Drie lezeressen openen hun huis en hun hart met kerst
Samen vlammen tegen eenzaamheid, dat is dit jaar het thema van ‘De Warmste Week’. En da’s exact wat Suzanne, Stefanie en Nicole doen: zij zetten met kerst hun deur wijd open voor zij die gezelschap willen.
Sinds de buurvrouw van Suzanne weduwe is geworden, vieren ze samen kerst
Suzanne (68): “Als ik terugdenk aan de laatste kerst, dan word ik opnieuw overvallen door een zekere tristesse. Nochtans heerste er thuis een gezellige drukte, want voor het eerst was onze familie voltallig op kerstdag. Met drieëntwintig waren we, als ik goed kan tellen. Terwijl ze in de huiskamer de glazen cava nog eens volschonken, repte ik me naar de keuken om de hapjes uit de oven te halen. Maar onderweg viel mijn oog op het keukenraam van het huis naast ons, waar ik een oud vrouwtje aan de keukentafel zag zitten. Filippa is haar naam. Ze is de tachtig gepasseerd en kwam er helemaal alleen voor te staan, nadat haar man overleed. Ik zag haar zitten met het doodsprentje van haar man in de ene hand, en als ik het goed kon zien, een zakdoek in de andere. Mijn hart brak.
‘Schat, kijk Fie daar zitten. Zal ik haar wat eten brengen? Misschien dat ze zich daardoor wat beter voelt?’ , vroeg ik aan mijn man, die zich afvroeg waar ik bleef met de hapjes. ‘Je wilt eigenlijk vragen of het oké is of ze met ons kerst komt vieren, toch?’ , zei hij met een grijns. Mijn man kent me door en door. Hij begon zich te ontfermen over de hapjes, waarmee hij wilde zeggen: zorg dat je binnen vijf minuten terug bent met Fie aan je arm. (lacht)
Ik had wel iets meer tijd nodig om haar te overtuigen – ze kende niemand, ik had wellicht niet genoeg eten voor een extra gast en tot overmaat van ramp had ze geen enkel cadeautje – maar uiteindelijk gaf ze zich over en leek ze echt opgelucht dat ze niet de hele avond alleen zou zijn. Hoewel ik in Fies ogen het verdriet zag, zag ik ook een kleine fonkel, voor het eerst in lange tijd.
Zeker toen mijn kleindochter, een spring-in-’t-veld die nergens verlegen voor is, op haar schoot kroop en zei: ‘Als je Kerstmis samen met ons viert, dan wil dat zeggen dat je familie bent, toch? Mag ik je dan tante Fie noemen?’ Fie schoot vol, maar wist zich net op tijd te herpakken: ‘Jij mag dat, liefje.’ De toon van de avond was meteen gezet.
Toen ik de hapjes uit de oven ging halen, zag ik mijn oude buurvrouwtje helemaal alleen aan haar keukentafel zitten
De kinderen namen de tijd om naar de verhalen van hun oude buurvrouw te luisteren, de kleinkinderen lieten haar kennismaken met popster Camille en Pommelien Thijs en na het eten stonden we heerlijk met z’n tweeën aan de afwas. Niet dat dat moest, maar volgens haar was dat het minste wat ze kon doen. Ze vertelde me dat ze al weken opzag tegen kerstdag. Dat het plan was om vroeg te eten en extra vroeg naar bed te gaan, zodat de dag sneller voorbij zou zijn. Dat ze haar kinderen niets kwalijk neemt. Ze waren haar de avond voordien komen halen om met het hele gezin kerstavond te vieren, maar ze hadden natuurlijk ook verplichtingen bij de schoonfamilie. Haar drie kinderen hadden afgesproken dat ze voor of na het schoonfamiliefeest nog even bij haar zouden passeren, maar die plannen had Fie onmiddellijk van tafel geveegd. ‘De feestdagen zijn al druk genoeg. Geniet van het feest, ik red me wel’, had ze gezegd.
Maar eigenlijk redde ze het niet. Begrijpelijk natuurlijk, als je na een huwelijk van bijna zestig jaar plots alleen komt te staan. Ze bedankte me, niet alleen voor de gastvrijheid, maar ook om haar verdriet te zien en vooral: het niet te negeren. ‘Daardoor kan ik het wat beter van me afschuiven, en wat meer genieten van de leuke momenten’, besloot ze.
Niet alleen Fie en ik, maar de hele familie mocht die avond voelen wat een beetje liefde en gastvrijheid teweeg kunnen brengen. ‘Komt tante Fie ook?’ , vragen de kleinkinderen nu elke keer als er een familiefeestje op de agenda staat. En jawel, sinds Kerstmis vorig jaar is Fie een deel van de familie geworden. De familie met wie we dit jaar opnieuw kerst vieren. ‘Maar deze keer wél met cadeautjes’, zei ze toen ik haar had uitgenodigd en ze nog snel een pakje onder de kerstboom kwam zwieren.”
