Lezeres in het buitenland: “We worden langs alle kanten uitgenodigd, maar Kerstmis is een familiefeest, en dat respecteren we”

Steeds meer Belgen zoeken hun geluk in het buitenland. Anne-Marie is één van hen. Zij en haar man Louis verhuisden vijf jaar geleden naar Servië waar ze zich inzetten voor de kwetsbaren.

Een kinderdroom

Anne-Marie (64): “Als klein meisje al droomde ik om andere oorden te gaan verkennen. Dat kwam vooral door zuster Bernadette. Ik moet een jaar of negen zijn geweest toen de zuster naar het verre Afrika vertrok. Ik was zo onder de indruk. Natuurlijk was het een kinderwens, maar diep vanbinnen dacht ik: misschien ooit, als de tijd rijp is.

Tot mijn man Louis en ik ons bekeerden tot het christelijke geloof. Pas toen werd de drang om de koffers te pakken en de weide wereld in te trekken groter en groter. Niet om op een strand te gaan liggen of wekenlang in de jungle rond te wandelen, maar om mensen te helpen.

Een eerste kennismaking met Servië

Een kleine vijf jaar later begonnen we ons eerst in te zetten voor de vluchtelingen in eigen land, die plots van de grootsteden naar de kleinere dorpen trokken. Naar Geraardsbergen bijvoorbeeld, waar we in een kleine boerderij woonden. Een koppel Serviërs én een koppel vanuit Kosovo namen we onder onze hoede. Maar voor we het zelf goed en wel beseften, zaten we in een woonkamer vol vluchtelingen. De televisie stond aan, de rook vulde de kamer, maar eigenlijk hadden we geen flauw idee wat die mensen allemaal doormaakten, en met hoeveel ze wel niet waren.

We wilden iets doen, maar daarvoor moesten we hen wel begrijpen. Omdat Louis en ik Servisch van hen wilden leren, raakten we stilaan meer en meer betrokken in hun levens en cultuur en ook van nog veel andere vluchtelingen: we schonken ze kleding en voedsel, we hielpen ze met hun papieren, … Niet veel later is onze evangelische kerk dan mee op de kar gesprongen en konden we meer dan honderd families helpen. De stallen van de boerderij stonden na een tijdje vol met spullen: tweedehands meubels, een wasmachine, een koelkast, noem maar op.

Op weg naar Servië

In 1999 gingen we naar een bescheiden zendingsconferentie in Nederland. Daar vertelden mensen over humanitaire hulporganisaties in tientallen landen, verspreid over de hele wereld. Plots kwam een veldcoördinator van de Balkan op ons afgestapt, met de vraag of we naar Servië wilden gaan, om te gaan dienen onder Roma. En eerlijk gezegd, dachten we meteen dat het wel iets voor ons kon zijn.

Eerst gingen we op verkenning, en pas in 2002 vertrokken we voor de eerste keer voor drie maanden naar Servië. Het meeste van de tijd hielpen we in een vluchtelingenkamp waar vooral mensen vanuit Kosovo verbleven. Na die drie maanden zijn we dan doorgereisd naar Bosnië, omdat het vrijwilligerswerk in Servië werd stopgezet. Daar hebben we nog eens een dikke twee jaar gewerkt, in het moslimgedeelte met drie etnische groepen.

In 2005 keerden we terug. We bleven ons wel inzetten, maar dan vooral in het onderwijs. We hielpen bijvoorbeeld bij cursussen die werden gegeven aan mensen die buddy wilden zijn van een vluchteling. Tot het acht jaar later opnieuw begon te kriebelen om weg te gaan. Nadat we opnieuw contact zochten, werden we opnieuw uitgenodigd door een lokale kerkgemeenschap uit Jagodina, in Servië.

Het harde nieuws

Het nieuws dat we opnieuw gingen vertrekken, sloeg in als een bom. Vooral bij de dochter, die nog maar net had verteld dat ze zwanger was van haar tweede kindje. Normaal gaan de kinderen uit huis en slaan ze hun vleugels uit, maar ik had het gevoel dat het bij ons de omgekeerde wereld was. Nu waren het niet de kinderen die hun roeping gingen najagen, maar wij.

In augustus 2014 maakten we een eerste trip met een gehuurde bestelwagen, om al een groot deel van de inboedel te verhuizen. Nadien hebben we uitgebreid afscheid genomen van iedereen die we lief hadden. De kerk had een groot feest georganiseerd om ons officieel uit te zenden als missionaris, en nadien hebben we nog de tijd genomen om in kleine kring – met de kinderen en kleinkinderen – afscheid te nemen.

En toen kwam het vertrek…

In september vertrokken we dan met de wagen én een gammele aanhangwagen richting Servië. Ik vergeet nooit meer het beeld dat mijn kinderen en kleinkinderen al zwaaiend en huilend uit het zicht verdwenen. Natuurlijk waren we enthousiast om opnieuw de stap te zetten, maar het afscheid viel me toch zwaar.

