5 gloednieuwe winterwandelingen in eigen land

Elk jaar komen er nieuwe wandelroutes- en gebieden bij in Vlaanderen. Wij selecteerden vijf routes die op koude winterdagen de moeite zijn.

Frisse neus, frisse wegen! 5 nieuwe winterwandelingen

1. Ieperboog Oost

Wat is het nieuwe wandelnetwerk Ieperboog Oost?

• Met maar liefst 256 kilometer aan wandelwegen en paden is het net geopende Ieperboog Oost het grootste wandelnetwerk van West-Vlaanderen. Het strekt zich uit over de Westhoek en de Leiestreek in Zonnebeke, Moorslede, Wervik, Langemark-Poelkapelle en een stukje Ieper.
• 247 knooppunten voeren je via paden en trage wegen langs gevarieerde landschappen, wijngaarden, UNESCO-werelderfgoed en historische bezienswaardigheden. Ook de Eerste Wereldoorlog is herkenbaar aanwezig in het bultige landschap. The Road to Passchendaele-wandelroute bijvoorbeeld, leidt naar Tyne Cot Cemetery, de grootste Britse militaire begraafplaats ter wereld.
• Je kunt aan de hand van die knooppunten je eigen routes uitstippelen als wandelaar op het netwerk, maar er zijn ook zeven bewegwijzerde suggestieroutes in lusvorm. Wij kozen voor de Kruisekewandelroute (6,3 km) in Kruiseke (Wervik), waar Westhoek en Leiestreek in elkaar overlopen. Die toont je op een compacte manier de sfeer van het nieuwe wandelnetwerk, balancerend op de grens met het Waals Gewest. Mooi meegenomen: de route ligt ook vlak bij een wijndomein.

Op stap!

Ooit al van Kruiseke (spreek uit: Kruiséke) gehoord? Wij ook niet. Het landbouwdorpje is een gehucht van Wervik, pal op de taalgrens en de Waalse provincie Henegouwen, en niet zo ver van de grens met Noord-Frankrijk. Kruiseke bestaat enkel uit wat boerderijen en een kleine dorpskern met huizen, en ligt in een heuvelachtige omgeving op de glooiing van de Leievallei. Dat klinkt veelbelovend voor een wandeling!

We stallen onze auto op de grote parking bij het veld van voetbalploeg Sparta Kruiseke en Gemeenschapscentrum De Knippelaar. Het is behoorlijk koud: twee graden onder nul, en de strakke wind en de open vlaktes duwen de gevoelstemperatuur nog een stukje lager. Maar we hebben geluk: we zijn nog maar net vertrokken, of de winterzon breekt door de wolken.

Na de Hoge Bossenstraat duiken we via een drassig karrenspoor de velden in. In de voren die boeren met hun ploeg in de grond hebben getrokken, glinstert een dun laagje ijs. Wat een uitzicht! We worden getrakteerd op schitterende weidse landschappen in de Frans-Belgische Leievallei, met glooiende akkers en de kerktoren van Wervik aan de einder. Aan onze rechterhand strekken zich weides uit, bedekt met een laagje rijm, en omzoomd door knotwilgen en rijen populieren. Af en toe zien we een stel ganzen en eenden opvliegen.

Geen mens te zien

Ik heb mijn beste waterdichte schoenen aangetrokken en daar ben ik blij om, want door de vele regen liggen de ruige paden modderig. Maar daartegenover staat dat we helemaal alleen zijn vandaag. Er is geen mens te zien.

We hebben zelfs de indruk dat in sommige huizen bij de verlaten velden kluizenaarstypes wonen. Ongelooflijk hoe je in sommige uithoeken van Vlaanderen nog zo’n heerlijk ver-weg-van-de-wereld-gevoel kunt hebben. Het enige teken van leven zijn de grote boerderijen of ‘heerlijkheden’, die vaak honderden jaren oud zijn en tonen hoe landelijk Vlaanderen er vroeger uitzag.

