Gemeenschappelijke rekening of elk z’n eigen potje: 8 geldkwesties die vaak spelen bij koppels
Waar moet je op letten als je trouwt? Wat doe je als de een een pak meer verdient dan de ander? Hoe regel je de financiën in een nieuw samengesteld gezin? Advocate Ann Maelfait en relatietherapeute Vanessa Muyldermans geven een helder antwoord op vaak gestelde geldvragen van koppels.
1. Welk huwelijksstelsel kiezen we best?
Floor (28): “Ik ben drie jaar samen met mijn vriend en we willen volgend jaar graag trouwen. We werken allebei voltijds, maar hij verdient per maand netto zo’n 500 euro meer dan ik. We denken ook al aan kinderen en de kans is groot dat ik, eens die er zijn, overschakel op een halftijdse job. Welke huwelijkscontract is dan voor ons het meest geschikt?”
Advocate Ann Maelfait van Rivus Advocaten: “Er zijn in het Belgisch rechtssysteem drie huwelijksstelsels:
1 Het wettelijk stelsel.
Je behoudt wat je had voor het huwelijk en tijdens het huwelijk komen alle inkomsten in een gemeenschappelijke pot, die bij een breuk of overlijden in principe in twee gelijke helften verdeeld wordt.
2 Scheiding van goederen.
Je behoudt wat je had voor het huwelijk en tijdens het huwelijk behoudt ook elke partner z’n eigen inkomsten. Dit stelsel wordt vaak gekozen door zelfstandigen of ondernemers, of als een van de partners een hoog risico heeft op schulden (bijvoorbeeld door een gokverslaving), zodat de ene partner niet aansprakelijk kan worden gesteld voor de schulden van de ander.
Het betekent wel: als de een meewerkt in het bedrijf van de ander en daar niet voor betaald wordt, staat die in principe met lege handen mocht het fout lopen.
3 Gemeenschap van goederen.
Alles komt in één pot terecht, zowel alles wat je had voor het huwelijk als de verdiensten tijdens het huwelijk. Dit stelsel wordt nauwelijks gekozen.
Weet dat je binnen de stelsels zelf nog nuances kunt aanbrengen, bijvoorbeeld dat huuropbrengsten van eigen goederen toch persoonlijk blijven of dat je in een stelsel van scheiding van goederen toch vermogen met elkaar deelt mocht het mislopen.
Ik denk dat voor jou, Floor, het wettelijk stelsel de beste keuze is. Als jij voor de kinderen zorgt en je man meer gaat werken en verdienen dan jij, dan komen die verdiensten in de gemeenschappelijke pot en worden de inkomsten dus ‘herverdeeld’. Dat lijkt me in jullie situatie niet meer dan rechtvaardig.”
2. Ik geef graag geld uit aan kleding voor de kinderen, mijn man vindt dat niet nodig. Hoe pakken we dit aan?
Jolien (40): “Ik geef makkelijk geld uit aan degelijke kleding voor de kinderen, mijn man vindt dat allemaal niet nodig. We hebben daar veel discussies over. Hoe vermijden we dat?”
Relatietherapeute Vanessa Muyldermans: “Ik raad jullie aan om samen te gaan zitten en te bekijken: waarom vind je zulke kleding voor je kinderen zo belangrijk? Heb je misschien het gevoel dat je je kinderen tekortdoet als ze in goedkopere kleding naar school gaan? Ben je bang dat ze opmerkingen gaan krijgen of uit de toon zullen vallen bij hun vrienden? Of misschien heb je de ervaring dat de kleding langer meegaat en zo zichzelf terugbetaalt?
Misschien kunnen jullie een maximumbedrag afspreken voor de kleding? Elke relatie is zoeken, zeker ook op geldvlak
En omgekeerd: waarom heeft je man het hier zo moeilijk mee? Misschien vreest hij dat de kinderen verwend zullen opgroeien of hecht hij zelf geen belang aan kleding? Of misschien geeft hij het geld liever uit aan andere dingen? Belangrijk is dat jullie luisteren naar elkaars noden en daar een compromis in vinden.
Misschien kunnen jullie een maximumbedrag afspreken voor de kleding? Elke relatie is zoeken, zeker ook op geldvlak, want hoe groot is de kans dat twee mensen over alles exact hetzelfde denken? Hopelijk komen jij en je man tot een compromis waarbij jullie je allebei goed voelen en waarbij geen van de twee met een onvervulde behoefte achterblijft.”
3. Mijn partner stort sommige inkomsten op zijn persoonlijke rekening, kan dat zomaar?
Zohra (39): “Mijn partner heeft een bijverdienste in het weekend en stort dat niet op de gemeenschappelijke rekening, maar op zijn persoonlijke. We wonen wettelijk samen en ik ging ervan uit dat we allebei ons volledige loon op de gemeenschappelijke rekening zouden storten. Merken dat hij dat niet doet, dat wringt bij mij.”
