SOS opvoeding: “Mijn zesjarige dochter lijkt de hele tijd kwaad op mij. De kleinste dingen zorgen voor boze reacties”

Liesbeths dochter Sien van zes lijkt de hele tijd boos op haar. Liesbeth vraagt zich af of dat komt doordat zij en Siens vader een jaar geleden zijn gescheiden.

Wat zegt mama Liesbeth?

“Sien zegt vaak dat ik haar toch niet lief vind. Harde woorden voor een kind van zes”

Liesbeth (35): “Mijn ex-man Gert en ik zijn nu een jaar gescheiden. Nog niet officieel, maar we wonen wel al negen maanden apart. We zijn als vrienden uit elkaar gegaan. We hebben nooit echt veel ruzie gemaakt, er was gewoon niets meer tussen ons. In het begin bleef Gert af en toe eens slapen en probeerden we nog zoveel mogelijk dingen samen te doen met Sien, onze dochter van zes. Nu Gert een nieuwe vriendin heeft en ik ook af en toe afspreek met iemand, is dat wat verwaterd.

Ik ben hier omdat ik even niet meer weet wat te denken over het gedrag van Sien, laat staan wat eraan te doen. Ze lijkt de hele tijd kwaad op mij. De kleinste dingen zorgen voor boze reacties, verwijten, geroep, huilbuien en soms zelfs driftbuien zoals toen ze twee of drie was. Alles is de laatste weken een aanleiding tot vervelend gedrag: de confituur die niet op de juiste plaats op tafel staat, ik die de verkeerde snoep koop, die niet snel genoeg reageer op haar vraag, die niet lief ben voor haar… en ga zo maar door. Ik heb mij al afgevraagd of het iets te maken heeft met de scheiding. We hebben haar al gezegd dat mama en papa niet meer samenwonen en hebben het ook doorgegeven aan de school. Maar wanneer ik nog eens wil herhalen dat Gert en ik niet meer samenwonen, zegt ze gewoon ‘stop’ en draait ze zich om. Het lijkt alsof ze het niet wil horen. Nu, ik wil dit ook wel respecteren en haar niet belasten. Ze is uiteindelijk nog maar zes jaar. Ze hoeft niet alles te weten, want ze kan dit nog niet begrijpen. Ik vind het belangrijk dat ze een onbezorgde jeugd heeft en dat ze gelukkig opgroeit. Ik weet niet hoe Sien bij Gert is, het is al even geleden dat we met elkaar gesproken hebben. Hij zal het wel geen probleem vinden dat ik om raad vraag. We hebben afgesproken dat we wat betreft de opvoeding beiden kunnen doen wat we willen en wat ons goed lijkt. We vertrouwen elkaar hierin. Sien gaat normaal gezien één op de twee weekends naar Gert omdat hij veel werkt. We zijn hier soepel in, het heeft nog nooit tot spanningen geleid. We willen hier ook geen conflicten rond, dat lijkt ons niet goed voor Sien. En als we regeling eens veranderen, verloopt dat altijd vlot. Het lijkt ook geen probleem voor Sien, ze zegt hier niets over.

Ik vind het wel vreemd dat Sien ook opnieuw in haar bed plast. Ze was nochtans op jonge leeftijd al droog. Zou dat ook iets met de scheiding te maken hebben? Wat me nog het meest verontrust, is dat ze vaak zegt dat ik haar toch niet lief vind en dat ze toch nooit iets goed kan doen. Ik vind dat harde uitspraken voor een kind van zes. Er is een periode geweest dat Sien bij het minste wat ze niet leuk vond zei dat ze naar papa wilde, of dat het van papa wel mag. Soms bleef ze ook eindeloos vragen: ‘En wanneer komt papa dan naar huis?’ Of: ‘Wat is papa nu aan het doen?’ Dat was echt niet evident voor mij, want eigenlijk was het Gert die aanstuurde op een scheiding. Hij heeft als eerste de vraag gesteld of we niet beter uit elkaar zouden gaan. Ik had er ook al over nagedacht, maar toch kwam de vraag op dat moment stevig binnen. Eigenlijk was ik er nog niet klaar voor, maar ik ben er toch in meegegaan. Op twee weken tijd had Gert een nieuw huis en was alles geregeld. Ik zat op dat moment met zoveel verdriet dat ik Siens vragen er niet kon bijnemen. En ja, ik heb toen een paar keer gezegd dat het voor mij ook niet gemakkelijk was en dat ze moest stoppen met al die vragen. Had ik dat niet mogen zeggen? Zou dat de reden zijn dat ze nu nog altijd niets vertelt? Ik hoop dat ze mij dit niet kwalijk blijft nemen. Het is nooit mijn bedoeling geweest om haar verdriet te doen. Maar ik kon echt niet op dat moment… Ik had ook niemand om haar naar toe te brengen. Ik stond er alleen voor. Wat kan ik toch doen om het beter te maken voor Sien?”