We volgen de GR-route die langzaam de hoogte ingaat, en eenmaal boven verschijnt alweer een nieuw vergezicht met alwéér een andere kerktoren. Dan krijgen we opnieuw een stukje asfalt onder onze zolen.

Op de hoek van de Blokstraat ligt een prachtige hoeve: ‘Ten Hooghen Bussche’, met een oude wegwijzer naar ‘Wervicq’ voor de deur. Alsof je even teruggaat in de tijd, en om er ons nog eens aan te herinneren dat we hier pal op de grillig kronkelende taalgrens zitten. Dat blijkt ook als we de Vossaardestraat oversteken. Aan de ene kant heeft ze een Vlaamse naam, tien meter zuidelijker in het Waalse Gewest heet ze plots ‘Hauts Bois’.

Bomen aanbidden

Opnieuw volgen we een drassig, onverhard boerenpad dat zich slingerend een weg baant door de heuvelende velden, met zover we kunnen kijken zicht op glooiende uitgestrekte vlaktes. Hier en daar horen we een kievit krijsen.

Iets verderop ligt Zandvoorde. Alweer zo’n klein charmant pareltje in de Westhoek, en de bakermat van een bekende Belg. Hier stond de wieg van Romain Brel, de vader van chansonnier Jacques Brel. Zijn roots in de Westhoek drukten een grote stempel op het gevoelsleven en de liedjes van Brel, denk maar aan zijn ‘Le plat pays’ of ‘Marieke’.

Langs de rand van een heuvel wandelen we verder richting Zonnebeke, tot we in de Doornkapellestraat rechtsaf draaien en weer terug naar Kruiseke wandelen. Hoe stil is het hier nog!

Hier en daar springt een wilg of een eik abrupt op uit het open landschap. Precies aan die laatste boom heeft het gehucht Kruiseke (Kruiseik) zijn naam te danken. Omdat de inwoners vroeger hardnekkig de bomen bleven aanbidden, plaatsten de geestelijken op den duur kruisen aan die bomen en was ‘Kruiseik’ geboren.

Als het pad de hoogte ingaat, staan we weer op een heuveltje, en wacht een nieuwe blikvanger. Het panorama is indrukwekkend, we kunnen kilometers ver kijken. Het uitzicht van 360° laat ons zelfs zeven kerktorens zien. Een bankje is er niet te bespeuren. Onze picknick verorberen we dus rechtstaand, op een pas geoogst spruitenveld.

Voor John

Onze wandeling eindigt bij de Heilig Hartkerk, gewijd aan de Heilige Rita, ‘patrones der hopeloze zaken’. En dat zijn er precies behoorlijk veel, te oordelen aan het aantal mensen dat in de kerk grote kaarsen komt kopen die ze vervolgens aansteken voor het heiligenbeeld in de kapel.

De kerk vertelt nog een ander verhaal: dat van de Britse soldaat John Eden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vormden de hellingen van Kruiseke het middelpunt van de Eerste Slag om Ieper. Een van de eerste slachtoffers was John Eden, de broer van de latere Britse premier Anthony Eden. De Britse officier sneuvelde tijdens een verkenningsopdracht in Kruiseke aan de voet van de Amerikaberg in oktober 1914.

De familie Eden wilde graag een houten kruis ter zijner nagedachtenis plaatsen aan de kerk in Kruiseke. Maar omdat het gehucht nog geen kerkgebouw had, besloot de vooraanstaande familie Eden een aanzienlijke financiële schenking te doen om er een te bouwen. In 1929 verrees de kerk, op de muur prijkt nu een gedenkplaat voor John Eden. Of: hoe in de Westhoek de Groote Oorlog nooit ver weg is.

Even pauze met een Belgisch wijntje

Vlak bij knooppunt 40 van het nieuwe wandelnetwerk in Kruiseke vind je Wijndomein Ravenstein van Patricia Lenoir en haar man Dirk Talpe. Die hielden hun plantenkwekerij voor bekeken en stortten zich in 2017 na een opleiding wijnbouw op hun grote passie: wijn maken!