Advocate Ann Maelfait: “Op een gezamenlijke rekening kun je allebei geld storten en er ook allebei geld van afhalen. Omdat beide partners geld van die rekening kunnen halen, houdt zo’n rekening ook risico’s in, bijvoorbeeld als de een graag veel geld uitgeeft, terwijl de ander eerder spaarzaam is.
Daarom adviseer ik koppels: open een (gemeenschappelijke) huishoudrekening en spreek af wie er wat op stort. Heb je een tekort, dan stort je bij. Heb je over? Spreek dan af wat je ermee doet. Meestal blijft een teveel aan het eind van de maand gewoon op de rekening staan voor de volgende maand. Je hoeft op zo’n rekening ook niet allebei hetzelfde bedrag te storten, mij lijkt het fair dat wie het meest verdient ook in verhouding bijdraagt aan de huishoudrekening.
Het is belangrijk in een relatie dat je op geldvlak op dezelfde golflengte zit. Durf er dus al snel over te praten
Daarnaast kan elk nog z’n eigen rekening hebben voor eigen wensen en behoeftes, waar de ander niet per se een volmacht op heeft. Het verschil tussen een huwelijk onder het wettelijk stelsel en wettelijk samenwonen is trouwens dat bij een huwelijk alle inkomsten gemeenschappelijk zijn. Als een van de twee ze niet stort op de gemeenschappelijke rekening maar op een eigen rekening, dan heeft de ander toch nog recht op de helft van de persoonlijke spaarpot bij een eventuele scheiding. Bij wettelijk samenwonen is dat niet zo.
Mij lijkt het logisch dat jullie toch eens gaan samenzitten om dit te bespreken, zowel over wie wat stort op de gemeenschappelijke rekening als waar jullie die allemaal voor gebruiken. Goede afspraken maken goede vrienden. Misschien kun je zelf ook een persoonlijke rekening openen en daar een stuk van je loon op overzetten?”
4. Hoe regelen we de financiën in ons nieuw samengesteld gezin?
Natasja (56): “Mijn lief en ik zijn allebei gescheiden en we denken erover om te gaan samenwonen. Hij heeft drie kinderen, ik twee, hoe regelen we dat financieel het best? Wie betaalt er wat, wat is gebruikelijk op dat vlak? We willen allebei ook onze kinderen niets tekortdoen.”
Advocate Ann Maelfait: “Veel vragen hier en keuzes om te maken!
• Als jullie gewoon (feitelijk) gaan samenwonen zonder officieel iets te regelen, dan heeft dat geen financiële gevolgen. Ieder behoudt z’n eigen inkomen en je kunt afspreken wie wat betaalt.
Traditioneel betaalt elk de kosten voor z’n eigen kinderen en wordt er een gemeenschappelijke rekening geopend voor de kosten van het huis, eten, vakantie… waarin jij dan bijvoorbeeld 3/7 stort van een bepaald bedrag en je partner 4/7, omdat hij drie kinderen heeft en jij maar twee.
Tenzij jullie iets anders beslissen, natuurlijk, bijvoorbeeld omdat een van jullie een stuk meer verdient of een van jullie meer voor de kinderen zorgt, net zoals in een klassiek gezin.
• Mochten jullie wettelijk gaan samenwonen of trouwen, dan heeft dat vooral gevolgen voor het huis en de inboedel als een van jullie overlijdt. De langstlevende kan dan in de gezinswoning blijven wonen.
Mijn ervaring is dat mensen die kiezen voor een huwelijk in een nieuw samengesteld gezin vaker voor scheiding van goederen kiezen dan voor het wettelijk stelsel, omdat de financiën dan netjes gescheiden blijven en de kinderen zeker niks tekortgedaan wordt. Samen met een notaris kun je alle mogelijkheden overlopen.”
5. Mijn vriend heeft een bouwgrond. Zijn er valkuilen als we er samen een huis op zetten?
Sofie (35): “De ouders van mijn vriend hebben voor elk van hun kinderen al een lap grond gekocht. Ik vraag me af hoe dat in zijn werk gaat als we er samen een huis op zetten: blijft de grond dan gewoon van hem en delen wij de waarde van het huis? Of koop ik mij beter ook voor de helft van de grond in?”
Advocate Ann Maelfait: “Ik had onlangs in mijn praktijk een schrijnend geval van een vrouw in zo’n situatie. Zij had een heel mooie woning gebouwd op de grond van haar partner, maar de regel is: als jij de eigenaar bent van de grond, dan is ook het huis dat erop staat automatisch van jou. Zij kreeg bij het einde van hun relatie wel een vergoeding, maar die komt vaak niet overeen met de werkelijke waarde.
