Isabel Allende wordt sterker met de jaren: “Zelfs na een immens verdriet zoals de dood van je kind, kun je weer gelukkig worden”
Isabel Allende is intussen al 80, maar de wereldberoemde Chileense schrijfster ziet er amper 50 uit als we haar spreken via Zoom. ‘Een goeie filter op het scherm’, lacht ze, ‘en véél slaap.’ Allende, bekend van haar liefdesromans en historische boeken, heeft nog niks aan charme en energie ingeboet, wel integendeel. Deze week verschijnt haar nieuwste roman ‘De wind kent mijn naam’.
Hoogste onderscheiding van Obama
Met haar romans als ‘Paula’, ‘Violeta’, ‘Bloemblad van zee’’en ‘Het huis met de geesten’ veroverende Isabel Allende menig lezersharten. In haar nieuwste roman ‘De wind kent mijn naam’ doet ze wat Barack Obama haar opdroeg toen hij haar de Presidential Medal of Freedom gaf – de hoogste onderscheiding die een Amerikaans staatsburger kan ontvangen: “Blijf schrijven om het verleden vast te leggen. Blijf schrijven over wat niet vergeten mag worden.”
De wind kent mijn naam: hier gaat het boek over
Allende start haar roman in 1938 in Wenen, tijdens de vreselijke Kristallnacht. Die betekent het einde van het gelukkige leven van het joodse gezin van Rudolf en Ruth Adler en hun zoon Samuel. Ze verweeft in haar roman nog een tweede en meer recent vluchtverhaal uit 2022. Een latino-moeder en dochter worden vastgehouden aan de zuidelijke grens van Amerika. De moeder verdwijnt als ze wordt teruggestuurd naar El Salvador, het meisje blijft alleen achter. Het is een roman over ballingschap, identiteit, minderheden maar bovenal van de (veer)kracht van mensen. Kortom: Isabel Allende op haar best.
Dag Isabel, wat ee eer om jou te ontmoeten! Je bent een iconische schrijfster, inmiddels 80 jaar oud al. Dat is precies twee keer zo oud als ik…
Isabel Allende (onderbreekt): “Haha, je wil dus zeggen dat ik je grootmoeder zou kunnen zijn” (lacht).
Zeker, een knappe grootmoeder zelfs! Maar wat ik eigenlijk wilde vragen, Isabel: hoe zag jouw leven eruit toen je mijn leeftijd had, rond je veertigste dus?
Isabel Allende: “O, dat was een erg moeilijke tijd. Ik leefde in ballingschap in Venezuela (Allendes familie zat in de politiek, maar bij de straatsgreep van 1973 door generaal Pinochet, die haar oom liet vermoorden, ontvluchtte zij noodgedwongen haar land, nvdr.). Mijn huwelijk liep niet lekker, ik zag mijn man amper. Ik had geen fatsoenlijke baan, er was weinig geld en eigenlijk wilden ik met onze twee kinderen terug naar Chili, mijn thuisland. Dus nee, rond mijn veertig was ik niet gelukkig. Het was in die tijd dat ik mijn eerste roman ‘Het huis met de geesten’ begon te schrijven, en dat veranderde gelukkig alles.’
Ik werd geboren in een tijd en land waarin vrouwen zich moesten voorbereiden op het huwelijk en het moederschap, een carrière zat er niet in. Dat maakte me opstandig.
Al in die eerste roman en ook in je latere werk voel je als lezer: Isabel Allende is een bijzonder geëngageerde feministe. Vanwaar kwam dat?
Isabel Allende: “Ik was altijd anders dan de andere meisjes, en heel erg opstandig. Ik werd geboren in een tijd en op een plaats waar vrouwen geacht werden in de voetsporen van hun moeder te treden. Ze moesten zich voorbereiden op het huwelijk en het moederschap. Heel misschien mochten ze een baantje hebben, maar zeker geen bloeiende carrière. Ik wilde het anders. Ik wilde economisch vrij zijn, niet afhankelijk worden van een man of mijn ouders of wie dan ook. Ik was het soort boze feministe (lacht). Ik wist niet hoe ik het moest uiten, hoe ik ermee om moest gaan, dus ik werd gewoon kwaad.”
Je schrijft ook vaak over geweld tegen vrouwen en hoe moeilijk het is om uit die spiraal van geweld te raken, een thema dat Karin Slaughter ook vaak aansnijdt.
