Wat als je niet graag op vakantie gaat?
‘En, naar waar gaat jullie vakantie?’ Je hoort het élke zomer weer. Maar wat antwoord je als je niet graag reist? Redactrice Lisa doorbreekt het taboe.
Nergens beter dan thuis
We zaten nog maar een halfuur in de auto op weg naar ons vakantiehuisje in Zuid-Frankrijk of ik sprak al de woorden ‘daarom gaan we dus níét op reis’. Van dat halfuur stonden we al twintig minuten stil, terwijl de oprit van de autostrade waar de langste file van het jaar ons opwachtte nog lang niet in zicht was. Onze twee kinderen op de achterbank hadden al vier koekjes verkruimeld en hun melkfles op de enige plek gegooid waar ik niet met mijn armen aankon, maar wel zag hoe de melk druppelsgewijs in de zetelbekleding drong. Mijn zoon huilde en mijn dochter meldde voor de vierde keer dat ze kaka moest doen. Mijn man zat aan het stuur en staarde voor zich uit, immuun voor de chaos die zich op de achterbank bevond. Mijn vakantiestemming zakte met de seconde dieper weg. Het peil stond al bijzonder laag bij vertrek.
Redactrice Lisa: “We ruzieden al toen ik zei dat mijn man de koffers beter anders positioneerde. En ook toen we eindelijk op weg waren en moesten omkeren omdat hij zijn medicatie was vergeten”
Een uur voor we aan de helse autorit begonnen, had ik als een kip zonder kop kleren in een valies geramd, omdat we natuurlijk niet vroeger aan inpakken waren gekomen. Het volstouwen van de auto leek dan weer op Jacky Lafon die zich waagde aan Blokken: Tetris-blokken die verticale lijnen maakten in plaats van horizontale, valiezen die evenveel tegenzin hadden om op vakantie te gaan als wij. De eerste echtelijke ruzie vond plaats toen ik opmerkte dat mijn man de koffers beter anders positioneerde, de tweede toen we eindelijk op weg waren – ‘Hé, hé’ – en moesten omkeren omdat hij zijn hooikoortsmedicatie was vergeten.
Vakantiemaffia
Van ontspanning was geen sprake en van vakantiestemming al helemaal niet. Wie heeft dat woord uitgevonden, eigenlijk? Nee, in de auto waren er tranen, bij driekwart van ons vierkoppige gezin. “Hadden wij niet afgesproken dat we nooit meer op vakantie gingen?”, snufte ik tegen mijn man. Onze vorige vakanties met baby’s waren zo rampzalig geweest dat we tegen iedereen die het wilde horen en het niet wilde horen declameerden dat we niet meer op vakantie gingen. Jamais, never, no more. Ook al hadden we in ons kinderloze tijdperk graag gereisd, de staycation was hét trendwoord dat ons vanaf nu minstens achttien jaar zou bekoren. Hoe kwam het dan dat we toch zwetend en huilend in onze auto zaten, op weg naar onze vakantiebestemming?
Omdat we geplooid waren onder de vakantiemaffia. Mensen die dwepen met vakantie, leven voor het ‘opsnuiven van andere culturen’ en enkel over hun reizen kunnen praten in synoniemen van het woord ‘zalig’. Die mensen zijn vrienden van ons, ja. We zien ze graag. We respecteren hoe ze leven. Maar als ze ons even graag zouden zien als wij hen, zouden ze moeten beseffen dat we geen ruggengraat hebben en tóch zullen plooien voor de groepsdruk. Je kunt er niet omheen. Hoe beter het weer wordt, hoe meer mensen beginnen te praten over mogelijke vakantieplannen. Als je waagt te zeggen dat je niet op reis gaat, krijg je een meewarige blik.
Onze maatschappij draagt belevingen, genieten, leukheid en plezier hoog in het vaandel. Zeggen dat je vooral zo weinig mogelijk wilt beleven, thuis in je eigen structuur wilt blijven en geen nood hebt om wat dan ook te gaan opsnuiven is hetzelfde als zeggen dat je besloten hebt om uit de maatschappij te stappen en als kluizenaar door het leven te gaan. Na de vierde keer ‘Hoe, ga je écht niet op reis?’, zijn we geplooid en dat brengt ons hier. Doodongelukkig in de file. Steek me volgend jaar dit artikel onder mijn neus als ik weer dreig te plooien voor zon, zee en zwembad.
