SOS opvoeding: “Onze 14-jarige zoon vertelt ons helemaal niets meer en zit de hele tijd op zijn kamer”

De 14-jarige Tibo trekt zich vaak terug op zijn slaapkamer en praat bijna nooit met zijn ouders. Volgens papa Mauro (44) is het typisch pubergedrag, maar mama Ingrid (43) maakt zich ernstig zorgen over het gedrag van hun zoon. Daarom gaan ze te rade bij psychotherapeut Sven Bussens. 

Wat zegt mama Ingrid?

‘Volgens mijn man wil ik alles te veel controleren, maar ik wil gewoon dat het goed gaat met onze zoon”

Ingrid: “Toen Tibo klein was, was hij altijd goedgezind, maar nu horen we hem niet meer. Hij komt van school en verdwijnt naar zijn kamer. Hij antwoordt op geen enkele vraag meer, gaat niet meer naar de jeugdbeweging of het speelplein, er komen geen vrienden langs. Ik denk dat er iets ernstigs met hem aan de hand is.

Alles hebben we al geprobeerd, maar hij wil ons niets vertellen. Ik word hier zo triest van. Vorige week ben ik zijn kamer binnengegaan en heb ik hem gezegd: ‘En nu ga je mij vertellen wat er hier allemaal gebeurt!’ Ik was zo kwaad. Maar zelfs dat interesseert hem niet, hij negeerde mij compleet. Ik ben beginnen huilen en ben niet gestopt tot Mauro thuiskwam. Is er iets gebeurd op school? Is hij depressief? Hebben wij iets fout gezegd? Gebruikt hij drugs? We weten het niet en ik word daar helemaal gek van. Ik heb ook de indruk dat het licht op zijn kamer brandt tot heel laat ‘s nachts.

Het moeilijke vind ik dat ik niet meer tot hem kan doordringen. Als ik iets vraag, antwoordt hij meestal kort en geïrriteerd. Soms doet hij alsof hij mij niet gehoord heeft. Ik vind dat je zo niet met je ouders omgaat. Ik ben zijn mama en ik heb toch het recht om te weten hoe het op school geweest is of hoe het met hem gaat? Zijn kamer is een rommelhok, tijdens het weekend blijft hij tot twaalf uur of later in zijn bed liggen, en ik mag daar allemaal niets over zeggen? Ik vraag mij echt af hoe het zo ver is kunnen komen. Soms denk ik dat mijn man misschien gelijk heeft: wellicht heb ik altijd te veel gedaan voor hem, waardoor hij nu niet voor zichzelf kan zorgen. Maar als ik hem niet roep om naar school te gaan, zijn boterhammen niet maak of zijn zwemzak niet klaarleg, dan gaat het gegarandeerd fout. Ik kan het niet laten om de dingen te controleren omdat ik graag wil dat alles goed loopt. Maar misschien overdrijf ik daar wel in, ik weet het niet meer. 

Wat mij ook frustreert, is dat Mauro niets doet. ‘Het gaat wel voorbij’, zegt hij de hele tijd. Maar wat als Tibo plots niet meer naar school gaat of zichzelf iets aandoet? Het enige wat mijn man doet, is tegen Tibo zeggen dat hij zich niet zo moet aanstellen. Veel bereikt hij daar niet mee, want het is hem toch ook niet gelukt om hem mee naar de therapeut te krijgen.” 

Wat zegt papa Mauro?

“Tibo is een puber en die hebben het al eens lastig met zichzelf. Daar moet je niet te veel eieren onder leggen”

Mauro: “Mijn vrouw is voor het minste over haar toeren. Tibo is een puber en die heeft het gewoon wat lastig met zichzelf. Ik vind niet dat we daar eieren moeten onder leggen. ‘Niet te veel seuten’, zei mijn vader altijd. Als Tibo niet uit z’n bed komt om naar school te gaan, dan zal hij zelf de gevolgen moeten dragen. Van mij hoeft hij niets te verwachten, en hij weet dat. Als het hem te veel is om tegen mij te praten, dan zoekt hij het zelf maar uit. Ik ben hier vaak in huis, hij kan altijd naar mij toe komen. Hij is oud genoeg, ik ga zijn hand niet vasthouden om op tijd te gaan slapen. Ingrid daarentegen… Ze bedoelt het natuurlijk goed, maar dat helpt hem niet. En uiteindelijk gaat hij altijd naar school, dus zo erg zal het wel niet zijn.

Ik ben meegekomen naar de therapeut op vraag van mijn vrouw. Ze heeft wel gelijk dat het niet leuk meer is om samen thuis te zijn. Ingrid roept, huilt en dreigt de hele tijd. En Tibo zegt of doet niks. En dan krijgen Ingrid en ik ook nog eens ruzie. Gezellig, hoor. Natuurlijk wil ik ook liever dat mijn zoon en mijn vrouw goedgezind en gelukkig zijn en dat we samen weer eens ergens naartoe kunnen. Dat komt er nooit meer van, want er is altijd wel iets de laatste tijd. Ofwel wil Tibo niet mee en is er daar ruzie over, ofwel is Ingrid te kwaad of te triestig omwille van iets anders dat er is gebeurd. Het is zelfs zo ver gekomen dat zij hem niet meer alleen thuis durft te laten, en zo geraken we samen ook nergens. Niet evident allemaal. Tja, daarom zijn we hier, denk ik dan.”

