren samen met iemand die op mannen viel. Natuurlijk was hun huwelijk niet levensvatbaar. Natuurlijk was zijn liefde niet voldoende. Op seksueel of passioneel vlak kán het niet voldoende geweest zijn.

Achteraf vond ik het jammer dat ik het pas zo laat wist. Hadden ze me het jaren vroeger verteld, dan had alles er anders uit kunnen zien. Dan was ik misschien niet zo lang onterecht boos geweest op mijn moeder. Ik ga me ook altijd haar reactie herinneren op zijn outing: “Oh, maar dat wist ik al lang, hoor”. Ze hadden er nooit een gesprek over gehad, maar zij had wel haar vermoedens, terwijl ik zelf echt van niets wist. Als kind stel je je geen vragen bij de relatie van je ouders. Er was geen ruzie in ons huis en ze waren eigenlijk best liefdevol tegenover elkaar.

Enige tijd later was er de grote ontmoeting met de nieuwe partner van mijn vader. In plaats van een rustige kennismaking, kozen ze onmiddellijk voor een familieweekend. Meteen erin gegooid! Ik was behoorlijk nerveus. Ik wilde die man aftasten, zeker weten dat het een goed iemand was. Maar ik denk dat ik op dezelfde manier had gereageerd als mijn vader met een vrouw was thuisgekomen.

Ik had geluk: van de eerste minuut voelde ik dat het goed zat. Ze zaten op dezelfde golflengte én ik zag mijn papa voor het eerst echt gelukkig. Omdat ze niet echt een affectieve relatie hebben – of dat toch niet tonen – was het ook niet gek om mijn papa met een man samen te zien. Ze knuffelen of kussen niet waar we bij zijn en je ziet vooral dat ze heel goed overeenkomen.

Wat me het meest opvalt, is dat mijn vader sinds zijn outing een ander mens is geworden. Als kind kon ik soms voelen dat hij een afstand creëerde en dan durfde ik weleens te denken dat hij me niet graag zag, maar dat gevoel is nu helemaal weg. Er is een last van zijn schouders gevallen. Dat onbestemde ongelukkige is weg, en daardoor heb ik ook een betere band met hem.

Papa en mama komen intussen ook weer beter overeen. Binnen de familie is niet iedereen zo flexibel met zijn outing omgegaan, maar iedereen wil vooral dat hij gelukkig is. Ik vind het vooral erg dat er waarschijnlijk veel mensen uit zijn generatie hebben moeten meemaken wat hij heeft meegemaakt. De bekrompen tijdsgeest van toen, ook al waren mijn grootouders geen slechte mensen, heeft heel wat slachtoffers gemaakt.

Homoseksualiteit is in mijn vriendengroep geen taboe meer: één keer is het er over gegaan, daarna niet meer. Als mijn getuigenis maar één iemand kan overtuigen dat kinderen vooral willen dat hun ouders gelukkig zijn, dan is dit een waardevol gesprek geweest.

Meer openhartige verhalen:

• Openhartig verhaal: “En toen zei mijn man…’Ik ben homo’”
• Lotte zag haar transgender zus veranderen in een man
• Openhartig: voor deze vrouwen begon het leven pas écht bij 50

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!