Gewoontemensen
Een oproepje bij onze lezeressen maakt echter duidelijk dat ik helemaal niet de enige ben die het avontuur van een buitenlandse reis met plezier inruilt voor een dagje in eigen tuin. Agnes (53): “’t Is toch gek? Het hele jaar ben je aan het werk in je huis en je tuin om alles mooi te maken. Wanneer je er dan écht van kunt genieten, vertrek je en laat je al dat moois achter.” Ook Emilie (36) blijft liever thuis:”Ik ben een gewoontemens. Ik wil mijn eigen bed ’s avonds, en mijn eigen spulletjes bij de hand. Daarbij komt nog eens dat ik het moeilijk vind om nieuwe mensen te leren kennen. Thuis ben ik sociaal en een babbelaar, maar op reis mensen aanspreken vind ik de hel.”
Lezeres Miriam: “‘Twee weken vakantie, dat is pas genieten van het leven’, hoor je dan. Terwijl ik denk: genieten jullie maar twee weken van het leven? Ik geniet het hele jaar, lekker thuis!”
De verhalen die bovenkomen zijn inspirerend in hun eenvoud. Frieda (65) gaat al 43 jaar naar zee en is het nog niet beu, Els (55) zet al 32 jaar geen voet in een ander land en de huwelijksreis van An (35), Lies (31) en Marina (51) ging naar De Ardennen en ze zijn er alle drie dolenthousiast over. En toch merkt iedereen die durft toegeven dat ze niet graag reizen op dat hun omgeving dat vreemd vindt. Barbara (51): “Ik heb de indruk dat veel mensen de sociale druk van de maatschappij of van vrienden of omgeving voelen. Als je geen verre reizen maakt zoals je vrienden, kun je er niet over meepraten en behoor je blijkbaar niet tot die groep.”
Miriam (52) vindt dan weer de ingesteldheid van mensen die dwepen met vakantie verkeerd. “Als ik zeg dat ik niet graag op reis ga, hebben mensen de neiging me te willen overtuigen van hun gelijk. ‘Twee weken vakantie, dat is pas genieten van het leven’, zeggen ze. Terwijl ik dan denk: genieten jullie maar twee weken van het leven? Ik geniet het hele jaar, lekker thuis! Ik vind er niets genieten aan, in een heet land naar ruïnes gaan kijken terwijl de lokale bevolking een siësta doet omdat het te warm is. Elke scheefstekende steen een bezienswaardigheid? Nee, dank je.”
Van Afrika tot in Amerika
De redenen om niet graag op vakantie te gaan, blijken divers. Op de eerste plaats staat het gedoe van de verplaatsing. Micheline (54): “Als ik naar mijn vakantiebestemming geflitst kon worden, zou ik graag reizen. Maar het begint al bij de rit naar de luchthaven in Zaventem. Je moet er uren op voorhand zijn, het inchecken bezorgt me stress en de douane passeren vind ik vervelend.” Ook Miriam (52) haat vliegen. “Je moet gruwelijk vroeg opstaan of ’s nachts uit bed om dan met je knieën opgetrokken in een ministoeltje te zitten. Met wat geluk krijg je een stinkend broodje met gesmolten kaas en worst om de tijd te verdrijven. Eens aangekomen moet je wachten op je koffers en dan pas mag je naar het hotel. Mensen die zeggen dat ze naar een bestemming gaan die ‘maar’ twee uur vliegen is: ik heb dat nog nooit op twee uur gedaan.”
Ook wie huisdieren heeft, kan niet zomaar op vakantie gaan wanneer hij of zij wil. Lie (56): “Toen ik besloot om huisdieren te nemen, gaf ik ‘op vakantie gaan’ op. Die keuze was helemaal niet moeilijk en ik sta er vandaag nog steeds achter. Als je katten, honden, schildpadden, ezels, geiten, paarden… in huis haalt, dan zorg je voor hen iedere dag van het jaar. En als ze dus niet meer op reis kunnen, dan blijf je lekker thuis.
