Eva’s tweelingbroer Pieterjan stapte in 2000 uit het leven. Nu, ruim twintig jaar later, maakte Eva een podcast over zijn verhaal.
Eva (43): “Pieterjan was mijn tweelingbroer. We noemden elkaar al gekkend ‘wederhelft’. We deelden onze wieg, onze humor en we vertrouwden elkaar onze tienergeheimen toe. Pieterjan was lief, dromerig, een allerbeste vriend. Hij waakte over mij, en ik was er voor hem. Maar rond zijn achttiende kwam onze mooie en unieke band onder druk te staan.
Het was zijn leerkracht Nederlands die in een schrijfopdracht van Pieterjan voor het eerst donkere gedachten opmerkte. Wat later schreef hij van op een vakantiekamp een soort van afscheidsbrief naar huis. Pieterjan had weleens last gehad van faalangst en was gevoelig, maar dit was ernstiger en bleek ook effectief het begin van een maandenlange depressie, waarin hij zich van mij en alle anderen afsloot. Ineens konden we niet meer praten met elkaar, viel alle communicatie weg… Dat was voor ons gezin shockerend en een groot gemis. Waar was onze vrolijke Pieterjan naartoe?
Ineens konden we niet meer praten met elkaar, viel alle communicatie weg… Dat was voor ons gezin shockerend en een groot gemis
We zagen de ene dokter na de andere: sommigen minimaliseerden het probleem, anderen schreven medicatie voor. Daarna startte er een periode waarin hij het ene meisje na het andere versierde, ruzie maakte met mij, gekke risico’s nam en waangedachten kreeg. Het was vreselijk, want eens bij zinnen voelde hij de onverbiddelijke en ondraaglijke schaamte voor zijn manische doen. Zulke periodes wisselden elkaar af, de ups en de downs. We verzeilden met ons gezin in een wereld van psychiaters, opnames, zware medicatie…
Ik kon hem niet helpen, mijn tweelingbroer ontglipte me. Hij bleek bipolair
Ik was altijd dicht bij Pieterjan. Ook toen de diagnose viel − mijn tweelingbroer bleek bipolair. We worstelden ons doorheen drie ontzettend zware jaren, we voelden ons allemaal zo verdrietig en machteloos. Want ik kon hem niet helpen, mijn tweelingbroer ontglipte me. Uiteindelijk stapte Pieterjan na een lange mentale strijd moegetergd uit het leven. Het was 1 november 2000. Hij was amper 21.
De jaren na zijn overlijden waren voor ons gezin erg zwaar, we hadden veel pijn en veel verdriet. Over Pieterjans dood praten lag moeilijk. Bij veel mensen overheerste dat gekke, extremere beeld van mijn broer, terwijl hij in het echt zo anders was. Ik wilde eerherstel voor Pieterjan en misschien zijn verhaal neerschrijven, alleen is mijn pen niet goed genoeg en ik had op dat moment geen mentale ruimte om er werk van te maken.
De jaren na zijn overlijden waren voor ons gezin erg zwaar, we hadden veel pijn en veel verdriet. Over Pieterjans dood praten lag moeilijk
Zo passeerden jaren van trage, diepe rouw. En lonkte voorzichtig ook weer de toekomst. Ik ontmoette een fijne man, kreeg kinderen, maar het idee om Pieterjans verhaal vast te leggen, bestond nog steeds. De lockdown bracht alles in een stroomversnelling: ik luisterde vaker naar podcasts en sportte met een vriendin die wat podcast-ervaring had. We zouden Pieterjans laatste levensjaren, zoals ik ze heb beleefd, als podcast brengen.
Heel spontaan verzamelde zich een team van vrienden die eraan wilden meewerken, stuk voor stuk mensen die ik vertrouw: iemand zorgde voor professioneel opnamemateriaal, de pianomuziek is van mijn man, een andere vriend sprak quotes in… Het was hartverwarmend, maar ook intens, want tijdens elke opname dook ik weer in het verleden, in het verdriet en in Pieterjans verhaal. Ook tijdens het monteren, het knippen en plakken, hoorde ik mezelf over hem vertellen.
De podcast hielp me verder in mijn rouwproces. Dat zijn verhaal nu ergens bewaard wordt voor later, en dat ik het zelf wat mag loslaten, is helend
Hij was altijd heel dichtbij en de podcast gaf me de kans om m’n broer te verdedigen, om zijn ziekte en gedrag te kaderen, te tonen hoe diep zijn lijden zat. Eerherstel, dat was het doel en zo zou het klinken. De podcast maken hielp ook om het gepieker over Pieterjan, zijn verhaal dat zo lang door mijn hoofd had gemaald, wat makkelijker los te laten. En zo hielp het me ook verder in mijn rouwproces.
Intussen is de podcast klaar, en het resultaat klinkt helemaal zoals ik het wilde: respectvol, sereen, eerlijk. Dat zijn verhaal nu ergens bewaard wordt voor later, en dat ik het zelf wat mag loslaten, is helend. En dat het iets mag betekenen voor anderen, is troostend. Ik voel me echt lichter. Enkele familieleden en vrienden beluisterden de podcast ‘Pieterjan’ al. Mijn vaders reactie kwam recht uit het hart: ook voor hem was dit een mijlpaal, het maakte opnieuw dingen helderder.
Dat zijn verhaal nu ergens bewaard wordt voor later, en dat ik het zelf wat mag loslaten, is helend
Later, als ze groot genoeg zijn, wil ik de podcast ook aan mijn kinderen laten horen. Zo leren ze hun nonkel PJ, zoals we mijn tweelingbroer thuis noemen, echt kennen. Het is een erg waardevol tijdsdocument geworden, zodat niemand Pieterjan vergeet zoals hij echt was. En ja, ik heb me weleens afgevraagd wat Pieterjan van dit plan zou gevonden hebben. Wel oké, denk ik, want als tweeling vonden wij meestal alles goed van elkaar.” (lacht)
Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website zelfmoord1813.be.
Uit: Libelle 51/2022
Meer lezen:
- Openhartig: deze 5 lezeressen raakten uit hun depressie
- Zo reageer je gepast op zelfmoordsignalen
- 10 vragen over een psycholoog beantwoord door… een psycholoog
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!