Het begon met 2,5 hectare of 11.000 wijnstokken op de zuidflank van de Amerikaberg, bij de hoeve waar Dirk is geboren en getogen. Intussen bestrijkt het familiale wijndomein maar liefst 6 hectare wijnranken, met elf druivenrassen, zoals Acolon, Chardonnay, Pinot Blanc en Pinot Noir. Die verwerken Dirk en Patricia tot uitstekende mousserende en witte en rode wijnen, waarvoor ze ook al een heleboel awards in de wacht sleepten.

Het geheim? “Wijn wordt gemaakt in de wijngaard, niet in de wijnkelder”, zegt Patricia. Daarom brengen ze 85% van hun arbeidstijd tussen de wijnranken door, gaan ze ecologisch te werk en beperken ze met de knipschaar het aantal trossen per stok, zodat de smaak en aroma’s van de druiven veel intenser worden.

Proeven van het resultaat kun je het hele jaar door in hun sfeervolle wijnboetiek. Vanaf mei 2025 organiseren ze op zaterdagen individuele rondleidingen van een tweetal uur, inclusief degustatie van drie wijnen. Het domein heeft ook een camperpunt tussen de wijngaarden. Voor verdere info en reservaties: wijndomein-ravenstein.be

Kruisekewandeling praktisch

De glooiende Kruisekewandeling is 6,3 kilometer lang, en grotendeels onverhard. ’s Winters en in het voorjaar liggen de landwegen er vaak heel modderig bij, goeie waterdichte wandelschoenen zijn dus een must. Kinderwagens laat je beter thuis.

• Startpunt: Gemeenschapscentrum De Knippelaar, Tabakstraat 29 in Kruiseke, waar je ook kunt parkeren.
• De wandeling is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes met de vermelding ‘Kruiseke wandelroute’. Plan pdf en GPX-bestand: visitwestvlaanderen.be/nl/kruisekewandelroute.
• Er zijn geen horecagelegenheden onderweg. Neem dus wat eten en drinken mee.
• Wandelkaart: De wandelnetwerkkaart Ieperboog Oost (met het volledige wandelnetwerk) kost € 10. Te koop via shop.visitwestvlaanderen.be en bij bezoekerscentra en boekhandels.
• Via de wandelplanner visitwestvlaanderen.be/nl/wandelen/wandelplanner stippel je je eigen route uit aan de hand van knooppunten.

2. Rond het meer van Bütgenbach

In de Oostkantons duik je vanzelf in de natuur. Hier liggen al langer lusvormige ‘plezierwandelingen’ uitgestippeld, je kunt ook zelf je tocht samenstellen via het knooppuntensysteem.

Voor natuurliefhebbers die van sportieve uitdagingen houden, zijn er nu nieuwe opties: vier trailrunroutes rond het meer van Bütgenbach. Ja, die zijn uitgestippeld voor lopers. Maar de kortste ‘groene’ trailrunroute is ook een aanrader voor wie van een ietwat pittige wandeling vol natuurbeleving houdt. Je stapt op een onverhard pad langs het rustige meer van Bütgenbach, daarna volgt een zalig traject door het bos, waar je afwisselend klimt en daalt.

• Startpunt: Marktplatz in Bütgenbach, infobord over de routes aan de kerk.
• Volg de groene pijlen met opschrift ‘trail’.
• Lengte: 10,8 km, deels heuvelachtig.
• Eten & drinken: Café van bakkerij Heinen en brasserie van hotel Bütgenbacher Hof, allebei op het marktplein van Bütgenbach.
• Handig: In testcentrum ‘Best of wandern’ in Malmedy (op 15 km) kun je gratis wandelschoenen, rugzakken, kinderdragers of wandelsticks uitlenen: Huis voor Toerisme Hoge Venen, Place Albert 1er 29a, Malmedy.
• Tip: Check het beeldverslag dat reisblogger en natuurliefhebber Frederik Maesen maakte van zijn wandeling rond het meer van Bütgenbach, frederikmaesen.be
• Info: ostbelgien.eu/nl/wandelen, ostbelgien.eu/nl/trailrunning

3. Duinengordel in Nationaal Park Hoge Kempen

Nee, voor duinen hoef je niet per se naar de kust. Want ook in Nationaal Park Hoge Kempen in Limburg vind je goudgele zandformaties, die uit een andere wereld lijken te komen. Dé parel is de prachtige Oudsberg, de hoogste open stuifduin van ons land.