Ik geniet elk jaar van mijn vakantie in “Nieverans en la Corniche”! (lacht) Tine (29) kreeg vele jaren rare blikken als ze zei dat ze niet op reis ging om op haar hond te letten. “Vorig jaar is hij gestorven en ben ik tijdens de zomer voor het eerst in jaren nog eens naar het buitenland getrokken. Maar ik heb het nooit erg gevonden die reizen op te geven.” En ook Jasmina (33) laat haar vakantie omwille van dieren, maar dan eerder omdat ze een boerderij heeft met melkkoeien: “Op reis gaan is praktisch niet haalbaar. We zijn gelukkig geen reis-mensen en de boerderij is ons perfecte excuus. Nu we twee dochters hebben, maken we wel vaker daguitstapjes, naar een dierentuin, gaan zwemmen. Er is zoveel te doen dicht bij huis. De kinderen missen het reizen niet omdat ze het niet kennen. En als ze later hun vleugels willen uitslaan, wens ik hen veel plezier toe. Maar wij blijven lekker elke zomer thuis.”
Heimwee naar huis
En dan is er nog dat koppige beestje, heimwee. Je vertrekt vol goeie moed op vakantie om na dag twee niets liever te willen dan terug thuis te zijn. Martine (52) wordt letterlijk ziek van heimwee. “Waarschijnlijk heeft dit iets te maken met mijn kindertijd. Als kind van 4,5 jaar moest ik naar het preventorium in Pulderbos omdat ik altijd ziek was. Ik begreep niet waarom ik niet thuis mocht blijven en mijn broer en zus wel. Daar is die heimwee begonnen. Intussen heb ik er al 52 jaar last van. Vakantie, zon en zee klinken mooi, maar na één dag wil ik terug naar huis.” En ook Chris (56) gaat niet op vakantie omwille van gezondheidsredenen. Zij heeft allergieën. “Ik heb een zonneallergie en houd ook niet van koude, sneeuw en kabelliften. Ik moet altijd mijn eten zelf maken omdat ik allergisch ben en dat is niet simpel op reis. Dus nee, ik ga niet op vakantie. Maar er zijn ergere dingen in het leven!”
En hoe lief ze ook zijn of hoe graag we ze ook zien: ook kinderen kunnen ervoor zorgen dat een reis minder tot niet leuk wordt. Bij mij is het omdat ze nog zo klein zijn, bij Joke (38) omdat ze moeilijke eters zijn. “Ze willen thuis al niets eten, wat moet ik dan op reis doen?” Heidi vindt het dan weer moeilijk omdat zij een nieuw samengesteld gezin heeft. “Mijn kinderen en die van mijn nieuwe partner zien elkaar niet zo heel vaak, daarom is de eerste avond altijd een moeilijke omdat iedereen z’n plekje moet vinden. Dat haantjesgedrag is niet ideaal op vakantie, omdat we dan te dicht op elkaar lip zitten.”
Vakantie kost geld
Tot slot is er nog de financiële factor. Elke vakantie kost geld, sommigen zelfs veel geld. En dat heeft niet iedereen er voor over. Barbara (51): “Wij moeten keuzes maken en dan gaat de voorkeur naar belangrijkere dingen als zonnepanelen of de vernieuwing van ons interieur. Als je zegt dat je geen geld hebt om op vakantie te gaan, kom je precies van een andere planeet!”
Laat het duidelijk zijn: wie niet op vakantie gaat, is niet wereldvreemd. We zijn niet saai, we zijn geen hokjesdenkers. Bij de ene is het een mening, een smaak. En daar wordt niet over gediscussieerd. Bij de andere is het een rationele beslissing. En ook daar moet je respect voor hebben. Geniet van jullie vakantie, of het nu thuis of ergens anders is!
Tekst: Lisa Gabriëls, coverbeeld: Getty Images