Voor Nicole is een lange feesttafel met veel gasten het ultieme kerstfeest
Nicole (62): “Een oudere weduwe, een vluchtelingengezin uit Soedan en een stel dertigers zonder familie. Een bont gezelschap, als je mij en mijn man Luc erbij telt, dat elkaar van haar noch pluimen kende. En toch zaten wij allemaal samen aan de feesttafel, zes jaar geleden. Voor het eerst in lange tijd voelde het aan als een echte kerst. Als kind wist ik zelf eigenlijk helemaal niet wat Kerstmis was. Ik had er, dankzij de verhalen van in de klas, wel een behoorlijk goed beeld van.
Zo zag ik altijd een ellenlange feesttafel voor me, met mijn grootouders aan het hoofd, geflankeerd door de kinderen en de kleinkinderen, met op de achtergrond een gigantische kerstboom en massa’s kerstcadeautjes. Een beeld dat ik enkel zag als ik mijn ogen sloot, want Kerstmis werd thuis nooit gevierd. Of toch niet op die manier. Mama en papa hadden een volkscafé, waar op kerstdag de ‘eenzame zielen’ gezelschap bij elkaar zochten.
Terwijl ik in de achterkamer wat speelde of sliep, tapten mijn ouders de pinten met veel liefde vol. Het was pas toen ik mijn eerste echtgenoot ontmoette en ik terechtkwam in een heel katholiek nest dat ik voor het eerst de magie van Kerstmis beleefde. Het was precies zoals ik het mij inbeeldde: de hele familie rond de feesttafel, een driegangenmenu om duimen en vingers bij af te likken, een cadeautje voor elke gast en om klokslag twaalf uur met z’n allen naar de middernachtmis. Geweldig vond ik het!
Maar in de loop der jaren werd het kerstgezelschap alsmaar kleiner. Al helemaal toen mijn man overleed, en er een einde kwam aan de kersttraditie bij mijn schoonfamilie. Toen ik enkele jaren later Luc tegenkwam, mijn allereerste vriendje, en de vonk tussen ons weer oversloeg, had ik even hoop op een echte kerst. Maar helaas: mijn ouders waren er al niet meer, hij had geen hechte band met zijn broers, en onze kinderen – zowel hij als ik hebben elk een zoon – hadden andere verplichtingen: ofwel moesten ze kerst vieren bij de schoonfamilie of ze moesten werken.
Het was een bont gezelschap, dat elkaar van haar noch pluimen kende, maar toch voelde het als het ultieme kerstfeest
Elk jaar was ik er het hart van in dat we ‘maar’ met z’n tweeën waren. ‘Zouden er nog mensen zijn die kerst alleen moeten vieren? Wat als we hen zouden uitnodigen?’ , vroeg ik me luidop af. Maar het bleef lange tijd bij ‘wat als…’ Tot ik naar het OCMW stapte om daar te achterhalen wie Kerstmis alleen moest vieren. Maar omwille van de privacy kwam ik daar geen stap verder.
In de Welzijnsschakel – een ontmoetingscentrum voor kansarmen – daarentegen wél. In een mum van tijd hadden we volk voor een hele kersttafel. De dag voor kerst hebben we de hele woonkamer zelfs moeten verhuizen naar de garage om plaats te hebben voor zo’n lange tafel. (lacht) En zo zaten we drie jaar geleden op kerstdag plots met veertien rond de feesttafel. Op kerstdag is mijn man al onze gasten thuis gaan oppikken, en hij heeft ze ’s avonds uiteraard ook allemaal naar huis gebracht.
Het feest begon om 11 uur met, zoals het hoort, een glaasje cava en aperitiefhapjes. Als voorgerecht maakte ik scampi’s klaar, en als hoofdgerecht stond er een heerlijk stukje hert met aardappelgratin en appelen met veenbessen op het menu. En als dessert kerstbuche, natuurlijk! We hadden ook voor iedereen een klein cadeautje. De volwassenen kregen een knusse wintersjaal en pralines, de kinderen een pop of een tractor en héél veel chocolade.
Dat konden we allemaal realiseren dankzij gulle gevers. Het vlees kregen we van onze goede vriend Johan, de buche werd geschonken door onze bakker, Bakkerij Roose, en Ronny en Karine, een bevriend koppel van de bowling in Zomergem, schonk de cadeautjes. En de gerant van de Delhaize was zo onder de indruk van onze plannen dat we er voor maar liefst honderd euro mochten winkelen.
Ik wil dus zeker niet alleen met alle pluimen gaan lopen. Of ik het opnieuw zou doen? Absoluut, want ook al vierden we dat jaar met wildvreemde mensen, toch voelde het als het ultieme kerstfeest. In het begin was iedereen wat onwennig, maar eens het ijs gebroken, leek het alsof we elkaar al jaren kenden. Alsof we een echte familie waren. De baby van het jonge koppel werd door iedereen in de wangen geknepen, en de kindjes van het vluchtelingengezin noemden me al gauw ‘tante Nicole’.
