Waarom zijn onze kinderen zo verzot op Fortnite (en dé nieuwste hype Apex)?

“Voor mijn verjaardag wil ik kleren kopen ín het computerspel Fortnite en voor Pasen wil ik een trui ván Fortnite.” Aan het woord: de 8-jarige Casper. Waarover hij het in godsnaam heeft, is mij een raadsel. Maar één ding is zeker: Fortnite is dé game van het moment. Hoog tijd voor deze snelcursus, dus!

Is het een nieuw soort LEGO?

“Komaan, iédereen speelt en kent toch Fortnite?” zegt Bart, papa van Casper, alsof ik van een andere planeet kom. “Ikzelf ook, na het werk!” Mama Freya rolt met haar ogen. “Je zou die twee eens moeten bezig zien, iedere avond elk achter hun scherm. En o wee als we te veel lawaai maken.” Ik heb duidelijk iets gemist in mijn leven, want na een beetje rondvraag moet ik Bart en Casper gelijk geven: Fortnite heerst!

Voor de enkelingen onder ons die blijkbaar de afgelopen periode onder een steen hebben geleefd: dan toch een woordje uitleg. En laten we meteen ook de voor- en nadelen eens onder loep nemen.

Wat is Fortnite?

Fortnite speel je op de computer via het internet. Het is een overlevingsspel. Je wordt als speler op een fantasie-eiland met 99 andere spelers gedropt en je moet proberen alle concurrenten weg te schieten.

Je verzamelt onderweg wapens, je kunt trappen en forten bouwen en samenwerken met andere spelers. Het spel is gratis, maar in de wereld van games is eigenlijk niets gratis. Er zit wel degelijk een verdienmodel achter: de makers rijven heel wat centen binnen door de ‘in-game-aankopen’. Zo kan je personage tegen betaling van alles aanschaffen, van coole outfits – ‘skins’ – tot populaire dansjes. Toevallig als je kind de ‘swish swish’ zien doen?

Die dansjes of fantasierijke outfits helpen je verbazingwekkend genoeg niets vooruit in het spel. Bij Fortnite draait het meer om de sociale status van je personage: welke coole outfit heeft hij of zij aan of welke hippe dansjes kunnen er gedanst worden?

Daarnaast is er ook het betaalde premium-abonnement, en dán is er natuurlijk nog het geld dat verdiend wordt door persoonlijke gegevens door te verkopen aan adverteerders.

Schuilen er gevaren in het spel Fortnite?

1. Vrolijk schietspel

Het spel op zich is onschuldig geanimeerd. Er zitten geen enge personages in en er komt geen bloed of expliciet geweld aan te pas. Het blijft uiteraard een schietspel, met als enige doel zoveel mogelijk tegenstanders neer te knallen. Daarom dat het spel ook pas aan te raden is vanaf 13 jaar. Hier zit evenwel geen enkele controle op. Een log-in is in enkele klikken gemaakt.

2. Veel kleine aankopen worden één grote

De in-game-aankopen zijn iets waar je relatief snel aan vasthangt en waar je moeilijk een limiet op kunt zetten. Bij elk seizoen heb je namelijk nieuwe skins en dansjes om mee uit te pakken. Het is een uitdaging om daarover afspraken te maken met je kind: hoe ver ga je daarin mee? Je kunt redeneren dat een game normaal zo’n 40 euro kost, dus je kunt dat als budget voorhouden.

Maar sommige kinderen besteden honderden euro’s aan het spel. Als ouder is het dus heel belangrijk om je creditgegevens nooit op te slaan op de computer. Zorg ervoor dat jij er altijd bent als tussenpersoon bij elke aankoop. De rekening kan anders snel en heel makkelijk hoog oplopen.

3. Moeilijk af te ronden

De spelletjes op zich zijn relatief kort, maar de overstap naar het volgende spelletje wordt heel verleidelijk voorgesteld. Na een spelletje krijg je het gevoel dat je ‘er bijna was’, ‘dat je net iets meer kon doen’, ‘je was nét derde’ … Het spel zit ook vol Loot Boxes die je kunt winnen. In deze ‘schatten’ zitten wapens en andere dingen waarmee je jezelf voordeel kunt doen. Je krijgt iedere keer het gevoel: “Nu ben ik sterker of beter dan de anderen, nu ga ik winnen.” Elk spelletje is een kans om je te meten met de 99 andere spelers.

Een tip voor ouders om drama en ruzie te vermijden is dan ook om vijf of tien minuten op voorhand te zeggen dat de speeltijd erop zit, want eens je midden in het spelletje zit, is het moeilijk af te ronden. Geef dus op tijd aan wanneer het etenstijd is om zo gezeur te vermijden.

