Als je spijt hebt van je studiekeuze: 5 lezeressen getuigen

Werd je advocate omdat je ouders dat wilden, of ging je na de middelbare school rechtstreeks in de fabriek werken en had je het liever anders gezien? Geen nood: de beslissing die je als achttienjarige neemt, hoeft niet onomkeerbaar te zijn.

1. Katrien (48)

Haar ouders waren allebei advocaat. Hen opvolgen leek Katrien de makkelijkste weg en dus ging ze rechten studeren. Maar daar heeft ze nu, zoveel jaren later, spijt van.

Katrien (48): “Toegegeven: als achttienjarige leek het me wel wat, de advocatuur. De euforie als je een zaak wint, de teleurstelling als je ‘verliest’, de boeiende verhalen waarin je meegesleurd wordt… Mama en papa waren twee advocaten pur sang, hun dochter dan toch ook? Het was gewoon de gemakkelijkste weg: ging ik Rechten studeren, dan mocht ik daarna meteen beginnen in het kantoor van mijn ouders.

Nu, twintig jaar later, besef ik dat ik advocate ben omdat mijn ouders dat wilden. Was ik vroeger eerlijk met mezelf geweest, dan was ik nu spoedverpleegkundige. Elke keer als ik naar ‘Spoed 24/7’ kijk, of ‘Helden van Hier: de MUG’ kijk, dan denk ik: dat had ik kunnen zijn. Mijn man zegt dikwijls dat ik opnieuw moet gaan studeren, maar ik twijfel.”

Jobcoach Karen Dejongh:

“Katrien is zeker niet alleen. Heel wat jongeren worden beïnvloed door hun ouders, vaak onbewust. Vroeg of laat kom je tot het besef dat wat je nú graag doet, niet meer overeenkomt met wat je vroeger leuk vond, of dacht leuk te vinden. Erg is dat zeker niet, want je verleden is nooit verloren. Het is juist een bouwsteen voor je verdere toekomst.

Het is zeker nog de moeite om je carrière over een andere boeg te gooien, zelfs al voelt het alsof je van vooraf aan moet beginnen. Vergeet niet dat de competenties die je al hebt, altijd van pas kunnen komen. Een advocate kan doorgaans goed presteren onder druk, is empathisch en heeft een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Dat allemaal kan ervoor zorgen dat je in een nieuwe job, als spoedverpleegkundige bijvoorbeeld, grotere stappen zet dan je collega’s.

Die juridische achtergrond kan ervoor zorgen dat je net die taken naar je toetrekt waar anderen wat banger voor zijn. Dan denk ik bijvoorbeeld aan het uitschrijven van procedures of gedragscodes. Het is het samenspel van je verleden en heden dat je gaandeweg uniek maakt.”

2. Sofie (39)

Sofie (39): “Wat was ik trots dat ik als eerste van de familie een middelbaar diploma op zak had. Of beter gezegd: dat dacht ik toch. Ik zat in het beroepsonderwijs waar ik personenzorg studeerde. Ik wist dat ik nog een zevende jaar kón doen om kinderverzorgster of zorgkundige te worden, maar daarvoor moest ik naar Brugge, te ver van huis. Bovendien had ik toch een diploma? Niemand die me vertelde dat het getuigschrift dat ik kreeg niet meer dan een vodje papier was.

Ik heb het trouwens lange tijd zelf niet geweten. Ik rolde als jobstudent in de verkoopswereld, waar nooit naar mijn diploma werd gevraagd. Vier jaar geleden nam ik ontslag om in het weekend meer tijd te kunnen spenderen met mijn gezin, en ging ik op zoek naar een andere job. Ik ontdek nu pas dat ik zonder diploma geen stap vooruit geraak. Hoe kan ik alsnog een waardevolle job vinden, die ik tot aan mijn pensioen met hart en ziel kan doen?”

Jobcoach Karen Dejongh:

“Een getuigschrift mag dan geen diploma zijn, maar het bewijst wel dat je al die jaren heel wat hebt opgepikt. Je weet hoe je met mensen moet omgaan, bijvoorbeeld. Of wat je moet doen om het leven van ouderen comfortabeler te maken. Focus niet op wat je mist (een diploma) of waar je spijt van hebt (geen zevende jaar gedaan), maar op wat je wél kunt en wat je wél allemaal hebt gedaan. Als verkoopster heb je jezelf ongetwijfeld heel wat nieuwe competenties bijgebracht. Dan denk ik aan flexibel zijn, een vlotte babbel hebben, geduldig zijn…

Als mens leer je een leven lang, al lijkt dat niet altijd zo. Tot voor kort was het zo dat je zonder diploma maar weinig mogelijkheden had. Maar die tijd is stilaan voorbij. Er zijn heel wat nieuwe en knelpuntberoepen waar je helemaal geen specifiek diploma voor nodig hebt. Dan denk ik aan het onderwijs, de zorg, de IT-wereld of het digitale landschap (met beroepen als content creator of online coach).

Het zijn domeinen waar iedereen van nul begint, zonder enige voorkennis, of waar ervaring belangrijker is dan een diploma. Nog een mogelijkheid is om zelf een zaak te beginnen. Vroeger had je daar het attest bedrijfsbeheer voor nodig, maar sinds 1 september 2018 kan dat perfect zonder.”

3. Els (51)

Els (51): “Op mijn achttiende was ik de pedalen helemaal kwijt. Mijn zelfvertrouwen liep een flinke deuk op na pesterijen, ik had donkere gedachten en was schoolmoe. Net dan moest ik beslissen wat ik de komende veertig jaar met mijn leven wilde doen. Ik wilde van kindsbeen af dierenarts of zoöloog worden, maar als achttienjarige had ik het gevoel dat de unief te hoog gegrepen was. Daar was ik toch te dom voor?