Isabel Allende: “Daders komen er nog te vaak mee weg. Als vrouw kun je naar de politie gaan en aangifte doen, maar heel vaak gebeurt er niks. Ik heb natuurlijk mijn boeken waarin ik in de eerste plaats probeer om een zo goed mogelijk verhaal te schrijven – en vaak gaat het over sterke vrouwen omdat ik er veel ontmoet – maar daarbuiten doe ik veel werk voor vrouwen. Ik heb een stichting die opvangcentra voor mishandelde vrouwen ondersteunt. Wat we daar zien… Vrouwen van mishandelde partners leven in doodsangst. Soms lukt het hen om te ontsnappen met hun kinderen en naar een opvangcentrum te gaan, maar heel vaak ze zijn zo bang dat ze uiteindelijk teruggaan naar de dader.”
Natuurlijk zijn er plekken waar mannen en vrouwen evenveel rechten hebben, maar er is nog ontzettend veel om voor te vechten.
Je neemt het in een andere stichting ook op voor kinderbruiden.
Isabel Allende: “Ja, een van de organisaties die we steunen in Afghanistan en Pakistan heet “Too Young to Wed”. Vaders verkopen er hun dochters voor een huwelijk op acht-, negen- of tienjarige leeftijd aan veel oudere mannen – vaak voor een zak rijst. Deze meisjes worden seksuele en huishoudelijke slavinnen, ze krijgen geen onderwijs, geen gezondheidszorg, geen rechten. Zodra ze beginnen te menstrueren, raken ze zwanger. Maar een kind van tien is niet klaar voor een zwangerschap of bevalling, laat staan om een kind op te voeden. Het zijn zelf nog kinderen! Als ik dat zie, dan besef ik hoeveel werk we nog te doen hebben. Natuurlijk zijn er sommige plaatsen in de wereld waar vrouwen al wel evenveel rechten hebben als mannen, maar er is nog ontzettend veel om voor te vechten, ja.”
Paula is een boek dat ik heb geschreven over het grootste verlies in mijn leven, de dood van mijn dochter. Het heeft me geholpen om weer vreugde te vinden.
Een van je meest pakkende boeken is Paula uit 1994. Zij was je dochter en stierf op haar 28ste door een medische fout. Terwijl ze in coma ligt, blik je terug op jullie leven samen. Nadien schreef je nog talloze prachtige boeken en veerde je weer op. Het deed me denken aan Guillaume Van der Stighelen die ik mocht interviewen voor Libelle. Nadat zijn zoon verongelukte, zei hij dat het anders werd, maar dat hij nog wel plezier kon beleven aan het leven.
Isabel Allende: “Paula is een boek dat ik heb geschreven over het grootste verlies in mijn leven – het doet me goed om te horen dat het jouw favoriet is. Ik kan niet spreken over de ervaringen van andere auteurs, maar voor mij was schrijven een manier om troost, heling en zelfs vreugde te vinden. Ik heb mijn eigen verdriet onderzocht door het op papier te zetten. En ik heb ondervonden dat je na een bijzonder groot, onnoemelijk verdriet inderdaad nog kracht kunt vinden en vreugde kunt ervaren. Ieders reis is uniek en het proces kost tijd, veel tijd. Misschien vind je nieuwe passies, ga je andere prioriteiten stellen of vind je een andere manier om het leven weer te omarmen. En hoewel de pijn misschien nooit helemaal verdwijnt, is het mogelijk om het verlies te integreren in je leven. Het gaat erom betekenis te vinden in wat je nog wél hebt, herinneringen te koesteren en het huidige moment dankbaar te omarmen. Maar nogmaals, dat proces is voor iedereen persoonlijk.
De dood van Paula heeft me geleerd dat je niks kunt controleren in het leven en dat loslaten de enige optie is.
Durf je vandaag te zeggen dat je weer gelukkig bent?
Isabel Allende: “Ik zou zelfs durven zeggen dat ik nu gelukkiger ben dan voorheen. De dood van Paula heeft me geleerd dat je niks kunt controleren in het leven en dat loslaten de enige optie is. Weet je, sinds haar overlijden is er niets in mijn leven gebeurd dat zo erg was. Er is niets waarmee ik dat verdriet kan vergelijken. Ik heb veel meegemaakt: enkele scheidingen, de dood van mijn ouders, de dood van vrienden en huisdieren… noem maar op. Maar niks zo erg als dat. Dus ik voel me in zekere zin gezegend, want ik heb de herinnering aan mijn dochter overal om me heen. Ze is aanwezig in mijn leven. Wacht, ik laat je even wat zien (haalt een foto van Paula van haar kast). Dit is Paula, kort voor haar overlijden. Op een bepaalde manier heb ik een soort ‘rustige vreugde’ gevonden, omdat ik me vanbinnen heel sterk verbonden voel met haar.”
‘De wind kent mijn naam’ van Isabel Allende is verschenen bij Wereldbibliotheek en kost € 24,99. Je koopt het boek hier.
Meer interviews en artikels over boeken
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!