Agneskena wil nooit meer gescheiden worden van haar grootmoeder

Toen de moeder van Agneskena als prille twintiger naar ons land kwam, op zoek naar een nieuwe thuis, bleef haar oma achter in Congo. Maar in 2002 maakte ook zij de grote oversteek, en werden de twee eindelijk herenigd. Sindsdien zijn oma en kleindochter onafscheidelijk.

Agneskena moest de eerste jaren van haar jonge leven haar grootmoeder missen. Zelf is ze een geboren en getogen Brusselaarster, maar haar roots, die liggen in Congo. Het was haar mama die als prille twintiger naar ons land kwam, op zoek naar een tweede thuis. Haar oma bleef achter. Tot ze in 2002 dan toch de grote oversteek maakte, en haar kleindochter voor ’t eerst in haar armen kon nemen.

Een nieuw leven

“Elke grootouder ziet zijn of haar kleinkinderen ontzettend graag. Daar is mamie geen uitzondering op, ook al heeft ze wel wat gemist uit mijn kindertijd. Ik denk dat ze een jaar of zestig was toen ze naar hier kwam, ik was intussen al zeven. Natuurlijk had mama me al heel wat verteld over haar, maar verhalen kunnen niet op tegen een kus of een knuffel van de oma, toch?” begint Agneskena haar verhaal. “Gelukkig hebben we intussen de verloren tijd ruimschoots ingehaald.” (lacht)

Agneskena is zelf nog nooit in Congo geweest, maar ze weet goed genoeg waar zij en haar familie vandaan komen. “In de Afrikaanse cultuur is familie het hoogste goed, misschien daarom dat mamie en ik zo’n sterke band hebben. Ik ben trouwens naar haar vernoemd: Agnes is haar voornaam, Kena de achternaam. Het is een traditie in Congo om de eerste dochter te noemen naar de mama aan vaderskant, de tweede krijgt dan weer de naam van de mama aan moederskant. Mamie en ik heten dus alle twee Agnes, wat van ons dohi’s maakt – dat zijn mensen die dezelfde naam delen. Alleen dat al maakt onze band zo bijzonder.”

Afrikaanse roots

Hoe ouder Agneskena wordt, hoe meer ze beseft dat haar oma heel wat opgeofferd heeft voor haar. “Op je zestigste een nieuw leven beginnen, in een land dat niet het jouwe is… Je moet het maar durven! Nog steeds doet ze elke dag ontzettend veel moeite om hier haar plek te vinden, en dat zonder te klagen. Ze staat open voor àlles, en dat voor een dame van tachtig.”

Grootmoeder Agnes mag zich dan intussen helemaal thuis voelen in België, haar eigen roots vergeten, dat doet ze niet. “En maar goed ook, want zo ontdek ik beetje bij beetje ook míjn roots. Mamie praat geregeld tegen mij in de taal van haar stam in Congo. Zelf spreek ik het niet, maar inmiddels versta ik het wel. Het is fijn als ze dat doet, want ik voel dat zo sommige uitspraken veel krachtiger zijn, intiemer zelfs. Als ze me zegt dat ze me graag ziet, dan voel ik dat het gemeend is.”

Een blik vol liefde

Een tijdje terug hield de kleindochter een tentoonstelling als fotografe, met als naam Traditional Love, waarin ze meerdere generaties van Afrikaanse vrouwen in beeld wilde brengen. “Een van de families was de mijne. (lacht) Mamie is samen met mijn mama, mijn oudste zus en haar dochter op de foto gegaan. Het was zo bijzonder om mijn oma in een heel andere setting te zien dan thuis, zonder de traditionele kleding die ze altijd draagt. Het lag compleet buiten haar comfortzone, maar ze heeft het toch maar gedaan. Voor mij.”

Op zo’n momenten voelt Agneskena hoe trots haar grootmoeder is. “Ik herinner me nog goed dat toen mamie naar België kwam, ze toch wat ongerust was. Als zwarte vrouw is het niet altijd gemakkelijk om groot te worden in een blanke maatschappij. Maar ze kwam hier aan en zag meteen dat het goed zat. Nu nog zegt ze geregeld dat we het goed doen en dat geeft een zekere rust. Doe daar nog die blik vol liefde bij, en je hebt toch de perfecte grootmoeder?” (lacht)

Op reis naar Congo

In juli gaat Agneskena voor het eerst zelf naar Congo. “Ik wilde vóór mijn dertigste weten vanwaar ik kom, en nu ga ik, als zevenentwintigjarige, eindelijk naar daar. Normaal gaat mijn grootmoeder mee, al is het nog niet zeker of haar gezondheid dat wel zal toelaten. Ik hoop van wel, want ik weet hoe hard ze haar kinderen die destijds ginder bleven, mist.”

“Nu ben ik vooral nieuwsgierig naar wat die reis allemaal zal doen met mij. Ik ken de cultuur al wel een beetje en ik geloof dat mijn grootmoeder me de beste waarden en normen heeft meegegeven. Maar het is toch anders als je het zelf meemaakt, niet? Eén ding weet ik zeker: na mijn bezoek ga ik een tweede thuis gevonden hebben. In Congo, het land waar mijn grootmoeder haar hart verloren heeft.”

Meer mooie verhalen van verbondenheid:

• Marieke leeft verder met een nier van haar zus Evelien
• Vriendinnen Marleen en Els trokken er een half jaar lang elke zaterdag samen op uit
• Zussen Mariet, Linda en Magda werden grootgebracht in een gezin van negen

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!