Hoe ga je om met het verdriet van je kind bij een overlijden?

Wie is dr. Manu Keirse? 

Prof. dr. Manu Keirse is klinisch psycholoog, doctor in de geneeskunde en gespecialiseerd in rouwverwerking. Hij heeft intussen al 12 boeken op zijn naam staan over verlies en verdriet. In 2009 schreef hij het boek ‘Kinderen helpen bij verdriet’ waarin hij duidelijk maakt hoe je kinderen en jongeren kunt begeleiden bij een verlies, een ernstige ziekte in de familie, een zelfdoding of een echtscheiding.

Hoe help je je kind bij het verwerken van verlies? Ontdek de vier sleutels:

Sleutel 1: luister naar je kind

“Uit liefde zou je als ouder je kind het liefste willen afschermen voor moeilijke, pijnlijke situaties. Je wilt niet dat je kind geraakt wordt en dat is absoluut een normale reactie”, aldus dr. Keirse. “Maar tegelijk is het ook belangrijk dat je kinderen niet weghoudt van verlies en verdriet en dat je hen stimuleert om erover te praten. Moedig hen aan om vragen te stellen en te praten als ze daar behoefte aan hebben.Vooral jonge kinderen willen hun ouders geen verdriet aandoen. Ze zullen dus aarzelen om hun verdriet te uiten als zij voelen dat de ouders er liever niet over willen praten. Ze verdringen hun noden om volwassenen verdriet te besparen of omdat ze denken dat dit van hen wordt verwacht.”

“Uiteraard zijn er momenten waarop het moeilijk is om een luisterend oor te zijn voor je kinderen. Maar maan je kind dan liever niet aan om ‘flink te zijn’ of ‘zich sterk te houden’. Maak je zoon of dochter duidelijk dat je op een ander, rustiger en geschikter moment wél naar hem/haar zult luisteren. Kinderen moeten niet alleen worden gezien, ze moeten ook worden gehoord.”

Sleutel 2: wees eerlijk

“Je kind heeft recht op eerlijkheid. Als je niet open bent, dan bestaat het risico dat het begint te fantaseren en de zaken negatiever inkleurt dan ze zijn. Als kinderen te weinig  of onjuiste informatie krijgen, kunnen ze zich uitgesloten voelen en onbelangrijk. De confrontatie met de waarheid is niet altijd makkelijk, maar beter dan je kind in het ongewisse laten.”

Sleutel 3: omring je kind met warmte en genegenheid

“Een overlijden brengt vaak een schok teweeg in de hele familie, waardoor het gevoel van veiligheid wordt aangetast. Om dat te herstellen is het goed om de gewone gezinsroutines te respecteren. Pas als een kind zich veilig voelt, zal het over zijn gevoelens durven praten, vragen stellen over wat er gebeurd is of verdriet tonen. Vaak gebeurt dit op momenten waarop je het als ouder niet meteen verwacht.”

Sleutel 4: hou herinneringen levendig   

“Denk vooral niet dat het verdriet van je kind sneller zal overgaan als je niet meer praat over de persoon die overleden is.  Als ouder is het goed om te beseffen dat herinneringen aan de overledene op elke leeftijd weer heel belangrijk kunnen worden. Op cruciale momenten later – zoals een communie, 18deverjaardag, eerste vriendje/vriendinnetje dat naar huis komt, huwelijk, geboorte – kan het verdriet terug opborrelen. Dat is normaal, want verdriet draag je mee als een schaduw. Door herinneringen levendig te houden, leer je je kinderen dat liefde verder reikt dan de dood.”

Spelen als uitlaatklep

“Kinderen ervaren net zoveel verdriet als volwassenen, maar jonge kinderen zijn vaak nog niet in staat hun gevoelens te verwoorden”, vertelt dr. Keirse. “Rouwende volwassenen gooien zich vaak op hun werk terwijl kinderen hun verdriet vaak uiten in hun spel. Dat geeft de indruk dat ze niet rouwen waardoor hun verdriet onopgemerkt blijft. Het lijkt alsof ze niet geraakt zijn.”

En wat met mijn verdriet?

Je verdriet voor je kind verbergen, is volgens dr. Keirse geen goed idee. Het heeft geen zin: kinderen zien en merken het toch. Maar het is wel belangrijk dat je uitlegt waarom je verdrietig bent: je laat tranen omdat je die persoon graag gezien hebt en nu mist. Zo geef je een positieve connotatie aan verdriet en wordt het gekoppeld aan liefde en houden van.