SOS opvoeding: “We vinden het niet oké dat onze zoon veel tijd spendeert voor al die schermen, maar tegelijkertijd zien we ook geen uitweg”

Didier en Sophie vragen zich af of hun zoontje Jules van zes niet te veel op schermpjes kijkt.

Wat zegt mama Sophie?

“Als we vragen om te stoppen met tv-kijken, begint Jules soms te wenen, krijsen of stampen”

Sophie (37): “We weten het even niet meer. Jules, ons zoontje, is in juni zes jaar geworden. Hij is altijd al gefascineerd geweest door bewegende beelden op het scherm. Als hij naar televisie kijkt, lijkt het alsof hij in het scherm gezogen wordt. Hij hoort dan zelfs niet meer wat we zeggen, zo sterk leeft hij mee met wat er op het scherm gebeurt. Soms zie je hem echt verdrietig kijken en soms lacht hij hardop. Gisteren had ik de indruk dat hij aan het praten was tegen een van de figuren in de tekenfilm. Als we hem iets willen vragen, moeten we ook letterlijk tussen hem en het scherm gaan staan. 

Ondertussen heeft hij ook de tablet ontdekt. Didier heeft daar heel wat spelletjes opgezet die Jules zelf heeft mogen kiezen. Wanneer we Jules eindelijk van de televisie weg krijgen, grijpt hij nu meteen naar de tablet. ‘Vraag hem dan die tablet weg te leggen’, zou je zeggen. Maar daar zit ‘m ook een probleem: als we Jules vragen om te stoppen met tv-kijken of de tablet weg te leggen en iets anders te doen, reageert hij heel fel. Het is al meermaals gebeurd dat hij op dat moment weent, krijst en op de grond stampt. Hij heeft zelfs een keer de afstandsbediening naar de andere kant van de living gegooid. 

Toen hij kleiner was, konden we zijn schermtijd gemakkelijker controleren. Hij had ons toen ook nodig om de televisie aan te zetten en een filmpje te kiezen. Als het programma of het filmpje gedaan was, deed Jules spontaan iets anders. Ondertussen weet hij Netflix te vinden en kijkt hij voor je het weet een hele dag tekenfilms. Soms zou je vergeten dat hij er is. Wanneer hij al een hele tijd aan het kijken is, kan hij nog moeilijk stilzitten, heb ik gemerkt. Hij gaat dan bijvoorbeeld ondersteboven in de zetel hangen of omgekeerd voor de zetel liggen. Is dat normaal? Of zou dat aangeven dat het te veel is?”

Wat zegt papa Didier?

“Omdat we zelf ons werk gedaan moeten krijgen, hebben we de tijd niet om voortdurend met Jules te strijden”

Didier (36): “Het is echt niet evident. We vinden het echt niet oké dat Jules zo veel tijd spendeert voor al die schermen. Wie weet is het schadelijk voor zijn verdere ontwikkeling. Tegelijkertijd zien we niet echt een uitweg. Sophie en ik werken nu noodgedwongen thuis, en elke woensdagnamiddag is Jules bij ons omdat hij niet naar opa en oma kan. Omdat we ons werk gedaan moeten krijgen, kunnen we het ons niet permitteren om de hele tijd met Jules te strijden. Daar hebben we gewoon geen tijd voor. Ook de vakanties zijn een probleem nu. Mijn vrouw en ik hebben in de kerstvakantie moeten werken en Jules heeft opnieuw ongelooflijk veel uren tv gekeken. Als hij geen tv kijkt of op de tablet bezig is, zeurt hij de hele tijd dat hij zich verveelt. Hij ligt dan op de grond met de voeten tegen de muur en herhaalt de hele tijd: ‘Ik weet niet wat doen.’ Ik word er op sommige momenten helemaal gek van. 

Ook in de weekends speelt zich hetzelfde scenario af, Jules verveelt zich of zit voor een scherm. Is dat eigen aan de leeftijd, dat vervelen? Hij heeft zoveel speelgoed. Blokken, playmobil, lego, puzzels, auto’s, knikkers, tekenmateriaal, een trein, kijkboekjes… en toch verveelt hij zich. Ik snap dat niet. Of zou het komen doordat hij enig kind is? Kinderen die broers of zussen hebben, kunnen zich misschien gemakkelijker bezighouden? Alhoewel, ik hoor dan van vrienden dat die dan weer vaker ruzie maken.

Het goede nieuws is wel dat ik het ongelooflijk vind om te zien hoe handig hij ondertussen is met die dingen. Hij bekijkt zelfs filmpjes via YouTube. Maar dan nog: is het wel oké om hem zoveel televisie te laten kijken? Weet jij hoe andere ouders dat doen? We hopen wel echt dat de scholen deze keer openblijven…”

Hoe moet het nu verder?

“Kinderen hebben echt de hulp nodig van een volwassene om te stoppen met hun schermtijd”

Psychotherapeut Sven Bussens: “Zoals bij veel kinderen is ook bij Jules de aantrekkingskracht van het scherm bijzonder groot. Filmpjes en spelletjes kunnen ontspannen, kennis bijbrengen en helpen om bepaalde vaardigheden verder te ontwikkelen. Tegelijkertijd kunnen kinderen door te veel voor een scherm te zitten ofwel heel overprikkeld, ofwel heel gelaten worden. Het kan ook ten koste gaan van het verder ontwikkelen van andere vaardigheden, interesses en kennis. 