Daarrond liggen heidevelden, boompartijen en graslanden. Het wandelgebied in deze Duinengordel werd onlangs vernieuwd, zodat je nu uit 18 wandelingen tussen 3 en 15 kilometer kunt kiezen. Een heel mooie is de wandeling van Commanderij Gruitrode (met waterburcht en vierkantshoeve) die je via uitgestrekte bossen naar het fantastische uitzicht bovenop de Oudsberg brengt.

• Startpunt: Parking Commanderij, Opstraat in Gruitrode (Oudsbergen).
• Volg de zwarte pijltjes met het rode symbool.
• Lengte: 9,3 kilometer, heuvelachtig.
• Eten & drinken: Brasserie en restaurant Orshof, Heymansweg 2, Oudsbergen, orshof.be
• Info: nationaalparkhogekempen.be, wandeleninlimburg.be (zoek ‘134900322’)

4. Nationaal Park Brabantse Wouden

Het leemplateau van Duisberg is een landschap van akkers, holle wegen, bermen, houtkanten en bosjes, dat tussen het indrukwekkende Heverleebos-Meerdaalwoud en het Zoniënwoud ligt – sinds eind 2023 een onderdeel van het Nationaal Park Brabantse Wouden.

Een paar maanden geleden verrees op het hoogste punt van dit plateau een kunstwerk: Ooghoogte. Daar horen twee nieuwe wandelingen bij, die je meenemen naar de weidse vergezichten rond dit kunstwerk. Wil je daar wat bosgevoel bij? Kies dan voor Ooghoogtewandeling Neerijse.

• Startpunt: Parking Donkerstraat in Neerijse (Huldenberg).
• Volg knooppunten 267 – 268 – 207 – 508 – 509 – 206 – 205 – 218 – 266 – 267
• Lengte: 6,5 kilometer, glooiend.
• Eten & drinken: Bistro van Brouwerij De Kroon, Beekstraat 20, Neerijse, dekroonneerijse.be
• Info: toerismevlaamsbrabant.be

5. Groenpool Gent

Sinds een paar weken kun je een deel van het Wonderwoud verkennen, de vijfde groenpool rond Gent. De naam zet je wat op het verkeerde been. Want in dit stukje natuur, dat nog in volle ontwikkeling is, wandel je ook door open graslanden, langs waterplassen en zandheuvels, waar oeverzwaluwen en ijsvogels thuis zijn.

In het bestaande bosgedeelte is het heerlijk om de kronkelpaadjes te volgen door het avontuurlijke reliëf, tot je bij de 25 meter hoge uitkijktoren komt. Dit X-vormige terrein heeft een merkwaardig verleden: in de jaren 60 werd hier gestart met de aanleg van twee landingsbanen voor een vliegveld dat er nooit kwam. Daarna werd er op grote schaal zand gewonnen.

• Startpunt: Drie toegangspoorten met fietsparking; Veldstraat, Langenaarstraat en Drieselstraat (ook met autoparking).
• Volg 5 kilometer verharde wegen, daarnaast ook onverharde paadjes. Op het domein staan verschillende overzichtskaarten, je kunt ook een kaartje downloaden.
• Eten & drinken: Geen horeca in de buurt, maar in de hoevewinkel van de Gentse Zuivelhoeve kun je verse melk, karnemelk, yoghurt of zuiveldessertjes kopen. Drieselstraat 67, Oostakker (Gent), degentsezuivelhoeve.be
• Tip: Eind opent de waterspeelzone, met zand, modder en leuke speelpompen.
• Info: natuurenbos.be/het-wonderwoud,wonderwoud.gent

Tekst: Johan Lambrechts (wandeling 1) en Inge Taucher (2 t.e.m. 5) • Foto’s: Allwrite e.a.

Meer winterwandelingen:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!