Na een bewogen rit kwamen we dan eindelijk aan in Servië. De eerste weken leken wel vakantie: je leert de buurt kennen, de gewoontes, de mensen. Alleen de huizenjacht verliep moeizaam. Een huis huren, dan moet je de mensen al goed kennen. Maar het is ons gelukt.

Een eenzame kerst

Intussen zijn we vijf jaar verder en is er heel wat veranderd. Na drie jaar konden we het vrijwilligerswerk aan de lokale organisatie in Jagodina overdragen. Maar de grote vraag was: wat nu? We konden door naar Leskovac, of terugkeren. Met mijn hart zat ik ergens al terug bij mijn kinderen en kleinkinderen, maar uiteindelijk kozen we toch om ons werk verder te zetten, maar dan in Leskovac. Dat was best een grote verandering: in Jagodina waren er 1.500 Roma, nu werden het er 15.000. Maar het gaat goed. Héél goed.

Nu Kerstmis voor de deur staat, is het wel een beetje moeilijker. De kinderen en kleinkinderen vieren in België, wij in Servië. En dat is behoorlijk eenzaam. We worden wel langs alle kanten uitgenodigd, maar Kerstmis is een familiefeest, en dat respecteren we. Bovendien wordt Kerstmis in Servië niet op 25 december, maar op 6 januari gevierd. Dus vieren Louis en ik twee keer kerst, gezellig onder ons tweetjes.”

HET ONBEKENDE SERVIE

Het grootste cultuurverschil: “Ongetwijfeld het tempo. De Serviërs hebben absoluut geen haast, en geen stress. En overal zie je koffie. Er worden zaken gedaan bij de koffie, vriendschappen worden gesloten. Overal hoort een kopje koffie bij. (lacht)”

De levenskwaliteit: “De kloof tussen arm en rijk is gigantisch. In een wijk kun je voor een prachtige villa staan, met daarlangs een écht krot waar een gezin met zes kinderen in woont. Hallucinant.”

Het grote voordeel: “Omdat we zelf ter plekke leven en bewegen, kunnen we héél doelgericht helpen. Iets kunnen betekenen voor anderen, écht een verschil kunnen maken in een mensenleven. Da’s mooi.”

Het grote nadeel: “Het gemis van familie en vrienden. Heel veel mijlpalen missen we: de kleindochter die een dansje opvoert in een show, grootouderdag op de school. Elke beleving aan het thuisfront. Dat is de prijs die je betaalt. Niet alleen mijn man en ik, maar de hele familie. ”

De mooiste kersttraditie: “De gedroogde eikenbladeren, die zie je echt óveral. In de kerstversiering, aan de voordeuren, in de auto’s, … Als ik me niet vergis doen ze dat om een heilige te eren. Ik vraag élk jaar opnieuw wat de precieze betekenis is, maar ik vergeet het ook elk jaar weer. (lacht) En geen feest zonder een geroosterd varken, en een kerstbrood met daarin een muntje. Volgens de traditie heeft degene die de munt in zijn plak vindt, in het jaar dat komt geluk.”

Het moeilijkste moment: “Het moment dat we moesten verhuizen van Jagodina naar Leskovac. Eigenlijk stond ik al met één been terug in België, maar uiteindelijk beslisten we toch om onze bediening verder te zetten. En elke keer als er aan het thuisfront iets misloopt. Dan wil je gewoon bij de mensen zijn die je graag ziet.”

Het grootste gemis: “Met stip op één: mosselen! (lacht) Servië is omringd door acht landen, geen zee te bespeuren. Scampi’s staan dus ook hoog op het lijstje, net als witloof en een lekkere kriek. De echt typische dingen. En niet te vergeten: chocolade. Ik ben een echte zoetebek. (lacht)”

Spijt? “Nee, absoluut niet! Het is een missie, en daar staan mijn man en ik helemaal achter. Het is misschien niet altijd even makkelijk, maar in Servië zitten we op ons plek. En zolang dat het geval is, blijven we.”

Wil je meer lezen? Op Roma Help Serbia kom je meer te weten over het avontuur van Anne-Marie en haar man Louis..

LEES MEER VERHALEN VAN BELGEN DIE ONS LAND ACHTERLIETEN

• Lezeres in het buitenland: “Verjaardagen, Sinterklaas, Nieuwjaar, Kerstmis. We vieren het allemaal in één keer”
• Lezeres in het buitenland: “Door al die lekkere gerechten en drankjes zijn er toch al een paar kilo’s blijven plakken (lacht)”
• Lezeres in het buitenland: “Het enige zekere was dat een vriend me kwam ophalen in Arusha, maar daar moest ik natuurlijk eerst nog geraken”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!