Jonge kinderen hebben dus nood aan duidelijke afspraken om het gebruik van schermen te beperken. Tijdens het kijken maken de hersenen een stof aan die zorgt voor een tevreden en belonend gevoel. Zelf stoppen en dat gevoel verliezen is voor kinderen te moeilijk, ze hebben daar echt de hulp van een volwassene bij nodig. Bovendien vraagt de online wereld, net zoals de gewone wereld, begeleiding van een volwassenen. Je kunt niet van een kind verwachten dat het daar alleen z’n weg in vindt. Tegelijk benadruk ik tegenover Didier en Sophie dat deze tijd lastig is. Er moet gewerkt worden én voor de kinderen gezorgd worden. Nog meer dan anders mogen we dus nu kiezen voor ‘goed genoeg ouderschap’.

Didier en Sophie kunnen zich goed vinden in de informatie die ik hen geef. Didier vertelt dat het hem sterkt in de overtuiging dat het belangrijk is om afspraken te maken over de schermtijd en dat Sophie en hij, gezien het thuiswerk, moeten nagaan wat mogelijk en haalbaar is. Sophie merkt op dat Jules waarschijnlijk overprikkeld wordt en dat hij hierdoor vanaf een bepaald moment niet meer kan stilzitten. We gaan na hoe we de schermtijd voor Jules kunnen beperken en wat kan helpen om de overgang van het kijken op een scherm naar iets anders te vergemakkelijken. 

Sophie en Didier nemen zich voor om de schermtijd op woensdag en tijdens het weekend tot twee uur te beperken. Didier vertelt dat dit waarschijnlijk nog te veel is, maar dat dit misschien wel haalbaar kan zijn met het thuiswerk. Sophie knikt en stelt voor om voor Jules een schema op te stellen zodat de nieuwe regel duidelijk is. Samen bekijken we of Jules hier een inbreng in kan hebben en of we er in plaats van een regel opgelegd door de ouders een afspraak van kunnen maken. Als kinderen binnen de grenzen van de ouders ook eigen keuzes kunnen maken, wordt de kans groter dat de afspraak werkt. Belangrijk is ook dat Jules informatie krijgt over waarom zijn schermtijd beperkt wordt. Sophie geeft nog aan dat het Jules misschien kan helpen om hem telkens zo’n 5 minuten voor de televisie uit moet, te verwittigen. 

Tijdens de volgende sessie vertellen Didier en Sophie dat er veranderingen zijn in de goede richting. Sophie heeft samen met Jules kaartjes gemaakt. Elk kaartje staat voor een aflevering van zijn favoriete tekenfilm. Hij mag elke woensdag en in het weekend vier kaartjes gebruiken. Jules kan kiezen of hij de kaartjes allemaal in één keer gebruikt of dat hij ze verdeelt over de dag. De voorbije twee weken heeft dat goed gewerkt. Didier: ‘We hebben Jules verteld dat we te weten gekomen zijn dat veel kijken naar een scherm slecht kan zijn voor de ogen en de hersenen. We hebben de indruk dat hij deze boodschap goed opgevangen heeft.’ Didier en Sophie vertellen verder dat ze 5 minuten voor de tv uitgaat het kookwekkertje zetten. Op dat moment vragen ze Jules ook om de aflevering even op pauze te zetten zodat hij ziet dat het wekkertje gezet wordt. Sophie merkt op dat hij zo ook iets gemakkelijker van het verhaal kan loskomen. 

Didier geeft aan dat het afzetten van de tv nu vlotter gaat, maar dat Jules zich na een paar minuten opnieuw verveelt en dat ook zegt. Didier: ‘Hij blijft dat dan herhalen tot we erop ingaan en dan volgt er vaak nog een scène met stampende voeten.’ Sophie bedenkt dat het Jules misschien kan helpen om voor hij tv kijkt al te bedenken wat hij erna zal doen. Didier zegt dat het een goed idee kan zijn om dat speelgoed dan ook al klaar te zetten. Didier neemt zich voor om Jules daarnaast duidelijk te maken wanneer hij tijd heeft om samen iets te doen. Ze maken daarvoor een klok op papier die precies zal aangeven waar de grote wijzer en de kleine wijzer moeten staan. Volgens Sophie zal Jules kunnen zien wanneer de wijzers op de echte klok gelijk staan met die op de tekening. We ronden af en Didier geeft aan er vertrouwen in te hebben. Sophie zegt dat ze zal laten weten hoe het verlopen is en of ze nog een nieuwe afspraak willen maken.”

Uit: Libelle 07/2021 – Tekst: Sven Bussens, psychotherapeut, auteur en docent. Meer info op borgerhoff-lamberigts.be/auteurs/sven-bussens en oplossingsgerichtcentrum.be

Meer opvoedingskwesties:

• SOS opvoeding: “Onze zoon is nog maar zes, maar gedraagt zich al zo dominant”
• SOS opvoeding: “Ik heb ontdekt dat mijn 16-jarige dochter naaktfoto’s krijgt van haar vriendje, en ben bezorgd dat zij ook foto’s van zichzelf terugstuurt”
• SOS opvoeding: “Onze dochter legt de lat heel hoog voor zichzelf. Als het niet perfect kan, doet ze het liever niet”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!