Dan maar naar de hogeschool. Ik ging voor vertaler-tolk, maar na enkele maanden gaf ik het op. Met enkel een middelbaar diploma op zak heb ik het uiteindelijk niet slecht gedaan. Ik baat al twintig jaar mijn eigen dagbladhandel uit, en daar ben ik best trots op. Toch blijft het knagen: was ik echt te dom voor de universiteit, of heb ik mezelf schromelijk onderschat?”

Jobcoach Karen Dejongh:

“Als achttienjarige is het moeilijk om jezelf goed in te schatten. Op die leeftijd ben je zo vatbaar voor de meningen en gedachten van de mensen om je heen. Word je in het middelbaar geprezen om je geweldige punten, of ben je de dochter van twee succesvolle dokters, dan is de kans groot dat je meteen (te) hoog mikt. Maar als je, net als Els, gepest wordt en je zelfvertrouwen een flinke deuk heeft gekregen, dan is het niet onlogisch dat je jezelf onderschat, of last hebt van faalangst.

Het is natuurlijk jammer als je dat later beseft, maar het is nooit te laat om alsnog te gaan voor wat je echt graag wilt. Bij een universitaire studie denkt iedereen meteen dat je voor minstens vijf jaar terug naar de schoolbanken moet, maar er zijn bijvoorbeeld open universiteiten waar je terechtkunt, zonder dat je je leven op pauze moet zet – ten. Je studeert er in je eigen tempo, op de momenten dat het voor jou kan. Maar misschien heeft Els de titel van ‘dierenarts’ niet per se nodig om gelukkig(er) te zijn? Tegenwoordig bestaat er voor elke universitaire studie wel een praktisch alternatief: dierenassistent, asielmedewerker…

Stel je ook de vraag of een carrièreswitch wel nodig is? Soms is een hobby of vrijwilligerswerk al genoeg om je verlangen te stillen. Je kunt gewonde dieren ophalen met de dierenambulance, of een handje toesteken in een dierenasiel. De mogelijkheden zijn eindeloos.”

4. Véronique (49)

Véronique (49): “ ‘Met de hakken over de sloot.’ Op elk rapport schreef de leerkracht hetzelfde. Maar ach, ik was toch maar mooi geslaagd. Na het middelbaar ging ik rechtstreeks naar de fabriek, want ik had een hekel aan studeren. Ik had het ook nooit geleerd, dus ik had niks verloren op een hogeschool. Mijn droom om ooit voor de klas te staan, ging de kast in. Hoe ouder ik word, hoe meer spijt ik heb. Mijn kinderen zeggen dat je nooit te oud bent om te leren en dat ik zelfs nu nog mijn droom kan waarmaken, maar is dat wel zo?”

Jobcoach Karen Dejongh:

“De waarheid komt uit een kindermond. Je bent inderdaad nooit te oud om te leren. Ja, je brein is misschien minder soepel, waardoor onthouden wat lastiger wordt. Je ogen gaan misschien wat achteruit, waardoor het lezen niet meer zo vlot gaat. Je hebt wellicht wat meer tijd nodig om een cursus van honderd pagina’s te begrijpen. Maar het is niet onmogelijk.

Leren léren begint al in de kleuterklas. De een is er vlot mee weg, de andere heeft er wat meer moeite mee. Maar tegenwoordig heeft elke school, zelfs de universiteiten, een studiecoach of studiebegeleider in huis die je kan helpen om de juiste studiemethode te vinden. Iedereen leert trouwens op een andere manier: de een pent alles neer, de ander verzint verhalen, of leest de cursus hardop voor. Ik zou zeggen: schrijf je in, klop aan bij de studiedienst en ga ervoor!”

5. Sofie (40)

Sofie (40): “De dag dat ik achttien werd, had ik zo genoeg van school dat ik gewoon nooit meer ben teruggegaan. Waarom nog langer op de schoolbanken zitten als het niet meer moest? Ik heb daar nooit spijt van gehad, tot ik kinderen kreeg. Hoe dom ben ik eigenlijk geweest? Omdat ik niet wil dat mijn kinderen dezelfde fout maken als ik, ben ik heel streng. Soms zit ik wel uren met hen aan de keukentafel rekensommen te maken, of te dicteren. Maar ik krijg het gevoel dat het juist een averechts effect heeft. Wat kan ik doen om mijn kinderen zo goed mogelijk te ondersteunen en te motiveren om later verder te studeren?”

Jobcoach Karen Dejongh:

“Als mama wil je natuurlijk alleen maar het beste voor je kinderen, en het is heel begrijpelijk dat je niet wilt dat zij dezelfde ‘fouten’ maken. Maar jouw verleden staat los van de toekomst van je kinderen. Als ouder wil je een voorbeeld zijn, maar daar heb je helemaal geen diploma voor nodig. Mijn mama is bijvoorbeeld altijd huisvrouw geweest en je wilt niet weten wat ik allemaal van haar heb geleerd.

Hoe ik een wijnvlek uit mijn lievelingsjurk krijg, bijvoorbeeld. (lacht) Dat lijkt banaal, maar dat zijn lessen die je kinderen meenemen voor later, geloof me. Schenk niet te veel aandacht aan wat voor jou voelt als falen, maar focus je vooral op je successen. Door het verleden los te laten, ga je je vrijer voelen en geef je je kinderen de kans om zelf keuzes te maken. Zo kunnen ze zelf ontdekken wat ze graag doen en waar ze goed in zijn.”

Meer openhartige verhalen:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!