Als de een fulltime werkt en de ander voor de kinderen zorgt, is het wettelijk huwelijksstelsel vaak het rechtvaardigst
Bij een huwelijk kun je je huis laten schatten en kun je vergoed worden op basis van de huidige waarde van het huis, bij samenwoners kun je in principe enkel het geld dat je erin gestopt hebt, terugkrijgen, zonder meerwaarde. En dan moet je nog kunnen bewijzen hoeveel geld je bijgedragen hebt.
Daarom is het heel belangrijk om de grond in te brengen in de gemeenschap of om — wanneer je met scheiding van goederen wilt trouwen — vóór het huwelijk een stuk van de grond over te kopen, idealiter de helft, waardoor je allebei evenveel rechten hebt op de woning die erop gebouwd wordt.”
6. Als we trouwen, kunnen we dan al iets doen om een eventuele scheiding financieel makkelijker te maken?
Mara (26): “Zowel mijn vriend als ik zijn kind van gescheiden ouders en we zijn er ons erg van bewust dat een relatie op de klippen kan lopen. Kan ik nu al iets doen om de financiële discussies na een breuk zo klein mogelijk te houden? En is het nu eigenlijk beter om te trouwen of niet?”
Advocate Ann Maelfait: “Ik pleit altijd voor financiële onafhankelijkheid van beide partners, maar huwen regelt alles financieel toch echt wel beter. Cru gezegd is een huwelijkscontract er niet voor het huwelijk, maar voor als er gescheiden wordt of als een van de partners overlijdt. Dankzij je contract weet je wat je in zo’n geval zult krijgen.
Ook bij een contract met scheiding van goederen kun je bepalen wat er gebeurt bij een echtscheiding. Normaal behoud je enkel je eigen vermogen, maar je kunt ook een ‘verrekenbeding’ afsluiten, waarin bijvoorbeeld afgesproken wordt dat de ander een forfaitaire som krijgt of dat het verschil tussen de twee ‘vermogens’ gecompenseerd wordt. Wat je níét op voorhand kunt regelen, is de alimentatie.”
7. Ik ken mijn nieuwe vriend nog maar vijf weken. Is het raar om nu al over geld te praten?
Maura (45): “Na een huwelijk waarin veel ruzie gemaakt werd over geld en een moeilijke scheiding, ben ik sinds kort aan het daten met een heel leuke man waar ik veel plezier mee maak. Alleen weet ik niet hoe hij er financieel voor staat en hoe hij over bepaalde geldzaken denkt. Is het raar om daar nu al naar te polsen?”
Relatietherapeute Vanessa Muyldermans: “Weinig mensen durven in een vroeg stadium van een relatie over geld te praten, uit schrik om over te komen als een geldwolf of als iemand die er veel belang aan hecht. Maar geld moet ook over de tongen rollen. En dat mag zeker al aan het begin van een relatie.
Misschien blijkt uit zo’n gesprek dat jullie toch niet zo’n goede match zijn. En dat is helemaal oké
Zoals je zelf al ervaren hebt, is het belangrijk dat je op geldvlak ongeveer op dezelfde golflengte zit. Dat gaat niet over: hoeveel euro’s staan er op je rekening? Of: hoeveel verdien jij? Maar over de betekenis die je geeft aan geld: hoe zie jij het leven en wat zijn dingen die jij graag (nog) zou doen? Fundamentele verschillen kunnen op termijn inderdaad tot veel wrevel en een breuk leiden. Misschien blijkt uit zo’n gesprek dat jullie toch niet zo’n goede match zijn. En dat is helemaal oké.”
8. Ik verdien binnenkort een pak meer dan mijn man, kan dat een probleem worden?
Marjan (41): “Tot nu toe verdienden mijn man en ik ongeveer evenveel en hadden we nooit discussies over geld, maar ik heb promotie gemaakt waardoor ik binnenkort ook een hoger loon krijg. Kan dat een impact hebben op onze relatie?”
Relatietherapeute Vanessa Muyldermans: “Een (groot) verschil in inkomen kan inderdaad voor een onevenwicht zorgen. Geld kan soms leiden tot ‘beschikkingsrecht’: dat de partner die het meest verdient ook meer recht van spreken krijgt in de keuzes die gemaakt worden. Naar welk restaurant jullie gaan, welke reizen er gemaakt worden… Misschien zal je man het ook niet zo leuk vinden mocht jij nu ineens meer bijdragen aan de kosten of dingen doen die hij zich niet kan permitteren.
Ik zie in mijn praktijk wel dat dat bij mannen nog altijd vaker gevoelig ligt dan bij vrouwen, door het aloude patroon dat de man voor zijn vrouw en gezin moet (kunnen) zorgen. Maar vaak spelen er ook andere dingen mee, zoals ontevreden zijn over het carrièrepad of een al wat lager zelfbeeld. Belangrijk is om zulke dingen te bespreken en ervoor te zorgen dat beide partners zich gezien en erkend voelen.”
Meer tips:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!