Hoe moet het nu verder?

“Ook jonge kinderen hebben nood aan een duidelijk en waar verhaal over een scheiding”

Psychotherapeut Sven Bussens: “Liesbeth is duidelijk bezorgd over hoe Sien zich voelt, en ze vraagt zich terecht af of de scheiding een invloed kan hebben op haar gedrag. Sien en Gert zijn in alle rust en vriendschap uit elkaar gegaan en in de beginperiode van de scheiding deden ze voor Sien zo veel mogelijk dingen samen. Tegelijkertijd geeft Liesbeth ook aan dat ze in de beginperiode niet altijd de mentale ruimte had om Siens vragen te beantwoorden. Het is ook onduidelijk hoe helder de situatie rond de scheiding en de bezoekregeling op dit moment voor Sien is.

Sien heeft nooit echt een duidelijk verhaal gekregen heeft bij de scheiding, blijkt uit de volgende sessie. Kinderen, ook jonge kinderen, hebben nood aan een voor hen verstaanbaar en waar verhaal, waarbij zij expliciet te horen krijgen dat zij geen enkele schuld treffen in de scheiding, dat het de keuze is van papa en mama. In de daaropvolgende week zoekt Liesbeth een passend moment en een passende insteek om dit duidelijk te maken aan Sien. Uiteindelijk leest Liesbeth een boek voor over een jongetje dat heel verdrietig was over de scheiding van zijn ouders, maar gaandeweg een aantal voordelen ontdekt aan het hebben van twee huizen. Tijdens het verhaal is Sien heel aandachtig en stelt ze heel wat vragen. Liesbeth heeft met dat boek een manier gevonden om Sien te vertellen dat mama en papa niet meer verliefd zijn op elkaar en allebei andere dingen belangrijk vinden, waardoor samenleven in een huis te moeilijk geworden was. Liesbeth vertelt dat het Sien zichtbaar rust bracht toen ze vertelde dat mama en papa geen koppel meer zijn en dat ook niet meer zullen worden, maar dat zij wel voor altijd haar mama en papa blijven. Ze zegt ook dat ze dus altijd voor haar zullen blijven zorgen, elk op hun eigen manier en elk in een ander huis. 

Sien stelt in de weken nadien meer en meer vragen over de scheiding. Vooral het weten dat deze situatie definitief is en dat ze niet verder kan hopen dat mama en papa weer gaan samenwonen is een moeilijke, maar tegelijkertijd belangrijke boodschap. Liesbeth vertelt dat het lijkt alsof Sien hierdoor opgelucht is. Na enkele weken vertelt Liesbeth dat Sien opnieuw droog is en dat ze opnieuw knuffels krijgt en zelf mag geven. Mama vertelt dat Sien nu wel opnieuw vragen stelt over wanneer ze papa zal zien en of papa dan met haar kan spelen. Liesbeth vertelt ook dat ze bezorgd is omdat Sien nu meer huilt als er over papa gepraat wordt. In de daaropvolgende sessies gaan we samen na hoe het verdriet van Sien een plaats kan krijgen en hoe Liesbeth haar verder kan helpen om het verdriet te uiten en te luisteren naar wat zij belangrijk vindt. Liesbeth denkt dat het Sien zal helpen als ze haar papa meer kan zien en als er meer duidelijkheid zou zijn wanneer ze haar papa zal zien. Liesbeth belt Gert en vertelt hem wat er in de tussentijd gebeurd is en vraagt hem of ze samen, in het belang van Sien, afspraken kunnen maken over een verblijfsregeling. Ze spreken ook af om vanaf nu telkens op een kalender aan te duiden wanneer Sien naar Gert gaat. 

In de laatste sessie vertelt Liesbeth dat Gert enorm geschrokken is door het gedrag en de emoties van Sien. Hij vertelt dat Sien hem ook had gevraagd om dat boek ‘van die jongen met twee huizen’ voor te lezen. Ook hij krijgt heel wat vragen van Sien en geeft dezelfde boodschap als Liesbeth: ‘We zijn geen koppel meer en zullen dat ook nooit meer worden, maar we blijven voor altijd jouw papa en mama en zullen ook altijd voor jou zorgen.’ ”

Uit: Libelle 26/2020 – Tekst: Sven Bussens, auteur en docent aan Hogeschool Gent, hoofdopleider in het Oplossingsgericht Centrum (oplossingsgerichtcentrum.be)

Meer lezen:

• SOS opvoeding: “Mijn zoon en ik hadden altijd een goed contact, tót hij die spelcomputer gekocht heeft”
• SOS opvoeding: “Onze 14-jarige zoon vertelt ons helemaal niets meer en zit de hele tijd op zijn kamer”
• SOS familie: “Emilie is bang dat ze op de tweede plaats zal komen, dat de kinderen hun plusmama liever gaan zien”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes! seconden