Ook redactrice Inge kent tegen wil en dank Fortnite:

Inge: “Met vier tienerkinderen in huis zou ik ondertussen een Fortnite-specialist moeten zijn. De termen vliegen in het rond, ieder heeft zijn T-shirt en tijdens carnaval werd zelfs een DIY-kostuum gemaakt van euh ja, het roze personage.”

Bij elke vraag die ik stel − Komen jullie eten? Kun je je vuile was even gaan halen? Heb je je huiswerk al gemaakt? − krijg ik hetzelfde antwoord: “Eerst nog mijn potje afmaken!” De eerste keer had ik geen idee waar ze het over hadden, ondertussen weet ik dat ‘mijn potje’ een spelletje is. Je speelt online tegen 99 andere spelers en je kunt het spel dus niet even op pauze zetten. Even geduld hebben tot het potje is afgelopen, dus …

Het spel Fortnite heeft een leeftijdsindicatie van 12+. Mijn dochter is bijna 11, de pluszonen zijn 12, 14 en 17. Maar mijn dochter speelt het dus ook. Maakt dat van mij een slechte mama? Ik zou alvast niet de enige zijn, want heel wat klasgenootjes spelen het ook en zelfs jongere neefjes zijn verknocht aan het spel.

De leeftijdsindicatie is te wijten aan het geweld dat in het spel aan bod komt. Als speler moet je met wapens andere personages doodschieten. Ik heb al meegekeken en de game ziet er gelukkig cartoonachtig uit; geen bloed of ledematen die in het rond vliegen.

Het is nog nooit aangetoond dat kinderen die schietspellen spelen gewelddadiger zijn dan anderen die deze games niet spelen. Mijn dochter is nog steeds een lief meisje (buiten de beginnende puberkuren ;)).

Natuurlijk zit de angst er regelmatig in of ze nu niet té veel spelen, of ze niet verslaafd zijn, … Grenzen stellen blijft moeilijk. Maar als ik dan zie hoe ze samen spelen (ook al is het allemaal achter hun eigen telefoon en met koptelefoons), vind ik het wel oké. Ze hebben nog hun andere hobby’s zoals jeugdbeweging en muziek- of toneellessen waar ze zich op andere vlakken kunnen ontwikkelen. En ja, ik wil de telefoons of tablets weleens in de vuilbak kieperen, maar als ze samen weer een raar dansje tonen, ben ik mijn frustraties snel vergeten.”

Enkele tips voor ouders met gamende kinderen

• Gamen is op zich niet anders dan een andere hobby. Ook al interesseert het je als ouder niet, probeer er toch neutraal tegenover te staan en te weten te komen wat het allemaal inhoudt. Toon zoals bij andere hobby’s interesse in wat je kinderen doen. Volg eens een spelletje mee en stel vragen.
• Probeer de tijd die je kind in gamen stopt te bewaken en goed af te bakenen. Goede afspraken maken goede vrienden.
• Het woord ‘verslaving’ wordt snel in de mond genomen, maar je kind moet al een hele weg afleggen om verslaafd te kunnen zijn. Veel kinderen zijn een tijdje intensief bezig met een spel, maar kunnen het van de ene op de andere dag zonder probleem links laten liggen. Maak je dus niet té snel zorgen.
• Verslavingsproblematiek bij je kind kun je herkennen aan verminderd sociaal contact, geen andere hobby’s, heel fel dat ene spel willen spelen, boos of angstig gedrag, buiten proportie reageren op prikkels, …

Na Fortnite is Apex dé nieuwste hype

Hypes draaien met de wind, dus intussen heeft Fortnite in veel huishoudens al plaats gemaakt voor het nieuwe spel Apex.

De game was 48 uur na de lancering al een gigantisch succes. Apex werkt op dezelfde manier als Fortnite: het is een gratis schietspel waar je ook dingen kunt aankopen. Opnieuw word je verleid om in het spel uitgaven te gaan doen. Het grote verschil met Fortnite is dat Apex veel explicieter en bloediger is waardoor het spel pas wordt aangeraden vanaf 16 jaar. Maar opnieuw: hier is geen enkele controle op. Even bij de pinken blijven dus wanneer zoon- of dochterlief vol enthousiasme over Apex begint te praten!

Met dank aan media-expert Elke Boudry van Mediawijs (Vlaams Kenniscentrum voor Mediawijsheid). Beeld: Getty Images

Lees ook:

• Mijn verhaal: Martha’s zoon van zeventien is gameverslaafd
• Te veel op de smartphone? 3 gezinstips van de internetexpert
• Kidskwesties: “Is 12 jaar een goede leeftijd om mijn zoon een smartphone te geven?”