En na het eten sprong iedereen recht om de afwas te doen. Ik krijg er nog altijd kippenvel van als ik eraan denk. En het geeft me alleen maar meer goesting om het nog eens te doen. Met heel veel pijn in het hart vieren Luc en ik Kerstmis dit jaar alleen, omdat ik voor de derde keer vecht tegen kanker, maar ik hoop die bladzijde tegen eind volgend jaar te hebben omgedraaid. Dan staat onze deur opnieuw wagenwijd open voor iedereen die alleen moet vieren.”
Stefanie gelooft in de magie van Kerstmis
Stefanie (23): “Lief zijn voor elkaar zonder daar wat voor terug te verwachten, dat is waar het voor mij allemaal om draait. Om die reden zette ik drie jaar geleden, spontaan en zonder medeweten van mama, een berichtje op sociale media met de vraag: ‘Ben jij alleen met de feestdagen en zou je graag mee aan tafel willen schuiven met mijn familie? Stuur mij dan gerust een berichtje.’
Eerlijk gezegd had ik geen al te hoge verwachtingen. Het moet immers niet makkelijk zijn om toe te geven dat je alleen of eenzaam bent. En al helemaal niet om Kerstmis bij een wildvreemde te vieren. Maar geloof het of niet: ik werd overstelpt met berichtjes. Onder meer van vrienden en kennissen die het een prachtige daad vonden, maar evengoed van mensen die wel wat gezelschap konden gebruiken. Zo gebeurde het dus dat mama en ik op kerstavond met twee, en op kerstdag met één wildvreemde bij ons aan de feesttafel zaten.
Of mama dat wel oké vond? Absoluut. Ik kom uit een warm nest en ben grootgebracht met het idee dat niet iedereen zoveel geluk heeft als ik. Dat er mensen zijn die het met veel minder moeten doen, die geen familie hebben om op terug te vallen, of die nooit liefde hebben gekend. En dat zelfs een klein gebaar een wereld van verschil kan maken voor die mensen. Zo hebben mijn ouders ooit een dakloze uitgenodigd voor een maaltijd, en vierde tot voor kort de buurvrouw die haar man verloor mee kerst met ons. Ik heb het dus van geen vreemde…
Inmiddels is het een traditie geworden om op kerstavond, kerstdag en zelfs Nieuwjaar mensen uit te nodigen die niet alleen willen zijn. Voor het vierde jaar op rij al schuiven er wildvreemden mee aan de feesttafel. Wie dat dan zijn? Het eerste jaar vierden we bijvoorbeeld samen met Peter, een gescheiden man van vijftig. Normaal bracht hij kerst altijd door met zijn schoonfamilie, maar na de breuk was hij met de feestdagen alleen. Zijn moeder was er nog wel, maar zij woont in het rusthuis, en dat is niet echt de plek waar je op Kerstmis even binnenvalt en zomaar je voetjes onder de tafel schuift.
Soms krijg ik ook sceptische reacties: ‘Je weet toch niet wie je over de vloer krijgt?’ Maar ik ga uit van het goede van de mens
Ik wilde hem het jaar erna opnieuw uitnodigen, maar toen bleek hij al andere plannen te hebben. Ik was zo blij voor hem. Ook Rita is bij ons al kerst komen vieren. Zij is een oudere weduwe zonder kinderen. Haar zie ik trouwens nog altijd. Soms gaan we naar de markt of maken we een wandeling in het park. Want ze is natuurlijk niet enkel met de feestdagen alleen… Iedereen is welkom, met welk verhaal dan ook. Het liefst zou ik iedereen die me een berichtje stuurt uitnodigen, maar zo groot is het thuis spijtig genoeg niet.
Om het zo eerlijk mogelijk te laten gaan, nodig ik de mensen uit die me het eerst contacteren. Al is het wel lastig om al die anderen teleurgesteld achter te laten. Daarom stel ik soms voor om tussen kerst en oudjaar samen een wandeling te maken. Het is niet hetzelfde als een kerstfeest met alles erop en eraan – een viergangenmenu én cadeautjes – maar ze voelen zich op zijn minst één dag minder eenzaam, toch?
Hoewel de meeste mensen enthousiast zijn over het idee, krijg ik ook altijd sceptische reacties. ‘Allez Stefanie, je weet toch nooit wie je over de vloer krijgt? Misschien zijn het wel mensen met slechte bedoelingen. Wat dan?’ Ik beweer niet dat dat niet zou kúnnen, maar ik ga veel liever uit van het goede van de mens. En het is niet dat ik die mensen zomaar mijn adres geef. De mensen die nu hun voetjes bij ons onder de tafel schuiven, sprak ik al kort aan de telefoon. Ik voel goed aan wanneer iemand oprecht is en wanneer niet, een stem verklapt veel over het karakter, vind ik.
Ik begrijp wel waar het wantrouwen vandaan komt. Je hoort en leest de meest verschrikkelijke dingen op de radio en in de krant. Maar ik geloof heel erg in de magie van Kerstmis. Mensen worden milder voor elkaar, stellen hun hart wat sneller open en doen een extra effort voor zij die het nodig hebben. Waarom kan het niet het hele jaar door Kerstmis zijn?”
Meer interessante artikels:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!