Hoe moet het nu verder?

“De ouders beslissen om een brief aan hun zoon te schrijven, en die onder zijn deur te schuiven”

Psychotherapeut Sven Bussens: “Ingrid en Mauro willen allebei dat het goed gaat met hun zoon en proberen op hun eigen manier zijn gedrag te veranderen. Ingrid maakt zich vaak kwaad en Mauro wil Tibo zelf tot inzicht laten komen.

We bespreken dat de puberteit vaak een stevige periode is voor zowel de tiener, de ouders als de nabije omgeving. In de hersenen en de rest van het lichaam van het kind treden heel wat hormonale veranderingen op. Daardoor zijn kinderen in deze periode extra gevoelig en kwetsbaar en stemmingswisselingen, een verstoord slaapritme en zich afzetten tegen de ouders horen daar vaak bij. Tegelijkertijd mag dat uiteraard geen vrijgeleide zijn voor risicogedrag.

Het is duidelijk dat deze inzichten bij Ingrid en Mauro meer rust brengen. Allebei zijn ze het erover eens dat ze opnieuw een beter contact met hun zoon willen, zodat er opnieuw kleine gesprekken kunnen plaatsvinden. Ze vinden het ook belangrijk dat Tibo weet dat hij op elk moment bij hen terechtkan en dat ze bereid zijn om hem met eender wat te helpen. Ingrid geeft aan dat het zo spijtig is dat het niet lukt om hem dat duidelijk te maken. Elke poging eindigt met een conflict. Na de tweede sessie beslissen de ouders om een brief te schrijven aan Tibo en die onder zijn kamerdeur te schuiven. In de brief schrijven ze dit: 

Tibo, we willen jou laten weten dat we je heel graag zien, en dat we bijzonder trots zijn op je uitgebreide kennis over het heelal. We willen jou ook laten weten dat het ons opvalt dat je de laatste weken meestal op je kamer zit, weinig of niet met ons praat en dat dat ons bezorgd maakt. Het feit dat je ons soms negeert, maakt ons verdrietig. We willen je laten weten dat we er altijd voor je willen zijn en dat we altijd samen met jou naar oplossingen willen zoeken. We willen dat het goed gaat met jou. Als je wilt, kun je eventueel ook terecht bij Awel, JAC, het CLB, een van je leerkrachten of nonkel Erwin. We hebben alle telefoonnummers op de achterkant genoteerd. We weten dat we je niet kunnen verplichten, we kunnen het je enkel aanbieden. Veel liefs, papa en mama.

Twee weken later vertelt Tibo Ingrid dat hij al een aantal keer naar Awel heeft gebeld. Tot vandaag weten Ingrid en Mauro niet wat hun zoon bespreekt, maar wat ze wel merken, is dat hij opnieuw samen met hen aan tafel zit en een beetje meer vertelt over hoe de dag is verlopen.

Mauro geeft aan dat het helpt om het contact positief te houden als hij bijvoorbeeld eenvoudige vragen stelt, zoals: ‘Naar welke muziek ben je aan het luisteren?’, ‘Is het een leuk computerspel?’, ‘Hoe was het vandaag met de leerkracht aardrijkskunde?’, ‘Was Kobe op school?’. Mauro en Ingrid willen op deze manier het contact beetje bij beetje opbouwen. Ze focussen nu meer op hoe zij dat zelf mogelijk kunnen maken en minder op hoe Tibo reageert. Ingrid geeft aan dat zij zich als mama goed voelt als ze kan aanbieden om bijvoorbeeld naar de bioscoop of naar zee te gaan (de therapie vond plaats in pre-coronatijden, red.). Ze geeft ook aan dat ze zich altijd voorbereidt op een ‘neen’. Ze weet dat het aanbieden het enige is waarover ze controle heeft, en dat er een belangrijke boodschap van uitgaat, namelijk: ‘Wij vinden jou belangrijk’.

Na enkele maanden laten Mauro en Ingrid weten dat ze geruster zijn, maar Tibo’s gedrag blijven opvolgen. Ingrid: “Hij heeft natuurlijk wel nog altijd puberstreken.”

Uit: Libelle 18/2020 – Tekst: Sven Bussens, auteur en docent aan Hogeschool Gent, directeur en hoofdopleider in het Oplossingsgericht centrum (oplossingsgerichtcentrum.be)

Meer lezen:

• Zo ver weg, maar toch dichtbij: twee families over hun lange afstandsrelatie
• Met hart en stiel: vaders en hun kinderen vertellen over hun gezamenlijke passie
• SOS familie: “Emilie is bang dat ze op de tweede plaats zal komen, dat de kinderen hun plusmama liever gaan zien”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!